Kristof Calvo, federaal parlementslid van Groen, reageert op de open brief van YERA, een denktank rond energie. Die beschuldigde hem ervan “ronduit foute beweringen” te maken. “We zijn het eigenlijk over heel wat zaken eens”, schrijft hij.
Beste Jan, Dorien, Jonas,
Met veel aandacht heb ik jullie bijdrage gelezen. Als jonge politicus kan ik het alleen maar toejuichen wanneer jonge mensen zich tijdens hun studententijd ook verdiepen in maatschappelijke thema’s, wat jullie met YERA blijkbaar doen. Anders dan de inleiding en de titel doet vermoeden, stel ik vast dat we het eigenlijk over heel wat zaken eens zijn.
Over de essentie zijn we het bijvoorbeeld eens. Want ik lees in jullie stuk: “Dat de bevoorradingszekerheid in het gedrang komt hebben we wederom te danken aan een falend energiebeleid met gebrek aan langetermijnvisie.” En ook: “Dat de helft van onze nucleaire capaciteit eind 2014 stilligt en er zo goed als geen vangnet is, is beschamend.”
Geen gezonde situatie
Dat de Belgische stroomvoorziening vandaag zo kwetsbaar is, heeft alles te maken met het uitblijven van een daadkrachtig beleid. Ons land is daardoor te afhankelijk (gebleven) van één technologie, het nucleaire, en één producent, Electrabel. Een technologie die kwetsbaar is, leren we uit de problemen in Doel 3, Tihange 2 en Doel 4. De afhankelijkheid van nucleair is gewoon geen gezonde situatie. De problemen met het huidige productiepark sterken mij in die overtuiging.
Andere politici, en de voorbije regeringen, hebben steevast gepropageerd dat nucleair dé bron van bevoorradingszekerheid was, is en zal zijn. Zij dragen dus m.i. een grote verantwoordelijkheid. Daar ben ik dan ook graag heel duidelijk en scherp over. Het is hun verantwoordelijkheid als er deze winter een probleem is. Hun blind geloof in kernenergie brengt in ons in deze situatie.
Wij pleiten immers al jaren om écht werk te maken van een geleidelijke kernuitstap. Een kernuitstap, geen kernstop: beslist in 2003 (11 jaar geleden), te beginnen met de kleinste en oudste reactoren in 2015 (volgend jaar), af te ronden in 2025 met dan (pas) bijvoorbeeld de sluiting van Doel 4. Eigenlijk een bijzonder pragmatische uitstapkalender, is mijn oprechte overtuiging. Ook de energiesector zelf, consumentenorganisaties en de milieubeweging vragen al jaren om het energiebeleid op nieuwe sporen te zetten, om duidelijkheid en rechtszekerheid.
Veiligheidsissues
Ik ben het wel niet eens met jullie dat de problemen in Doel 3, Tihange 2 en Doel 4 geen veiligheidsissues zouden zijn. De reactoren Doel 3 en Tihange 2 liggen niet zomaar 2 jaar stil en de duizenden anomalieën in de reactorvaten zijn jarenlang aan controles ontsnapt. Doel 4 doet dan weer vragen rijzen over de fysieke beveiliging van onze kerncentrales. Zo’n incident zou niet mogen kunnen gebeuren. Dit alles toont de kwetsbaarheid van zo’n kerncentrale en bijgevolg die van ons energiesysteem, als je zo afhankelijk bent van die ene technologie.
