Verandert er iets aan de almacht van Google en Facebook op het internet? De Europese Unie zou wel eens een hele forse stap kunnen zetten, door auteursrechten online door te trekken. Concreet betekent dat dat platformen als Youtube en Facebook, en de zoekmachines zoals Google gaan moeten betalen voor origineel gemaakt werk. Een revolutie online. 

De onderhandelaars van de Europese lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie zijn eruit, na een compromisdeal tussen Frankrijk en Duitsland: er komt een nieuwe Europese richtlijn voor online auteursrechten. Eens die, binnen een paar weken, gestemd is door het Europees Parlement, zal het internet in Europa er toch radicaal anders gaan uitzien.

Vooral dan de financiële stromen op dat internet kunnen gaan veranderen. Nu verdienen twee giganten, Google en Facebook, het grootste deel van de koek van reclame-inkomsten online. En dat terwijl ze eigenlijk weinig tot geen content maken, en dus vooral als platform het originele werk van anderen verspreiden. Daar wil de Europese Unie iets aan doen, vooral onder druk van de machtige lobby van uitgevers, vooral van kranten.

Die zijn het beu dat hun industrieel model gigantisch onder druk staat, zeker online, terwijl de twee Amerikaanse reuzen met de centen gaan lopen. Voortaan zullen Google en Facebook dus vergoedingen moeten gaan betalen, voor het gebruik en verspreiden van die ‘originele content’. Dat betekent dat artiesten, schrijvers, fotografen, kunstenaars, maar ook journalisten of hun medium in principe allemaal recht hebben op vergoedingen voor de publicatie van hun werk. Plots dringen auteursrechten dus definitief binnen in het internet, in de Europese Unie.

Straks minder nieuwsberichten in je timeline?

Europa trekt de grens op hyperlinks. Gewoon een link zetten naar een andere site mag, en “hele korte uittreksels” mogen gedeeld worden. Het is afwachten hoe streng die regel precies wordt toegepast. En voor de precieze vergoeding moeten de onderhandelingen nog volgen. Zeker tussen de grote mediabedrijven en de twee giganten zal nog een stevig rondje bikkelen volgen, waarbij plots de Europese media veel meer armslag hebben.

Maar Google en Facebook kunnen makkelijk terugslaan. Het zou niet verbazen als Facebook gewoon in de timeline van mensen een pak minder ‘media’ gaat tonen: de trafiek die nieuwssites of anderen met originele content nu ‘krijgen’ van Facebook zou wel eens drastisch kunnen gaan dalen. En ook Google is ongenadig. Het kan gewoon z’n Google News stopzetten, zoals het al in Spanje deed, nadat daar een conflict kwam tussen de Spaanse media en Google over de centen.

Vooral Google kan toch ook iets moeilijker weg: uiteindelijk draait de site rond zoekresultaten die info geven. Alle content gaan onderdrukken is dan geen oplossing. Want dan kiest de consument vroeg of laat voor zoekmachines die dergelijke content wel tonen.

Oorlog van Europa tegen Silicon Valley

Het is de zoveelste stap van de Europese Commissie tegen de giganten. Veel meer dan in de US, slaagt de Europese Unie erin om Silicon Valley wat aan banden te leggen. Dat de Europese krantensector rechtstreeks impact heeft op de Europese politici, over wie ze dagelijks in de hun kranten schrijven, heeft natuurlijk ook een rol gespeeld: het is door hun heftige lobbying dat deze stap er nu komt.

Hoe dan ook, voortaan artikels delen op Facebook, of snel via Google een nieuwsbericht zoeken, zal minder evident worden. Zeker op Youtube en Facebook zullen er, nog meer dan vandaag, allerlei filters opduiken. Want beiden zullen zich juridisch willen beschermen. Dat gaat onherroepelijk ten kosten van een stukje creativiteit dat online zal beschikbaar zijn. Critici hebben het over ‘het einde van de vrijheid van expressie”.

Maar er zitten behoorlijk wat minder scherpe kanten aan de nieuwe regelgeving. Zo zal alles van Wikipedia nog beschikbaar blijven, net als allerlei platformen met openbronsoftware.

Hoe dan ook is de strijd nog niet helemaal gestreden. Het Europees Parlement moet binnen een aantal weken stemmen. Giganten als Google en Facebook zullen er alles aan doen om toch nog een zo verzwakt mogelijke tekst erdoor te krijgen. Afwachten of dat hen lukt.