Gisterenavond had Vlaams Belang-voorzitter Van Grieken, de grote overwinnaar van de verkiezingen in Vlaanderen, opnieuw een gesprek met Vlaams (in)formateur De Wever (N-VA) over de eventuele vorming van een nieuwe Vlaamse regering. De Wever sprak de jongste dagen ook met CD&V, sp.a en Open Vld, Groen neemt niet deel aan de gesprekken. Vlaams Belang voert de druk op De Wever op om met hen in de Vlaamse regering te stappen bij monde van Van Grieken en Filip Dewinter (Vlaams Belang). Ook binnen De Wever zijn eigen rangen dringt Jean-Marie Dedecker, die bij de federale verkiezingen als onafhankelijke opkwam voor N-VA West-Vlaanderen, aan op een regeringsdeelname van Vlaams Belang, maar de kans dat dat er effectief van komt, is nog steeds niet bijster groot.

Van Grieken blijft erop hameren dat “het de wil van kiezer is dat Vlaams Belang en N-VA samen in de regering stappen”: “Bart De Wever heeft niet in zijn kaarten laten kijken. De bal ligt in het kamp van de formateur. Maar N-VA heeft meer overeenstemmingen met ons dan met de andere partijen.”

Ook Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter voerde vanmorgen de druk op De Wever op en zei op Radio 1 dat zijn partij “de grootste vijand” van De Wever wordt als hij hen loslaat: “Bart De Wever twijfelt te veel, hij moet duidelijkheid bieden. Laat dan de verliezers – CD&V, Open Vld, Groen, sp.a én PVDA – maar eens hun verantwoordelijkheid nemen en een regering vormen. Dan zullen we wel zien wat er gaat gebeuren.” Dewinter verbindt zijn lot op Vlaams niveau zelfs aan dat van N-VA: “Een Vlaamse regering mét het Vlaams Belang of zonder de N-VA.”

Dedecker wil intern druk opvoeren

Ook binnen de eigen gelederen wordt de druk op De Wever opgevoerd. Jean-Marie Dedecker, die bij de federale verkiezingen als onafhankelijke opkwam voor N-VA West-Vlaanderen, pleit in de kranten van Mediahuis voor een minderheidsregering van N-VA en Open Vld. “Ofwel met Vlaams Belang erbij is, ofwel zonder N-VA”, klinkt het bij de West-Vlaming, die De Wever eigenlijk nooit écht vergeven heeft dat hij hem in 2006 uit de N-VA gezet heeft, omdat CD&V anders geen kartel wou met N-VA.

Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten, die binnenkort wellicht opgevolgd wordt, zei meteen na de verkiezingen dat elke samenwerking tussen Open Vld en Vlaams Belang (maar ook PVDA) uitgesloten is. Rutten blijft nog zeker tot begin 2020 aan als voorzitter, ondanks de oproep van sommigen tot vervroegde voorzittersverkiezingen, dus een koersverandering van de liberalen jegens Vlaams Belang zit er voorlopig niet in.

Dedecker pleitte ook de Jan Jambon (N-VA) Vlaams minister-president zou worden.

Geen meerderheid voor N-VA en Vlaams Belang

Bij CD&V, Sp.a en Open Vld, die op verkiezingsavond al meteen uitsloten om met Vlaams Belang in een regering te stappen, heerst er vooral onbehagen dat De Wever in zo’n verregaande gesprekken verwikkeld is met de rechts-radicale partij, sinds 26 mei de tweede grootste fractie van Vlaanderen.

De Wever zette echter steeds de deur op een kier voor Vlaams Belang en zei diezelfde avond dat het “not done” is om de winnaar van de verkiezingen al meteen af te schrijven. De N-VA-voorzitter liet ook weten dat hij geen fan is van bepaalde leden en ideeën van Vlaams Belang.

Los van de ideologische bezwaren die N-VA tegen Vlaams Belang heeft, is er nog een groter probleem: N-VA en Vlaams Belang hebben geen meerderheid en de andere Vlaamse partijen zijn uiteraard niet van plan om de Vlaams-nationalistische partijen aan die meerderheid te helpen.

