Flitscontroles: broodnodig of overbodig?

Overdreven snelheid is nog steeds de oorzaak bij een op de drie verkeersongevallen met doden of zwaargewonden. Liefst 237 Belgen verloren vorig jaar het leven in een ongeval waarbij overdreven snelheid een belangrijke rol speelde. Bewijzen flitspalen en andere flitscontroles hun nut dan wel? “Er moet een geloofwaardiger snelheidsbeleid komen.”

Elk jaar maakt het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) een raming van het aantal dodelijke verkeersongevallen in ons land. Afgelopen jaar kwamen volgens het BIVV liefst 715 mensen om bij een verkeersongeval. “Een fractie minder dan in 2013, maar voor Vlaanderen is het aantal zelfs opnieuw licht gestegen”, zegt BIVV-woordvoerder Koen Peeters. “Het aantal verkeersdoden neemt jaar na jaar af, maar de verhoudingen blijven.”

Een op de drie ongevallen is te wijten aan overdreven of onaangepaste snelheid. “Dat kunnen we niet over het hoofd zien”, klinkt het bij het BIVV. Critici vragen zich dan ook luidop af of de om en bij tweeduizend flitspalen in ons land hun doel niet voorbij schieten. Al is Werner De Dobbeleer, woordvoerder van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV), duidelijk: “Je merkt dat in een omgeving van bekende flitslocaties mensen hun gedrag aanpassen.”

Probleemlocaties

“De overheid moet een geloofwaardig snelheidsbeleid voeren”, zegt Danny Smagghe, woordvoerder van mobiliteitsorganisatie Touring. “Flitspalen moeten op strategische plekken en niet willekeurig worden geïnstalleerd. We moeten kiezen voor probleemlocaties waar een flitspaal een meerwaarde kan bieden. Dan pas zullen automobilisten zich serieus genomen voelen en minder gefrustreerd in het verkeer zijn. En vermoedelijk minder snel gaan rijden.”

Overdreven snelheid is en blijft volgens Smagghe een groot probleem. “Zeker in vergelijking met de buurlanden. In Duitsland bijvoorbeeld is het probleem beperkt, ondanks de hoge maximumsnelheid. Er heerst een verschil in mentaliteit. Het beleid wordt aanvaard door de weggebruikers. Dat maakt het verschil”, stelt Smagghe.

Trajectcontroles

Controles moeten volgens Smagghe gebeuren op plaatsen waar ze de veiligheid verhogen, “en niet op plaatsen waar ze vooral geld in het laatje brengen. Flitspalen zijn ook niet zaligmakend. Er moet op verschillende fronten iets gebeuren.”

Meer trajectcontroles noemt Smagghe een goed idee. “De resultaten van zo’n controles zijn hoopvol. Het is een gevaarlijke zaak dat weggebruikers alle remmen dichtgooien bij verkeerslichten en flitspalen. Wegpiraten die met een overdreven snelheid rijden, kunnen door trajectcontrole beter gepakt worden. Het is duur, maar eerlijk. Mensen die verstrooid waren, kunnen hun gedrag nog aanpassen.” Touring dringt erop aan dat de overheid uitzoekt waar trajectcontroles kunnen worden geïnstalleerd, want “ze hebben hun nut al bewezen.”

Flitsmarathon

Smagghe noemt sensibilisering als oplossing. “Een flitsmarathon is een goed voorbeeld van bewustmaking. Mensen spreken erover en het blijft nazinderen. Opnieuw met als voorwaarde dat de flitscontroles gebeuren op plaatsen waar ze de veiligheid verhogen. Meer energie moet worden besteed aan controles op de gewone wegen. Niet op de snelwegen, maar op de gewestwegen vallen de meeste slachtoffers.”

Koen Peeters van het BIVV beaamt dat. “Naast sensibiliseren zijn controles één van de middelen die mensen ertoe aanzetten zich aan de limieten te houden. Flitscontroles bewijzen hun nut en blijven dus belangrijk, hoe spijtig ook. Die moeten gepaard gaan met effectieve bestraffing. Maar er is ook een meer geïntegreerd beleid is nodig. Meer trajectcontroles hebben geen zin als parketten verzuipen in het werk en boetes seponeren.”

Ook aan de rijopleiding van jonge chauffeurs moet volgens Peeters gesleuteld worden. “Die is vaak nog te gefocust op het behalen van een rijbewijs. Tijdens de opleiding moet meer aandacht besteed worden aan de risicoperceptie. Verder moet de infrastructuur worden herbekeken. In België zijn er heel wat wegen met vijf rijvakken, wat veel is in vergelijking met een land als Nederland. Zulke brede boulevards nodigen uit om sneller te rijden. Al draag je ook als bestuurder verantwoordelijkheid. Er is nog een lange weg af te leggen”, besluit Peeters.

Trage evolutie

De politie heeft in zeven jaar tijd liefst 65 procent meer snelheidsboetes uitgedeeld. Terwijl het aandeel van de kleine overtreders steeg, daalde dat van de echte hardrijders lichtjes. Dat berichtte Het Laatste Nieuws, op basis van een analyse van bijna 33 miljoen bekeuringen. Maar de toename van snelheidsboetes lijkt amper invloed te hebben. Ondanks het feit dat er dagelijks veel bestuurders worden geflitst, blijven de ongevalcijfers onrustwekkend.

Werner De Dobbeleer van de VSV wijst erop dat deze cijfers geen rekening houden met het feit dat steeds meer mensen worden gecontroleerd. “De pakkans is de afgelopen jaren verhoogd, waardoor het aantal bekeuringen natuurlijk hoger ligt.”

De Dobbeleer ontkent de trage evolutie niet. “Dat is zeker geen goede zaak, omdat snelheid de hoofdoorzaak is bij veel ongevallen. Hoe sneller mensen rijden, hoe groter de impact van een botsing. Nog meer en nog strenger controleren is dus noodzakelijk, met bijvoorbeeld trajectcontroles, die de gemiddelde snelheid meten. Maar flitspalen hebben, naast sensibilisering, zeker nog hun nut.”