Kent u de personenbelastingen? Neen? Toch betaalt iedereen met een inkomen deze belasting en als u vraagt aan de meesten onder ons hoeveel hun belastingtarief bedraagt zullen ze volmondig zeggen met enige verdoken boosheid: 50%. Dat is echt veel niet? Gelukkig vergissen deze mensen zich en ze vergissen zich niet omdat ze van kwade wil zijn, maar omdat ze niet echt goed weten hoe de personenbelastingen in België worden berekend. Het zal dus het debat deugd doen als meer mensen weten hoe de personenbelastingen (vanaf nu verkort als PB in de tekst) werkt. Let op dit is slechts een zéér korte introductie over de PB. Het is onmogelijk de gehele werking uit de doeken te doen met een paar honderdtal woorden.
Wie betaalt de personenbelasting?
De personenbelasting is een inkomstenbelasting die iedere rijksinwoner (=belastingplichtige) behoort te betalen op het totale jaarinkomen. Hiervoor komen alle inkomsten. Een rijksinwoner is géén belg. Een rijksinwoner voldoet aan één van deze tweecriteria:
- Iemand die zijn hoofdverblijfplaats heeft in België
- Iemand die zijn zetel van fortuin in België heeft
Criteria 1 zullen de meesten wel snappen. Het is dus iemand wiens feitelijke verblijfplaats in België gelegen is. De tweede criteria zal waarschijnlijk wat onduidelijker zijn. Met de zetel van fortuin bedoelen we de plaats waaruit de belastingplichtige zijn vermogen beheert. Er zijn ook verschillende mensen die niet voldoen aan beiden criteria die toch beschouwd worden als rijksinwoners. In dit geval gaat het over Belgische diplomaten en consuls en hun medewerkers of andere openbare ambtenaren die gedurende ruime tijd werk verrichten buiten België.
Wat wordt belast?
Een belastingplichtige zal in België belast worden op zijn wereldwijd inkomen. De jaarinkomsten vormen de belastbare basis. Dit zijn dus zowel de Belgische inkomsten als inkomsten verkregen in het buitenland. Sommige buitenlandse inkomsten kunnen vrijgesteld zijn met een progressiebehoud. (Een element valt buiten deze tekst.)
Het belastbaar inkomen wordt onderverdeeld in 4 type inkomsten:
- Beroepsinkomsten
- Roerend inkomsten
- Onroerend inkomsten
- Diverse inkomsten
We betalen onze belastingen tijdens het aanslagjaar. Het aanslagjaar belast de inkomens verkregen gedurende het belastbaar tijdperk waarop ze slaat. Het aanslagjaar volgt 1 jaar na het belastbaar tijdperk.
Vb.: “Voor het aanslagjaar 2014 betaalde we belastingen op de inkomsten uit het belastbaar tijdperk 2013
Personenbelastingen zijn progressief
De PB is een progressieve belasting, dat wil zeggen dat naarmate u meer inkomsten verkrijgt u meer belastingen zult betalen. Toch, we zouden niet in België wonen als daar geen uitzonderingen op bestaan. Sommige inkomsten zullen binnen de PB aan een enkelvoudig tarief belast worden hiervoor denken we bijvoorbeeld aan de belasting op de verkregen meerwaarde bij verkoop van een onroerend goed (valt buiten deze uiteenzetting). Andere inkomsten zullen zelfs volledig worden vrijgesteld van deze belasting zoals inkomsten van EU-ambtenaren. Ten laatste zullen inkomsten verkregen in landen waarmee België een dubbelbelastingverdrag heeft ook vrijgesteld worden van deze belasting mits een progressiebehoud (eens te meer dit valt buiten deze korte uiteenzetting).
Belastingen werken in schijven
Onze progressieve PB bestaat uit 5 schijven: 25%, 30%, 40%, 45% en 50%. In de tabel hieronder ziet u een tabel van de schijven en hun verschillende grensbedragen voor aanslagjaar 2014. Let op zoals alle bedragen worden deze bedragen ieder jaar geïndexeerd en dus zullen deze bedragen anders zijn voor aanslagjaar 2015!
Nu denken mensen misschien met een jaarinkomen van 40 000 EUR dat zij 50% belastingen betalen. Laat mij u gerust stellen, dat doet u niet. U betaalt slechts op een deel van dat inkomen een belasting met een tarief van 50%. Een voorbeeld zal het misschien duidelijker maken. We stellen even dat u 40 000 EUR verdient en we gaan nu berekenen hoeveel belastingen u zal betalen.