Een coalitie van CD&V, Open Vld, Groen, sp.a en PVDA is echter ook onmogelijk, aangezien Open Vld – vanuit een soort principiële anti-communistische retoriek – al sinds jaar en dag een veto uitspreekt tegen de uiterst linkse partij.

Verderzetting Zweedse coalitie?

Het is dus goed mogelijk dat na de formatiegesprekken de huidige Zweedse coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld gewoon wordt verdergezet in de Vlaamse regering. Die samenstelling heeft zetels verloren bij de verkiezingen, maar heeft nog steeds een meerderheid.

Bourgondische coalitie uit strategische overwegingen? 

Ook is het mogelijk dat De Wever, zoals in Antwerpen op gemeentelijk niveau, voor een zogenaamde Bourgondische coalitie gaat met N-VA, sp.a en Open Vld (zonder CD&V). Die samenstelling van de Vlaamse regering zou wel maar een zeer krappe meerderheid hebben met een overschot van amper één zetel. 

Bovendien staan heel wat sp.a-kopstukken, onder wie Bruno Tobback, niet te springen voor zo’n Vlaamse regeringsdeelname met rechtse partners. Sp.a-voorzitter John Crombez kreeg van zijn achterban ‘een mandaat om te luisteren’.

Kiest De Wever voor Bourgondisch, dan is dat vooral uit strategische overwegingen om zijn partij op federaal niveau niet buitenspel te zetten. Zo is een federale regeringsdeelname voor N-VA (mathematisch) bijna enkel mogelijk met liberalen en de socialisten erbij. 

Of het zover komt, is nog af te wachten, want PS-kopstuk Paul Magnette liet pas nog weten dat hij absoluut niet met N-VA wil regeren. PS-voorzitter Elio Di Rupo deed sinds het eerste gesprek met N-VA nog geen uitsluitende uitspraken. Ecolo schoof niet mee aan tafel omdat de Franstalige groenen niet eens met N-VA willen praten.

Rel na rel bij Vlaams Belang  

Zowat alle politieke partijen in ons land schuwen het ‘vuile’ imago dat rond Vlaams Belang hangt. Wat de rechts-radicale partij geen deugd doet op vlak van formatie is dat het sinds 26 mei in de ene na de andere rel verzeild raakte. West-Vlaams Vlaams Belanglid Dominiek Sneppe-Spinnewyn, die een zetel in de Kamer krijgt, zei dat ze “holebi’s, die trouwen en kinderen krijgen, een brug te ver” vindt.

Meteen gingen de andere Vlaamse partijen op hun achterste poten staan. N-VA-ondervoorzitter Lorin Parys, die zelf met een man getrouwd is en een kroostrijk gezin heeft, uitte grote verontwaardiging op sociale media.

Enkele dagen geleden zei Open Vld-veteraan Karel De Gucht nog in de studio van VTM Nieuws dat hij vindt “dat Bart De Wever in zijn gesprekken met Vlaams Belang op een zeer dunne lijn is gaan lopen”. De Gucht vergeleek Vlaams Belang ook met de formule van het Duitse nationaalsocialisme. Nu dient Vlaams Belang klacht in tegen De Gucht.

Vandaag raakt dan weer bekend dat Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken in 2005, toen hij aan het hoofd stond van de jongerenafdeling van de extreemrechtse studentenvereniging NSV, een hulde bracht aan de overleden neonazi en collaborateur Bert Eriksson. Dat melden de kranten van De Persgroep. Eriksson was tijdens de oorlog lid van de Hitlerjeugd Vlaanderen en stond later aan de top van de extreemrechtse, paramilitaire groepering VMO, die later verboden werd. Eriksson zei in 2001 dat hij nog steeds aanhanger van het nationaalsocialisme is. Bij de begrafenis van Eriksson was geen enkel actief Vlaams Blok-lid aanwezig. Van Grieken excuseert zich vandaag niet, maar zegt wel dat hij de hulde niet opnieuw zou brengen.

Bevorderlijk voor een eventuele Vlaamse regeringsdeelname van Vlaams Belang zijn deze rellen allerminst. Wellicht wordt het dus weer oppositie voor de radicaal-rechtse partij. Lees hier hoe Vlaams Belang het spel voor de lange termijn speelt.