Heel de campagne lang leek het bijna alsof Michel I nooit was gevallen. Maar nu duwt Theo Francken (N-VA) toch opnieuw het gaspedaal in over de uitvoering van het zogenoemde Marrakesh-pact. Dat deed hij in een fel debat met Tom Van Grieken (Vlaams Belang), die er moeilijk uitkwam. Uitkijken of N-VA die aanvalslijn ten opzichte van Vlaams Belang aanhoudt vanavond.

Vanavond kruisen de voorzitters van de partijen nog een laatste keer de degens, voor een groot slotdebat. Ze zijn moe, doodmoe. En toch zal het nog één keer moeten vlammen, zal er nog één laatste poging moeten gedaan worden om de twijfelende en zwevende kiezers te doen landen bij hen. Opvallend, N-VA-woelwater Theo Francken doet z’n best om daarbij toch nog wat kiezers van Vlaams Belang weg te houden. Want algemeen wordt verwacht dat de N-VA, de marktleider die onder druk staat, gaat verliezen aan extreemrechts. Zowat alle peilingen en politieke analyse wijzen in die richting: het wordt straks een nieuwe Zwarte Zondag.

“Hoe denkt u die migratiestop uit te voeren?”

Maar de N-VA wil duidelijk nog een heel stevige poging ondernemen om die kiezers bij Vlaams Belang weg te houden. En die beweging wordt geleid door niemand anders dan Theo Francken, de man die jarenlang het boegbeeld was van een ‘harde lijn’ ten opzichte van migratie, als staatssecretaris voor Asiel en Migratie.

In een bijzonder fel debat met Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken in Terzake liet Theo Francken hem alle hoeken van de kamer zien. “Hoe denkt u die migratiestop binnen tien jaar uit te voeren?” wilde Francken weten over één van de programmapunten van Van Grieken. Die verwees naar negen landen, waarvan de VS-administratie van Donald Trump tijdelijk geen onderdanen meer toeliet. Maar de Amerikaanse justitie vernietigde dat besluit, wegens ongrondwettelijk.

“U zegt dat ik er 500.000 heb binnen gelaten, heel de tijd. Of 600.000, of pakt een miljoen”, ging Francken door. “Wel, de helft zijn Europeanen”, zo stelde Francken. “Ja, dat weet ik ook”, gaf Van Grieken toe. “U belooft een migratiestop voor tien jaar. Hoe gaat u al die Europeanen tegenhouden, die Polen, Roemenen, Bulgaren?” Daarop gaf de Vlaams Belang-voorzitter nooit een antwoord.

Heel de tijd zat die in het defensief, omdat pijnlijk duidelijk werd dat veel van de Belang-voorstellen niet de toetssteen met de realiteit van de EU kunnen doorstaan.

Maar Francken dekte ook nadrukkelijk zijn rechterflank af, met name toen het over het Marrakesh-pact ging. Met dat VN-verdrag weigerde de N-VA akkoord te gaan, in het najaar van 2018. Het leidde tot een enorme regeringscrisis en de uiteindelijke val van het kabinet Michel I. Die keurde het verdrag uiteindelijk wel goed binnen de VN.

“Het is wél een breekpunt”

In het verleden had Francken, eerder in de campagne in debat met Vlaams Belang-nieuwkomer Dries Van Langenhove in De Zevende Dag, zich nog wat terughoudend opgesteld over het VN-migratiepact. ‘Eruit stappen’, was geen breekpunt. Dat kon ook moeilijk, want je stapt niet zomaar uit een verdrag, had Francken toen al geduid.

In Terzake met Van Grieken zette Francken wel de puntjes op de i. Hij is niet van plan mee te werken aan de uitvoering van het verdrag. Meer bepaald met enige controlemechanismen die de VN zou willen uitrollen over het verdrag. Dat is hoe dan ook een erg losse afspraak, waar zeker de afdwingbaarheid naar derdewereldlanden toe altijd een vraagteken was. Maar Francken maakte het bijzonder symbolisch, door te stellen dat hij de puntjes op de i wilde zetten en dat dat zeker een breekpunt was voor zijn partij. “Er werd toen gezegd dat ik gezegd zou hebben dat het geen breekpunt is. U mag opschrijven dat het wél een breekpunt is.”

Daarop kwam dan weer een scherpe reactie van CD&V-kopvrouw Hilde Crevits, die tijdens haar fietstocht door Vlaanderen reageerde: “Als hij niet wil, moet hij zijn conclusies trekken en stoppen met politiek.” CD&V zit duidelijk niet te wachten op een heropening van het debat rond Marrakesh.