Berichten uitzenden in de hoop buitenaardse wezens te bereiken, is controversieel – wetenschappers gaan het binnenkort toch doen

door Mick Van Loon
gepubliceerd op maandag 02 mei 2022 om 18:18 •
5 min lezen

In de komende maanden gaan twee teams van astronomen berichten de ruimte in sturen in een poging om te communiceren met intelligente buitenaardse wezens. Maar sommige mensen vragen zich af of het wel verstandig is om dit überhaupt te doen.

Al meer dan 70 jaar scannen astronomen naar radio- of optische signalen van andere beschavingen in de zoektocht naar buitenaardse intelligentie, SETI genaamd. De meeste wetenschappers zijn ervan overtuigd dat er leven bestaat op veel van de 300 miljoen potentieel bewoonbare werelden in het Melkwegstelsel. Astronomen denken ook dat er een behoorlijke kans is dat sommige levensvormen intelligentie en technologie hebben ontwikkeld. Maar er zijn nooit signalen van een andere beschaving ontdekt, een mysterie dat “The Great Silence” wordt genoemd.

In de komende maanden gaan twee teams van astronomen berichten de ruimte in sturen in een poging om te communiceren met intelligente buitenaardse wezens die ergens in het heelal zouden kunnen luisteren. METI, of messaging van buitenaardse intelligentie, is niet echt evident.

Pioneer

Vroege pogingen om in contact te komen met leven buiten de aarde waren quixotische berichten in een fles. In 1972 lanceerde NASA het ruimtevaartuig Pioneer 10 in de richting van Jupiter met een plaquette met een tekening van een man en een vrouw en symbolen om aan te geven waar het de Pioneer 10 vandaan kwam. In 1977 volgde NASA dit met de beroemde gouden plaat die aan het ruimtevaartuig Voyager 1 was bevestigd.

Deze ruimtevaartuigen – evenals hun tweelingen, Pioneer 11 en Voyager 2 – hebben nu allemaal het zonnestelsel verlaten. Maar in de onmetelijkheid van de ruimte is de kans dat deze of andere fysieke objecten worden gevonden fantastisch minuscuul.

Elektromagnetische straling is een veel effectiever baken. Astronomen zonden het eerste radiobericht uit dat was ontworpen voor buitenaardse oren vanaf het Arecibo-observatorium in Puerto Rico in 1974. De reeks van enen en nullen was ontworpen om eenvoudige informatie over de mensheid en biologie over te brengen en werd naar de bolvormige sterrencluster M13 gestuurd. Aangezien M 13 25.000 lichtjaar verwijderd is, moeten we onze adem niet echt inhouden voor een antwoord.

Naast deze doelbewuste pogingen om een bericht naar buitenaardse wezens te sturen, lekken er al bijna een eeuw signalen van televisie- en radio-uitzendingen de ruimte in. Deze steeds groter wordende bel van aards gebabbel heeft al miljoenen sterren bereikt. Maar er is een groot verschil tussen een gerichte explosie van radiogolven van een gigantische telescoop en diffuse lekkage – het zwakke signaal van een tv-show vervaagt onder het gezoem van de straling die is overgebleven van de oerknal.

The Beacon in the Galaxy en een bericht naar TRAPPIST-1

Bijna een halve eeuw na het Arecibo-bericht plannen twee internationale teams van astronomen nieuwe pogingen tot buitenaardse communicatie. Het ene gebruikt een gigantische nieuwe radiotelescoop en het andere kiest een aantrekkelijk nieuw doelwit.

Een van deze nieuwe berichten zal ergens in 2023 worden verzonden vanaf ’s werelds grootste radiotelescoop, in China. De telescoop, met een diameter van 500 meter, zal een reeks radiopulsen over een brede strook hemel uitzenden. Deze aan-uit-pulsen zijn als de enen en nullen van digitale informatie.

Het bericht heet “The Beacon in the Galaxy” en omvat priemgetallen, de biochemie van het leven, menselijke vormen, de locatie van de aarde en een tijdstempel. Het team stuurt de boodschap naar een groep van miljoenen sterren nabij het centrum van de Melkweg, ongeveer 10.000 tot 20.000 lichtjaar van de aarde. Hoewel dit de vijver van potentiële buitenaardse wezens maximaliseert, betekent dit ook dat het tienduizenden jaren zal duren voordat de aarde een antwoord krijgt.

De andere poging is gericht op slechts een enkele ster, maar met het potentieel voor een veel sneller antwoord. Op 4 oktober 2022 zal een team van het Goonhilly Satellite Earth Station in Engeland een bericht naar de ster TRAPPIST-1 sturen. Deze ster heeft zeven planeten, waarvan drie aardachtige werelden in de zogenaamde “Goldilocks-zone” – wat betekent dat ze de thuisbasis kunnen zijn van vloeistof en mogelijk ook leven. TRAPPIST-1 is “slechts” 39 lichtjaar verwijderd, dus het kan maar liefst 78 jaar duren voordat intelligent leven de boodschap ontvangt en de aarde het antwoord (als de aliens daar meteen zouden antwoorden).

Moeten we niet bang zijn van aliens?

Het vooruitzicht van buitenaards contact is zwanger met ethische vragen, en METI is geen uitzondering. De eerste is: wie spreekt er voor de aarde? Bij gebrek aan internationaal overleg, zijn de beslissingen over welke boodschap te verzenden en waarheen te sturen in de handen van een kleine groep gepassioneerde wetenschappers momenteel.

Maar er is ook een veel diepere vraag. Willen we wel ontdekt worden? Voordat hij stierf, was de iconische natuurkundige Stephen Hawking uitgesproken over het gevaar van contact met buitenaardse wezens met superieure technologie. Hij voerde aan dat ze kwaadaardig zouden kunnen zijn en, als ze de locatie van de aarde zouden krijgen, de mensheid zouden kunnen vernietigen. Anderen zien geen extra risico, aangezien een echt geavanceerde beschaving al van ons bestaan af zou weten. Tot op heden zijn er geen internationale regels voor METI, dus de experimenten zullen ondanks die vragen gewoon doorgaan. Voorlopig blijven intelligente buitenaardse wezens sowieso in het rijk van science fiction.