Het zijn moeilijke tijden voor series: enkele grote toppers nemen alle aandacht in beslag en iets indie zoeken wordt steeds moeilijker. Maar nu die grote kleppers (hum, Game of Thrones) ook aflopen, komt er ook weer ruimte voor wat nieuw werk. En Gentleman Jack, een worp van de BBC die bij ons op Telenet te zien is, is daar een prachtig voorbeeld van: actueel, apart en met een boodschap, maar vooral uitstekende tv.
Het lijkt wel alsof elke nieuwe reeks tegenwoordig een Grote Boodschap moet hebben. Wij hebben goed nieuws: soms komt daar steengoede tv uit. De release van Gentleman Jack raakte wat begraven onder de seizoensfinale van Game of Thrones, maar het is niet erg dat we dit Britse pareltje wat later bekijken. Want Gentleman Jack verdient al onze aandacht, ook na Pride Month.
Bij ons kwam Gentleman Jack meteen trouwens volledig in de Play-catalogus terecht, maar bij onze buren aan de andere kant van de Noordzee kwam de finale pas op het einde van Pride Month op de buis. Niet toevallig, maar zie Gentleman Jack niet als een vehikel voor een boodschap: wie na het eerste kwartier niet verslingerd geraakt aan de acteerprestaties van Suranne Jones, zou zich niet thuisvoelen in de jury van de Emmy’s.
Kijk hier naar de trailer
Wie trouwens ook punten krijgt, over prijzen gesproken, is de kostumering. Anne Lister is een historisch figuur, maar zou vandaag als ‘butch lesbienne’ gezien worden. De historische kostumering die toch knikt naar een andere manier van haar vrouwelijkheid vieren, verdient een extra pluim.
Gentleman Jack is gebaseerd op de dagboeken van Anne Lister, de Britse industrialiste die enerzijds heel conservatief was (ze was een aanhanger van de Tory’s), maar anderzijds ook 100% lesbisch. In haar dagboeken vertelt ze, in code, uitgebreid over haar avonturen met het schone geslacht en dat zijn er heel wat. Kers op de taart: Anne Lister staat in Groot-Brittannië bekend als één deel van het eerste lesbisch getrouwde koppel ooit (onofficieel, dat spreekt).
Personages om in het oog te houden
1. Anne Lister – Suranne Jones
Suranne Jones speelt de snelstappende, bruuske, Anne Lister: een vrouw die steeds lijkt weg te lopen van haar thuissituatie. Listers veroveringen komen in flashbacks terug en tonen waarom ze nu net naar huis komt. Jones’ vertolking van Lister is subliem: kwetsbaar wanneer het moet, butch als het kan. En dat allemaal met een opgetrokken wenkbrauw en de nodige dosis sarcasme.
Met Gentleman Jack trekken ze bij BBC een bijzondere kaart: queer én historisch, alsof Downton Abbey plots holebikoppels zou krijgen. Jones speelt Lister zoals ze blijkbaar was: een op-en-top aristocrate, met weinig medelijden voor wie ze als haar mindere ziet. Maar de persoonlijke strijd die ze voert, is ook in 2019 nog brandend actueel. Wij voorspellen een BAFTA voor Jones.
2. Ann Walker – Sophie Rundle
Ja, het àndere hoofdpersonage uit Gentleman Jack heet ook gewoon Anne, al is die vlotjes te onderscheiden van Anne Lister. Sophie Rundle geeft gestalte aan deze traditionele, hypervrouwelijke en soms licht hysterische Ann Walker. Ann was altijd al geobsedeerd door Mrs. Lister (de twee worden consequent met hun achternaam aangesproken, vermoedelijk om verwarring te voorkomen) en wordt in de reeks ook oprecht verliefd op haar. Maar Walker is ook een rijke erfgename, en dus zet haar familie erg veel druk op haar om te trouwen, met een man wel degelijk.
Het personage van Rundle geeft de tijdsgeest goed weer: enerzijds hebben vrouwen nog geen zeggenschap en worden ze al snel weggezet als hysterisch. Anderzijds kan Ann Walker niet letterlijk gedwongen worden om met iemand te trouwen die ze niet wil. Tegelijk is ze ook het schoolvoorbeeld van de dames van stand in de jaren 1800. Walker voelt zich niet goed, onderdrukt haar seksualiteit en wordt meteen weggezet als instabiel. Onder Anne Listers invloed, bloeit ze open, maar dat blijkt een proces van lange duur te zijn.
3. Jeremiah Rawson – Shaun Dooley
Shaun Dooley heeft al een lange lijst aan kleinere rollen op zijn conto staan en ook in Gentleman Jack speelt hij die met verve. Dooley speelt Jeremiah Rawson, de schuldbewuste jongere broer van mijn-eigenaar Christopher Rawson. Jeremiah weet dat wat zijn broer wil (boren in de mijn van Anne zonder ervoor te betalen), illegaal en onethisch is, maar hij laat zich ook vlotjes onder de voet lopen door Anne Lister.
Dat is ook meteen de immense frustratie van zijn broer Christoper, die liefst zo snel mogelijk de boel wil overnemen, voor een prijsje. Rawson is in Gentleman Jack zo’n beetje de Watson bij Anne Listers Sherlock Holmes, al zijn ze geen partners, integendeel.
Waarom kijken?
Gentleman Jack is echt een apart pareltje binnen de catalogi: Gentleman Jack zit door de centrale relatie tussen Anne Lister en Ann Walker in de LGBTQ-hoek. Maar ook wie van Peaky Blinders, Downton Abbey en zelfs The Crown of Anne with an E houdt, zal graag naar Gentleman Jack kijken. Want naast Listers affaires, is er ook heel wat plot om van te smullen.
Ben je echt nogal traditioneel aangelegd, dan is Gentleman Jack niet voor jou. Maar wie zich, onder het beleid van bepaalde Amerikaanse presidenten, nogal onder vuur voelt liggen, zal even diep ademhalen door Listers verhaal. Lister wordt vaak beschreven als een pionier en dat is ze zonder meer. Maar daarnaast toont Gentleman Jack dat het voor Lister ook niet altijd even evident was om honderd procent zichzelf te zijn, in een mannenwereld.