Groenen morgen op de koffie bij De Wever en Magnette: pressiemiddel om liberalen aan tafel te krijgen, of meer?

De Wetstraat maakt zich andermaal op voor een week van de waarheid: kunnen preformateurs Paul Magnette (PS) en Bart De Wever (N-VA) hun “bubbel van vijf” uitbreiden? De logische partner daarbij waren de Vlaamse liberalen: die zitten al met N-VA en CD&V in de Vlaamse regering. Maar de houding van de Open Vld, om de MR niet te willen lossen, dreigt een revolutionair ander scenario in gang te zetten: de groenen kunnen de nodige stemmen leveren. Dat kan dramatische gevolgen hebben voor de Vlaamse regering.

In het nieuws: De Wever en Magnette hebben nog een kleine week.

De details: Er komen bilaterales: gesprekken met de liberalen én de groenen.

In een plot dat niemand op voorhand had kunnen schrijven, zit deze week een nieuwe wending. Bart De Wever (N-VA) heeft zich als preformateur flink vastgeklampt aan Paul Magnette (PS) en omgekeerd. Beiden lijken niet van plan elkaar nog te lossen, in hun ‘koninklijke opdracht’, en gaan dus over tot ‘creatieve formules’, om toch maar een regering te kunnen vormen.
Daarbij valt op dat intern de rust toch relatief gehandhaafd blijft bij zowel de PS als N-VA: er komen geen torpedo’s vanuit de Brusselse PS of de rode vakbond. Zeker Magnette kan dus opgelucht ademhalen: “Wij doen verder aan onze opdracht, die absoluut moet lukken”, klinkt het bij de PS.
Er wordt bij de preformateurs ook nog even fijntjes herinnerd aan het bezoek van het duo, vorige week aan de koning. Daar brachten Magnette en De Wever verslag uit van de toestand: “Vijf partijen zijn akkoord gegaan om met elkaar intensief te praten over de regeringsvorming, ook al is zeker nog niet alles tot in de punten gedefinieerd“, zo vat een insider het nog eens samen.
En opvallend: “Lees goed welk communiqué er daarna naar buiten gegaan is: de koning gaf het duo nog één week tijd, ‘met alle nodige gesprekspartners’. Dat zinnetje is geen toeval“, zo is bij een PS-bron te horen.
“De liberalen waren, gelet op wat er lag in de tekst van ons duo, de geprivilegieerde gesprekspartner. Maar de nota van de liberalen, die zogezegd constructief in de gesprekken stonden, was echt allesbehalve. Dat lag echt mijlenver van waar wij ons kunnen vinden”, zo is bij de PS te horen.
“Daarop zijn inderdaad de groenen gecontacteerd voor een gesprek“, zo klinkt het bij een insider. Zowel PS als N-VA bevestigen dat dat gesprek gepland staat, het zou voor morgen zijn.
Dat is meteen een spectaculaire terugkeer aan de onderhandelingstafel van de groenen: die zijn al maanden niet echt meer betrokken bij échte gesprekken. Op één moment speelden ze recent wel een cruciale rol: toen Magnette samen met Conner Rousseau (sp.a) aan een zelfverklaarde opdracht bezig waren, weigerden zij uiteindelijk om de noodzakelijke stemmen te leveren, om een minderheidskabinet van een klassieke tripartite van socialisten, liberalen en christendemocraten in het zadel te helpen.
Wat deze keer op tafel komt, is maar de vraag: zeker Ecolo heeft altijd grote problemen gehad met de N-VA, en stelde zich de afgelopen maanden niet bepaald minder star op. Ze hadden ook al wat kritiek op het weinige dat loste uit het akkoord tussen PS en N-VA: de Franstalige groenen tonen zich als erg ‘Belgicistisch’, en zullen zonder twijfel toch moeite hebben met de plannen van Magnette en De Wever om vergaand te splitsen in cruciale bevoegdheden als werk en gezondheidszorg.
Maar zelfs de zetels van Groen alleen volstaan, om een coalitie te kunnen laten starten: met 69 zetels in de ‘bubbel van vijf’ van Magnette en De Wever, zitten ze al behoorlijk ver met N-VA (24), PS (19), CD&V (12), sp.a ( 9) en cdH (5). Het wordt dus op z’n minst een interessante oefening.
Bij Open Vld zijn ze er toch relatief gerust in. “Als dat met de groenen serieus is, laat het mij dan weten, dan boek ik eindelijk mijn vakantie”, klinkt het laconiek. En tegelijk daarbij, het besef dat zeker de N-VA hen graag aan boord wil. “Maar ze hebben de afgelopen dagen toch een vreemde manier aan de dag gelegd, om dat aan ons te tonen”, zo is te horen aan de top.
Hoe dan ook zullen de groenen, net als de liberalen, niet zomaar komen om de nota van De Wever en Magnette blind te ondertekenen. De vraag is hoe hard ze zich opstellen, en vooral, of ze bereid zijn het duo een handje te helpen in hun rondje blufpoker: het feit dat Ecolo al opdaagt, is hoe dan ook op zich spectaculair.

