Frank Kendall, secretaris van de Amerikaanse luchtmacht, heeft de deur opengezet voor de levering van Amerikaanse Fairchild Republic A-10 Thunderbolts aan Oekraïne. Niet lang voordien verklaarde de stafchef van de Air Force, generaal Charles Q Brown, dat Oekraïne vroeg of laat af moet van zijn vloot van Sovjet-gevechtsvliegtuigen. Opent dit de deur voor leveringen van westerse fighter jets?

Beide heren waren uitgenodigd op het Aspen Security Forum, een jaarlijks congres over defensie dat tussen 19 en 22 juli plaatsvindt in de VS. Frank Kendall kreeg enkele pittige vragen voorgeschoteld van David Ignatius, journalist voor The Washington Post en moderator van het Forum, waaronder “Waar moet onze luchtmacht vanaf raken?”

“Van de eerbiedwaardige A-10… dat is geen toestel meer dat wij nodig zullen hebben tegen de vijanden die we nu het meeste vrezen”, antwoordde Kendall. Die A-10, ontwikkeld toen de Koude Oorlog op zijn warmst was, is het perfecte toestel om grondtroepen van dichtbij te kunnen ondersteunen. Het beschikt over een bijzonder zware bepantsering en een krachtig snelvuurkanon, dat elke minuut zo’n 3.900 30-millimeterkogels, waarvan de punt bestaat uit verarmd uranium, kan afvuren. Daarnaast beschikt het ook nog over 11 aanhechtingspunten voor bommen of raketten.

Tankkiller moet weg

Dit bijzonder zware toestel heeft echter geen plaats meer in de huidige Amerikaanse luchtmacht, waar de 50 jaar oude A-10 plaats moet ruimen voor modernere technologische hoogstandjes, zoals de Lockheed Martin F-35. Vanaf 2023 staat de uitfasering van de “tankkillers” (de zware kogels schieten los door de dikste tankbepantsering) gepland; 21 modellen worden dat jaar uit dienst genomen. Toch zou het bijzonder jammer zijn als de Amerikaanse luchtmacht de A-10’s zomaar op de schroothoop gooit, of ze in een of andere godverlaten woestijn parkeert, waar ze stilaan opgevreten worden door de tand des tijds.

Dezelfde gedachte zette ook Ignatius aan het denken. “Een gedachte tussen haakjes: waarom geven we die A-10’s niet aan Oekraïne?” Dezelfde ochtend was namelijk stafchef generaal Brown te gast, die zijn licht scheen over de toekomst van het Oekraïense leger. Brown opperde dat het land vroeg of laat afscheid moest nemen van zijn Sukhoi’s en MiG’s, gevechtsvliegtuigen die nog dateren uit het Sovjet-tijdperk.

De Amerikaanse officier opperde meteen ook dat de toekomst “misschien wel iets niet-Russisch” bood, waarmee werd geopperd dat Oekraïne eerder naar het Westen kon kijken voor oorlogsmateriaal. Ook tijdens het verdere gesprek met Ignatius kwam dit terug boven: “Wat Oekraïne wil hangt enkel en alleen af van Oekraïne zelf. Maar oudere Amerikaanse systemen (zoals de A-10, red.) zijn een mogelijkheid. We staan open voor discussies over de benodigdheden en hoe wij hen daarbij kunnen helpen”, vertelde de stafchef in Aspen. Toch bestaan er met de Zweedse Gripen, de Franse Dassault Rafale’s en de Eurofighter Typhoon ook gelijkwaardige Europese gevechtsvliegtuigen als optie.

Bijzonder goed nieuws

De kans bestaat dus wel dat de Amerikaanse A-10’s vroeg of laat in Oekraïne arriveren, al lijkt het er niet op dat de Oekraïense luchtmacht ze zal kunnen gebruiken in de strijd tegen de Russen. Hoewel: Oekraïne is alvast vragende partij voor westerse gevechtsvliegtuigen. Toen aan Kendall en Brown in maart werd gevraagd naar de levering van zwaar oorlogsmateriaal aan Oekraïne, was die kwestie absoluut niet aan de orde: het zou het conflict doen escaleren en kon ertoe leiden dat het uitbreidde naar andere landen in de regio.

Nu is de situatie echter anders: verschillende NAVO-partners leverden gevechtshelikopters, pantservoertuigen, tanks en artillerie aan Oekraïne. De belangrijkste levering van de laatste weken betreft HIMARS-raketsystemen, nota bene door de VS zelf voorzien. Escalatie en spillover vermijden is dus niet echt aan de orde. Daarnaast maakte de Oekraïense minister van Defensie, Oleksey Reznikov, eerder deze week bekend dat hij, samen met zijn Amerikaanse tegenhanger Lloyd Austin, “bijzonder goed nieuws had, maar details volgen nog”. Een mysterieuze boodschap die misschien wel op de A-10’s slaat?

En de geruchten winnen de laatste dagen alleen maar aan kracht. Zo keurde het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden vorige week een kostenpotje van 100 miljoen dollar goed, waarmee Oekraïense piloten kunnen worden opgeleid om met Amerikaanse jets te vliegen. Oekraïens president Volodymyr Zelensky vroeg de afgelopen maanden herhaaldelijk aan westerse landen om zijn piloten op te leiden voor F-15’s en F-16’s, maar de kans zit er dus ook in dat ze leren werken met A-10’s. De training om met de “tankkillers” te vliegen kan wel zes maanden tot een jaar duren, staat te lezen in een persbericht van de Amerikaanse luchtmacht uit 2007. Al hebben getrainde MiG- en Sukhoi-gevechtspiloten wel al enige ervaring, waardoor de training misschien sneller kan verlopen.

(fjc)