8 590 * 0,25 = 2 147,5
12 220 – 8 590 = 3 630 * 0,30 = 1 089
20 370 – 12 220 = 8 150 * 0,40 = 3 260
37 330 – 20 370 = 16 960 *0,45 = 7 632
40 000 – 37 330 = 2 670 * 0,50 = 1 335
ð 2 147,5 + 1 089 + 3 260 + 7 632 + 1 335 = 12 203,5 EUR
Dus we betalen, indien we alle belastingverminderingen buiten beschouwing houden, een belasting op dit jaarinkomen ter waarde van 12 203,5 EUR. Dat is natuurlijk geen 50%, want dan zou dat 20 000 EUR moeten zijn! U betaalt slechts op 2 670 EUR een belasting met een tarief van 50%.
Natuurlijk is die 12 203,5 EUR absoluut niet het bedrag dat u moet betalen aan vadertje staat. Iedere belastingplichtige in dit land heeft recht op de zogenaamde belastingvrije som.
Belastingvrij horen we graag
Natuurlijk is dit niet de enige berekening die u moet maken om te weten wat uw belastingen te weten. Een tweede stap is de belastingvrije som te bepalen. Iedere belastingplichtige heeft recht op een belastingvrije som. Deze som wordt verhoogd indien u alleenstaande ouder of zwaar gehandicapt bent en/of met een bedrag afhankelijk hoeveel personen die u fiscaal ten laste hebt.
In het voorbeeld was er spraken van een belastbaar inkomen van 40 000 EUR, dit is uiteraard veel meer dan 26 270 EUR dus heeft deze belastingplichtige recht op een belastingvrije som van 6 990 EUR. We gaan er even vanuit dat deze persoon aan alleenstaande is zonder enige persoon ten laste. Deze persoon heeft geen recht op een verhoging van zijn belastingvrije som.
Let op velen denken dat de belastingvrije som integraal wordt afgetrokken van zijn belastingen. Dit gebeurt echter niet! We berekenen eerst de belastingen op de belastingvrije som.
6 990 * 0,25 = 1 747,5.
Dit bedrag wordt integraal afgetrokken van de belastingen in dit geval:
12 203,5 – 1 747,5 = 10 456 EUR.
Nu weten we eindelijk hoeveel belastingen deze alleenstaande met een belastbaar inkomen van 40 000 EUR moet betalen. Hij betaalt uiteindelijk 10 456 EUR aan vadertje staat.
Fiscale koterij
Natuurlijk zouden veel Belgen dit niet graag horen dus zijn er veel, erg veel zaken ofwel een aftrekbare kost ofwel volledig belastingvrij, dit wordt de fiscale koterij genoemd. Het effect van de fiscale koterij merkt u ieder jaar als u uw belastingbrief goed bestudeerd. Ieder jaar verdwijnen er weliswaar enkele vakjes die u moet/kunt invullen, maar ieder jaar komen er ook nieuwe vakjes bij. Helaas voor u het aantal vakjes dat er bijkomen is altijd hoger dan het aantal vakjes die verdwijnen.
Hebt u recht op een vrijstelling of een belastingaftrek dat kan deze tekst helaas niet voor u bepalen. Het al dan niet recht hebben, wordt bepaald op verschillende factoren die vooral vat hebben op zaken die u eigen zijn aan uw unieke situatie. Indien u meer wil weten waar u recht op heb, raad ik u aan om advies in te winnen bij een erkend fiscalist of boekhouder. Zij zullen u graag met raad en daad helpen u minder belastingen doen betalen.
Om dit stukje verwarring af te sluiten wil ik u graag deze vraag stellen: Zou u niet veel meer tevreden zijn indien de fiscale koterij vervangen wordt door een verlaging van de belastingtarieven in België waardoor u veel minder tijd moet besteden aan het invullen van uw belastingbrief?
Tot slot
U mag natuurlijk ook niet vergeten dat u gedurende het jaar reeds voorafbetalingen hebt afgedragen aan de staat in de vorm van de bedrijfsvoorheffing een van de vele bedragen die uw werkgever inhoud op uw loon om door te storten aan de fiscus. Deze bedrijfsvoorheffing wordt natuurlijk integraal afgetrokken van de nog te betalen belastingen.
Ik wil nog ten laatste benadrukken dat het voorbeeld hier slechts illustratief bedoeld is om de essentie van de personenbelasting uit te leggen. Dit voorbeeld benadert de realiteit absoluut niet gelet op de fiscale koterij