De lang in stand gehouden eenkindpolitiek van China ondermijnt vandaag nog steeds het moraal binnen zijn leger en dwingt de overheid in Peking tot het uitbouwen van onbemande technologie, meent de Japanse krant Nikkei Asia.

In 2018 drong een Chinese onderzeeër de wateren van Japan binnen rond de Senkaku-eilanden, een eilandengroep waarvan de soevereiniteit betwist wordt door zowel China, Japan en Taiwan. Het Japanse leger detecteerde de onderzeeër en gaf het vaartuig een waarschuwing.

In plaats van verder te varen of terug te trekken, kwam de Chinese onderzeeër snel naar de oppervlakte van het water. De bemanning hees de Chinese vlag om zich te identificeren aan het Japanse leger. Dat kon evengoed een witte vlag zijn want de Chinese onderzeeër was bijna onder vuur genomen, omdat het Japanse leger het vaartuig niet kon identificeren en daarom beschouwde als een potentieel gevaarlijke indringer. Het Japanse ministerie van Defensie gaf later een foto van het incident vrij.

Japanse en Amerikaanse militaire analisten beschouwen het voorval nog steeds als een duidelijk teken dat het Chinese leger kampt met een laag moraal binnen de rangen. De bemanning van de onderzeeër was bereid om de wateren van Japan te betreden maar werd zenuwachtig toen de druk werd opgevoerd.

Volgens analisten zou het moraalprobleem van het Chinese leger alles te maken hebben met de eenkindpolitiek die China verschillende decennia aanhield. Van 1979 tot 2015 mochten de meeste Chinese gezinnen namelijk maximaal één kind hebben.

Ongeveer 70 procent van de Chinese soldaten zou enig kind zijn. De andere soldaten zijn het tweede, of zelfs derde kind, van een gezin. Hun ouders moesten verschillende jaren boetes betalen aan de staat voor het overtreden van het demografisch beleid. Dat weet Kinichi Nishimura, een Japanse defensieanalist.

Waarom is enig kind zijn in het Chinese leger een probleem?

Om het probleem van de eenkindsoldaten te begrijpen moeten we eerst dieper ingaan op heersende tradities binnen de Chinese samenleving.

Volgens de Confucianistische traditie is respect hebben voor de ouders een centraal element van de opvoeding voor elk kind. Ook het zorg dragen voor oudere familieleden blijft enorm belangrijk in het moderne China. Ten gevolge zien Chinese ouders hun kinderen niet graag een potentieel gevaarlijk beroep, zoals professioneel soldaat, uitvoeren. Zij riskeren namelijk hun enig kind en dus de persoon die later zorg voor hen zal dragen.

Ook de reputatie van het leger is problematisch voor Chinese gezinnen. Volgens de Japanse journalist Tetsuro Kosaka heeft de Chinese samenleving niet bijzonder veel respect voor soldaten. Volgens een oud Chinees gezegde zou “goed staal geen goede nagels maken”. Hiermee wordt bedoeld dat gerespecteerde burgers geen soldaten zouden kunnen zijn.

Om dit imagoprobleem op te lossen, werden de lonen en pensioenen als het statuut van Chinese soldaten al verschillende keren aantrekkelijker gemaakt door Peking.

Onbemande voertuigen bieden een oplossing

“Het Chinese leger zet de laatste jaren steeds meer oorlogsschepen en gevechtsvliegtuigen in”, zegt Nishimura, “toch worden ze onvoldoende bemand en slaagt het leger er niet in om voldoende soldaten te trainen om deze technologie te hanteren en te onderhouden”.

Hierdoor zou het Chinese leger steeds meer investeren in onbemande voertuigen, zoals drones, en het gebruik van langeafstandsraketten. China zou al duizenden van die internationale raketten hebben klaarstaan voor gebruik.

Volgens Japanse analisten zal deze trend zich alleen maar voortzetten als het Chinese leger er niet in slaagt om het beroep van soldaat aantrekkelijker te maken. Volgens de Japanse krant Nikkei luidt een oude doctrine van het Volksbevrijdingsleger tijdens de Koude Oorlog dan ook als volgt: “Lanceer in de beginfase van de oorlogsstrijd een groot aantal raketten en verlaat dan onmiddellijk de frontlinie.”

Lees ook: Hoe China zijn leger moderniseerde en klaarstoomt voor actie in het buitenland