Het is het klimaatverhaal waar je wellicht nog niet van gehoord hebt: aan het eind van deze eeuw zal zeker een derde van het gletsjerijs van de Hindu Kush- en Himalaya-bergketens verdwenen zijn, zelfs als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graad. Het verdwijnen van de gletsjers zal heel ernstige gevolgen hebben voor de bijna 2 miljard mensen die afhankelijk zijn van het water uit rivieren die door deze gletsjers worden gevoed. Het zal ook een stroom van honderden miljoenen klimaatvluchtelingen op de been brengen.

De gletsjers van de Hindu Kush- en Himalaya-bergketens is een van de plekken met het meeste ijs ter wereld. Alleen op de Noord- en Zuidpool ligt meer ijs. Beide bergketens liggen in Centraal-Azië. Samen strekken ze zich uit over acht landen: Afghanistan, Pakistan, China, India, Nepal, Bhutan, Bangladesh en Myanmar.

De gletsjers leveren drinkwater aan de 250 miljoen mensen die in de regio Hindu Kush-Himalaya wonen, maar zijn ook essentieel voor de 1,65 miljard mensen die vertrouwen op de grote rivieren die van de toppen van de Himalaya naar India, Pakistan, China en andere landen stromen.

Aan het eind van deze eeuw zal zeker een derde van het gletsjerijs van de Hindu Kush- en Himalaya-bergketens verdwenen zijn, zelfs als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graad. Dat staat in een studie van het International Centre for Integrated Mountain Development.

In deze tijden van heroplevend klimaatnegationisme, is het wellicht belangrijk om te vermelden dat meer dan 200 wetenschappers werkten aan het rapport gedurende vijf jaar, met nog eens 125 experts die hun werk reviewden.

Tot voor kort was de impact van klimaatverandering op het ijs in de Hindu Kush- en Himalaya-regio onzeker. Maar, dit rapport, dat door niet deelnemende wetenschappers al “een mijlpaal” is genoemd, neemt alle twijfel weg.

Zelfs al bij 1,5 graden

Zelfs als we de klimaatverandering heel ambitieus bestrijden, en de opwarming tot anderhalve graad kunnen beperken, verliezen we een derde van de gletsjers. Bij een opwarming van twee graden is dat al de helft tegen 2100. En als we op de koers van nu blijven zitten, zal twee derde van ’s werelds derde grootste landijsvoorraad zijn gesmolten tegen dan.

Het verdwijnen van de gletsjers zal ernstige gevolgen hebben voor bijna 2 miljard mensen die afhankelijk zijn van het water uit rivieren die door deze gletsjers worden gevoed.

Sinds 1970 is ongeveer 15% van het ijs in het gebied al verdwenen doordat de temperaturen zijn gestegen. De bergketens lopen over 3.500 km en de impact van de opwarming is variabel. Sommige gletsjers in Afghanistan en Pakistan zijn stabiel en sommigen winnen zelfs ijs, hoogstwaarschijnlijk vanwege de toegenomen bewolking die de zon beschut en veranderde winden die meer sneeuw brengen. Maar zelfs deze zullen smelten bij toekomstige opwarming blijkt uit de studie.

Na 2060 stroomversnelling

Tot 2050 zullen rivieren daardoor meer water afvoeren, wat risico’s als overstromingen met zich meebrengt. Na 2060 voeren de rivieren juist minder af. Dat zal de boeren treffen die voor het verbouwen van gewassen afhankelijk zijn van rivieren als de Jangtsekiang, de Mekong, de Indus en de Ganges. Ook de productie van energie uit waterkrachtcentrales, de belangrijkste bron van elektriciteit in de regio, zal eronder lijden en uiteindelijk onmogelijk worden.

Maar de meest ernstige gevolgen zullen zijn voor landbouwers in de uitlopers en stroomafwaarts. Ze vertrouwen op voorspelbare watervoorzieningen om gewassen te telen die de landen in de schaduw van de bergen voeden. Nu al ondervinden die boeren dat het misloopt: op veel plaatsen is er te veel of te weinig water in de lente, wanneer ze hun gewassen planten. Erger nog, het smelten van de gletsjers beïnvloedt ook de moessonregens. Die worden grilliger en vatbaarder voor extreme stortbuien.