Komt er nog de mogelijkheid voor het volgende parlement om de Grondwet te wijzigen? Het blijft een beetje spannend. Want doordat premier Charles Michel (MR) zo hard z’n veto stelt, lijkt de PS van Laurette Onkelinx plots geneigd om Groen en Open Vld ter hulp te schieten. Of hoe het parlementaire spel volop speelt, tegen het minderheidskabinet in.
“Dit is niets minder dan een staatsgreep”, briest Kristof Calvo, de fractieleider van Groen. De leider van Groen en Ecolo dringt aan op een ‘constituante’, een Kamer die in staat is de Grondwet te wijzigen, in de vijf jaar na de verkiezingen van 26 mei. Maar dan moet een meerderheid in Kamer en Senaat nog in deze legislatuur de artikelen in de Grondwet aanduiden die in aanmerking komen voor wijzingen in de volgende legislatuur.
En vooral, dan moet naast Kamer en Senaat ook de regering akkoord gaan. Ook al is het een ploeg met maar 52 zitjes op 150 in de Kamer. En ook al is ze in ‘lopende zaken’, een voorzichtheidsregime nadat ze is gevallen. Daar knelt het schoentje: premier Charles Michel en zijn partij de MR hebben al laten verstaan dat ze absoluut niet te vinden zijn voor een aanduiding van enig artikel.
Die ‘njet’ heeft alles te maken met het communautaire: de MR regeerde vier en een half jaar met de N-VA, en maakte toen de geheime afspraak, genoteerd in de fameuze Atoma-schriftjes, om de nodige artikels voor wijziging van de Grondwet aan te duiden op het einde van de gezamenlijke regeerperiode. De rit werd echter nooit uitgereden, de N-VA zit niet meer in de regering. De MR wil nu absoluut vermijden dat er straks na de verkiezingen alsnog over staatshervormingen of het communautaire moet gepraat worden: no pasaran dus.
Open Vld, Groen en N-VA willen alle drie de Grondwet wijzigen
Maar dat gaat radicaal in tegen de wensen van zowel de groenen als Open Vld. Beiden willen de Grondwet opfrissen en kunnen herwerken in de volgende legislatuur. Zij vragen elk de aanduiding van een reeks artikelen. N-VA vraagt de aanduiding van alle artikelen. Dus daarover zijn die drie fracties het niet eens, en samen hebben ze ook geen meerderheid.
Maar nu lijkt het erop dat ze één gemeenschappelijke vijand gevonden hebben: de premier. En die zou de zaak alsnog kunnen doen kantelen. “De premier heeft angst van zijn eigen schaduw. Het is de angst over de geruchten van de atoma-schriften met daarin de deals met de N-VA, die regeert. De angst van die ene persoon, die meer als partijvoorzitter dan als premier optreedt, zou dan alles tegenhouden”, sneerde Kristof Calvo dus gisteren in de Kamer.
De premier zelf zat op de Europese top, vicepremier Kris Peeters (CD&V) verving voor de gelegenheid de premier. “Er is geen sprake van angst en er zijn geen veto’s in het spel”, zo gaf Peeters sussend mee. En vooral: pas volgende week zal de regering in de Kern de zaak bespreken. Maar opvallend: Peeters kreeg enkel applaus van CD&V, dat bijzonder aarzelend staat tegenover een grondwetswijziging en geen duidelijk standpunt inneemt, en de MR van de premier zelf.
Daar komt de PS van Laurette Onkelinx piepen
Calvo daarentegen oogstte opvallend veel applaus met z’n tussenkomst. Want zowel bij PS als sp.a gingen de handen op elkaar met de volgende woorden: “Als de regering hier een lijst van het parlement zou weigeren, dat komt neer op een staatsgreep. De regering zou de nederigheid zou moeten hebben om die lijst goed te keuren. Maar komt er een veto van Charles Michel, dan is dit niets minder dan een staatsgreep.”
Juridisch gezien heeft de minderheidsregering gelijk: ze kan alles tegenhouden. Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) bevestigde dat. Maar net die houding lijkt nu de PS mogelijks te doen kantelen. Want als de Franstalige socialisten toch een aantal artikelen mee zouden aanduiden, dan vindt men mogelijks toch een meerderheid in de Kamer. En dan ligt de hete aardappel plots op het bord van Michel. Laurette Onkelinx was zichtbaar actief om zich in te zetten in de zaak: als zij Michel op het eind van deze legislatuur nog eens kan vernederen, zal ze de kans niet laten schieten.
Patrick Dewael (Open Vld) gooide zich mee volop in de strijd. “Mijn fractie is geen vragende partij voor een nieuwe staatshervorming in de volgende legislatuur. Maar het zou een zeer slecht signaal zijn om die grondwet helemaal op slot te doen. De regering heeft juridisch-technisch gelijk: zij kunnen zeggen, “Wij doen dat niet”. Ik ga het woord staatsgreep niet in de mond nemen. Maar dit zou zeer onkies zijn. Ca ce fait pas. Als Kamer en Senaat het eens zijn, dat is het toch logisch dat een minderheidsregering in lopende zaken zich daarbij zou aansluiten?”
Het parlementaire spel gaat dus nog even onverminderd voor. Met dank aan Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA), die gretig bevestigde dat de premier zeer zeker juridisch gezien een veto kan uitspreken, maar zo blijkbaar de PS op gedachten bracht.
