Koning Abdullah van Saoedi-Arabië is op 90-jarige leeftijd overleden. Het nieuws van zijn dood deed de olieprijzen in de VS meteen stijgen, aangezien hij aan het hoofd stond van één van de belangrijkste oliestaten ter wereld. De vraag is of zijn opvolger aan het Arabische beleid kan vasthouden om de olieprijs ondanks het overaanbod toch hoog te houden.

Abdullah was sinds 2005 aan de macht in Saoedi-Arabië en hij lag al een tijdje in het ziekenhuis. Maar het belangrijkste gevolg van zijn dood voor de rest van de wereld ligt waarschijnlijk bij het effect op de olieprijzen. Die zijn al even aan het dalen, waardoor de prijzen aan de pomp voor ons sinds lang niet meer zo laag zijn geweest. Een kantelpunt zou het moment kunnen zijn waarop Saoedi-Arabië van het beleid afstapt om de productie van olie bewust hoog te houden. Er is immers een overaanbod in de wereld en de hoge productie deed de prijzen instorten.

Op korte termijn lijkt het er niet op dat de dood van koning Abdullah veel zal veranderen. Zijn opvolger koning Salman bin Abdulaziz heeft het oliebeleid van zijn land al eerder gesteund. Maar het is niet duidelijk hoe het nadien zal verlopen. Salman is al 79 jaar oud en de nieuwe kroonprins Muqrin is 69 jaar. Bovendien staat die laatste ter discussie omdat hij verwekt is bij een maîtresse die nooit officieel met zijn vader getrouwd was. En daarna staat een nieuwe generatie met tal van potentiële kandidaten klaar.

Prijzen crashen

Om te begrijpen wat er precies met de olieproductie aan de hand is, moeten we terug naar november vorig jaar. Toen waren de prijzen wereldwijd al aan het instorten, onder andere omdat de Verenigde Staten en Canada steeds meer gingen produceren. Het kwam erop neer dat de wereld plots meer olie had dan nodig. En bij zo’n overaanbod gaan de prijzen natuurlijk naar beneden. OPEC, het kartel verantwoordelijk voor 40 procent van de olie die naar boven wordt gepompt, moest volgens experts ingrijpen en de olieproductie omlaag halen zodat de prijzen zich kunnen herstellen. Voor sommige landen zijn hoge olieprijzen immers heel belangrijk.

Maar Saoedi-Arabië, de grootste OPEC-producent, wou daar helemaal niet aan meewerken. Ze hoopten dat ze, door niet toe te geven aan de markt, de olieproducenten in de VS en Canada zouden treffen, aangezien het de Arabieren veel minder kost om de olie uit hun velden op te pompen. En die beslissing deed de olieprijzen nadien nog meer crashen. “Het is niet in het belang van de OPEC-producenten om minder te produceren, wat de prijs ook is”, zei de Arabische minister van Olie Ali al-Naimi.

Onzekerheid op lange termijn

Zijn standpunt was echter heel controversieel bij de enkele leden van de koninklijke familie in Saoedi-Arabië. Het land heeft zelf ook olieprijzen nodig die hoog genoeg zijn om het budget in balans te houden. Er doen dan ook geruchten de ronde dat de regering zal moeten besparen en dat maakt sommige Saoedi’s behoorlijk zenuwachtig. Koning Abdullah is Naimi echter altijd blijven steunen. Vandaar dus de vraag of dat zo zal blijven.

Saoedi-Arabië was er als de kippen bij om Salman als nieuwe koning te bevestigen. Enkele weken geleden liet hij nog verstaan dat het land voet bij stuk zal houden, ook als de prijzen verder blijven dalen. Op die manier lijkt Salman net als broer achter het oliebeleid te staan. Het is dan ook geen eenvoudig vraagstuk voor de Saoedi’s. Mochten ze minder produceren, kunnen de prijzen ook nog laag blijven en dreigen ze hun marktaandeel aan concurrenten zoals Iran of Irak verliezen.

Maar alles zal van de toekomstige troonopvolging afhangen. Na Salman en eventueel Muqrin is het erg onduidelijk wie de macht zal grijpen in Saoedi-Arabië. Er zouden op termijn dus evenzeer onverwachte dingen kunnen gebeuren door de dood van Abdullah. Vandaag na het vrijdaggebed zal de overleden koning in Ryad begraven worden.