Wat we ook samen vaststellen, is de zeer grote kostprijs van een nieuwe kerncentrale, waarover dit weekend het debat volop ging naar aanleiding van het voorstel van N-VA. Jullie verwijzen terecht naar de bijzonder substantiële staatssteun voor een Britse kerncentrale. De Europese Commissie heeft trouwens grote vragen bij de enorme staatssteun, die zou kunnen oplopen tot 22,2 miljard euro. De problemen bij de bouw van nieuwe kerncentrales in Frankrijk en Finland zijn ook bekend: bijzonder veel vertraging, technische problemen en een kostprijs die explodeert, tot 8,5 miljard voor de EPR-reactor in Flamanville. Een nieuwe kerncentrale bouwen moeten we dus niet doen. Ook bijvoorbeeld CD&V en Open VLD verzetten zich categoriek tegen het idee van N-VA, sinds kort dé nucleaire partij bij uitstek in Vlaanderen.
Wat nu?
Wat moet er dan wel gebeuren? Nu opnieuw een kerncentrale uitvalt, verdient de bevoorradingszekerheid nog meer aandacht. Al 2 jaar zijn er de problemen met de scheurtjes in Doel 3 en Tihange 2. Al die tijd talmde staatssecretaris Melchior Wathelet (CDH). Onze vraag is nog steeds dezelfde: een winterplan voor de korte termijn en daarnaast een Energiepact tussen de verschillende overheden en energiespelers voor een zekere, duurzame en betaalbare energietoekomst.
Hopelijk blijven grote problemen uit deze winter. Netbeheerder Elia werk daarvoor aan een reeks maatregelen, zoals het aanleggen van een strategische reserve, vraagbeheer bij industriële gebruikers, het herplannen van onderhoudswerken en een betere coördinatie met netbeheerders uit de buurlanden. Vrijdag hoop ik in de Kamercommissie te horen dat deze maatregelen goed opschieten. Voor nieuwe capaciteit is het helaas te laat.
Geen wonderoplossing
Voor de toekomst bestaat de wonderoplossing (inderdaad) niet. Het zal altijd een combinatie zijn van verschillende maatregelen. Maar je moet er wel mee starten. Er is de combinatie van moderne flexibele gascentrales met veel meer hernieuwbare energie, zo divers mogelijk en evident zonder oversubsidiering. Er is ook het steevast vergeten potentieel aan energiebesparing. Daar hoef ik jullie wellicht ook niet van te overtuigen. Een nieuw markt- en energiemodel is daarvoor nodig. Maar wat mij betreft dus zonder kernenergie, zodra het kan. Zo was ook onze wet op de kernuitstap geconcipieerd. De bevoorrading moe(s)t verzekerd zijn.
Natuurlijk is mijn standpunt inzake kernenergie ideologisch geïnspireerd. Ja, ik heb bijvoorbeeld een ideologisch probleem met kernafval. Daarom ben ik een groene politicus, en niet rood, blauw of oranje. Maar er is meer. De problemen met nucleair zijn nog nooit zo duidelijk geweest. De wereld verandert in sneltempo. Kijk naar de cijfers van het World Nuclear Status Report 2014. Nucleair verliest overal terrein, de rol van hernieuwbare energie wordt steeds substantiëler. Pleiten voor een nieuwe kerncentrale, dàt is ideologisch en fundamenteel.
Geen natuurwet
Het energiesysteem in België is geen natuurwet. Het is de uitzondering, niet de regel. Energie zou een bron van hoop en perspectief kunnen zijn, van welvaart en jobs. Vandaag is het elke dag opnieuw miserie en polemiek: scheurtjes, lekkende vaten, sabotage en tekorten. Ik zou graag hebben dat onze energie-ingenieurs, jullie dus, zich niet het hoofd moeten breken over scheurtjes of lekkende vaten. Maar dat jullie door de politieke wereld gesteund worden in de ambitie om werk te maken van een zekere en duurzame energietoekomst. Want die ambitie lees ik (ook) in jullie stuk.
Het is met die overtuiging dat ik het dossier zo graag opvolg. En dat ik van parochiezaal naar aula trek om het er over te hebben. In een bijdrage zoals deze kan je immers niet alles kwijt. Dus altijd bereid om eens naar een activiteit van YERA af te zakken.
Groene groeten,
Kristof Calvo