Het ziet ernaar uit dat deze regering met één zinnetje het communautaire toch nog gaat regelen. Want N-VA wil de deur openzetten voor een eventuele staatshervorming na 2019. Daarvoor is een deal over een grondwetswijziging nodig. Vreemd genoeg waren het de Vlaamse partijen die het N-VA dit weekend niet gunden, zo valt bij de Vlaams-nationalisten te horen.
Zit er dan toch een communautair luikje aan de onderhandelingen? Het lijkt van wel. Want de regering Michel I moet als een van de allerlaatste puntjes nog iets regelen: hoe gaan ze om met grondwetswijzigingen?
Dat zit zo: wil je na 2019, na de volgende verkiezingen, een staatshervorming doen, dan moet de grondwet daarvoor gewijzigd worden. En dat kan dan enkel bij grondwetsartikels die in een vorige legislatuur “voor wijziging vatbaar” verklaard zijn. Deze legislatuur dus.
Simpel gezegd: als je tijdens deze regeerperiode geen grondwetsartikels kiest om te veranderen (en die ook stemt in de Kamer), wordt een staatshervorming onmogelijk voor de volgende regering. In het regeerakkoord dat de regering Michel straks voorstelt zou daar een zinnetje naar verwijzen. Daarover moeten nog wel definitieve afspraken worden gemaakt, maar het is wel duidelijk dat dit voor N-VA een bijzonder belangrijke zaak is.
N-VA wilde artikel 195 en MR zag dat wel zitten
Afgelopen weekend deed de N-VA daarover zachtjes een suggestie: het artikel 195 voor herziening vatbaar verklaren in deze legislatuur zou volstaan. Dat artikel, dat eigenlijk de werking van de grondwet regelt, is een achterpoortje om toch een staatshervorming te kunnen doen.
Verschillende N-VA-bronnen wijzen erop dat toen iets vreemd gebeurde: “MR was bereid toe te stemmen. Maar het waren CD&V en Open Vld die blokkeerden. Ze gunnen ons geen enkele communautaire trofee, als je dat al zo mag noemen.”
Die houding van CD&V zou verrassend zijn. In februari van dit jaar (tijdens de vorige regeerperiode, dus onder de regering Di Rupo) wilde CD&V uitgerekend dat artikel 195 wél aanduiden om eventueel te kunnen wijzigen. Dan was een staatshervorming tijdens deze regeerperiode wél mogelijk geweest. Maar Open Vld en alle Franstaligen waren toen tegen, en CD&V moest inbinden. Bij CD&V reageren ze voorlopig niet op de commentaar uit N-VA-hoek.
Overigens was N-VA in een recent verleden nog tegenstander. In juni 2012 noemde Ben Weyts in de Kamer de procedure van de herziening van artikel 195 nog een ‘verkrachting van de Grondwet’.
De deal was simpel: De Wever mocht nooit naar de Zestien
Geen communautair programma voor deze regering, enkel het sociaal-economische. Dat was de afspraak tussen de vier partijen. Maar vermoedelijk is daar bij de start van de onderhandelingen tussen MR en N-VA toch een glasheldere afspraak over gemaakt, om elkaars gevoeligheden niet te treffen.
Zo was er een simpele, maar heldere deal over de Zestien: Bart De Wever moest plechtig beloven dat zijn partij die nooit zou claimen. En zijn partij moest het idee om Didier Reynders naar Europa te sturen steunen, zodat Charles Michel verlost zou zijn van zijn rivaal. Dat laatste viel in het water, omdat Marianne Thyssen (CD&V) absoluut voor CD&V naar Europa moest. Maar het verklaart wel waarom De Wever bleef weigeren om premier te worden.
Ook het ethische wordt straks nog geregeld: er moeten afspraken komen over wat wel en wat niet onder “ethische dossiers valt”. De dossiers waarover de partijen hun parlementsleden traditioneel vrij laten om te stemmen zoals ze zelf willen. Hoe dan ook komt er een pakketje ethische hervormingen, daarover zijn de vier het in principe eens.