Europa wil een netwerk van hogesnelheidslijnen voor treinen aanleggen, om op termijn een duurzaam en efficiënt alternatief te bieden voor de luchtvaartindustrie. Het bedoelde netwerk moet als het ware een spinnenweb gaan vormen tussen elke grote stad in de Europese Unie.
“Hoewel we al veel bereikt hebben, moet er nog veel gebeuren willen we de ambitieuze doelstellingen van de Europese Green Deal halen”, vertelde Alberto Mazzola in juni tegen CNN. De uitvoerend directeur van de Gemeenschap van Europese Spoorwegen was vorige maand nog in het Franse Lyon, om daar met verschillende Europese leiders uit de spoorwegindustrie een nieuw en ambitieus plan voor een ultramodern hogesnelheidsnetwerk te bespreken.
Het ambitieuze plan dat in de Franse stad is besproken, streeft naar een verdrievoudiging in kilometers van het bestaande netwerk van Europese hogesnelheidslijnen tegen 2050. En hoewel het plan mogelijk van cruciaal belang is om de klimaatdoelstellingen van de EU te halen, is niet iedereen ervan overtuigd dat het netwerk ook echt reëel is.
“Helaas hebben we dergelijke verhalen al vaker gehoord en het klinkt alsof de spoorwegen in Europa andermaal beloftes doen die ze niet waar kunnen maken”, zegt Jon Worth, een campagnevoerder voor een Europees spoornetwerk, tegen CNN. “Totdat ik echt concrete projecten en bestellingen van materiaal zie, ben ik niet overtuigd”.
Volgens de Europese Commissie is transport verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU. Wegvervoer en luchtvaart zijn achtereenvolgens de twee grootste uitstoters van broeikasgassen binnen die sector, terwijl het spoor algemeen beschouwd wordt als een groener alternatief voor beiden.
Systemen zijn gericht op het binnenland
Volgens Mazzola beschikt Europa nu al over een uitgebreid modern treinsysteem, maar dat momenteel voornamelijk gericht is op het binnenland. Daarnaast is een dergelijk systeem bijzonder complex zegt de directeur, vanwege de hoge kosten en de bureaucratische hindernissen.
Ook hebben de Europese spoorwegen tijdens de coronapandemie een financiële klap gekregen, omdat het aantal passagiers de afgelopen twee jaar tot een historisch dieptepunt is gedaald. Naar schatting hebben de spoorwegen gezamenlijk meer dan 50 miljard euro verlies geleden, terwijl de EU en nationale regeringen tot dusver slechts één vijfde van het verlies gecompenseerd hebben.
Hierdoor bestaan er twijfels of een dergelijke Europees netwerk er spoedig zal zijn. Alleen al vanwege de omvang zal het volgens deskundigen vele jaren duren voordat het operationeel zal zijn. Het valt dus nog te bezien of de EU het voorbeeld van China kan volgen, door in korte tijd enorme netwerken van hogesnelheidslijnen aan te leggen.