En nu? Magnette en De Wever nemen deze week grote risico’s. Ze kunnen niet anders.

Het is pokeren voor de N-VA en PS: steeds meer mensen buiten de bubbel raken zo uiteraard op de hoogte van wat de twee onderling zijn overeengekomen. Daaruit lekken toch een paar zaken door, de kans dat deze week steeds meer op tafel komt, is huizenhoog.
Zo is er het plan van de preformateurs om voor een aantal bevoegdheden tot drie ministers bevoegd te maken: elk één voor z’n eigen regio. Zo kan het dat ‘Werk’ bij een Vlaamse, een Waalse én Brusselse minister zit, in de toekomstige federale regering. Die zou tegelijk beperkt gehouden worden in aantal ministers: de portefeuilles worden gewoon wat complexer.
Afgelopen zaterdag lichtte Egbert Lachaert (Open Vld) een aantal van die plannen in detail toe op z’n breed partijbureau: meteen is een brede groep liberalen dus op de hoogte. Een nota kregen de liberalen echter niet mee, toen ze vorige week bij Magnette en De Wever op bezoek kwamen: er is dus niet zwart-op-wit te zeggen wat precies in de nota staat. Maar bijvoorbeeld over BHV en de faciliteitengemeenten, pikante details die al eerder lekten, bevestigen aanwezige liberalen “dat de N-VA en PS samen allerlei communautaire zotternijen aan het bedenken zijn, inclusief dus aan die rand rond Brussel gaan morrelen”.

De essentie: De deur naar de liberalen is niet dicht bij de onderhandelaars.

Zaterdag kreeg Open Vld-voorzitter Lachaert dus brede steun op zijn bureau: dat moet meteen een stevige primeur zijn, Open Vld die niet verdeeld in federale onderhandelingen staat. Immers: een groot deel van de ‘linkervleugel’, die eerder op paars-groen mikten en bereid waren om toenmalig Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten te volgen in een deal (en de meerderheid uitmaken van het partijbureau), wil vandaag absoluut niet weten van een akkoord met N-VA en PS.
Meteen stuurde Lachaert ook een filmpje de wereld in. Daarbij richtte hij zich naar de bevolking, een beetje presidentieel, om uitleg te geven over de ‘neen’ van zijn partij. Alleen, het filmpje leek wat knullig gemaakt, waardoor het productioneel zeker niet kan gelden als ‘presidentieel’, zoals sp.a-voorzitter Conner Rousseau wel deed voor zijn 1 meispeech bijvoorbeeld.
Inhoudelijk zette hij de puntjes op de i. “We hebben politici nodig die mensen kunnen samenbrengen. Geen politici die anderen publiek afdreigen of schofferen en zo een oplossing nog verder weg brengen“, zo sneerde Lachaert naar De Wever, die vrijdag en zaterdag hard uithaalde naar Open Vld en zeker de MR, waarvan hij voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) “voor 100 procent vertrouwde om het te willen laten mislukken”.
Meteen kreeg De Wever van Lachaert, die zonet had opgeroepen om niet te schofferen, een veeg uit de pan: Het is de N-VA “die meestapt in een socialistisch economisch programma van mijnheer Magnette“, zo stelde hij in het filmpje.
En ook over de staatshervorming was Lachaert duidelijk: “We hebben nood aan eenheid van commando en aan duidelijk leiderschap, laat staan dat we nu onze tijd moeten spenderen aan de splitsing van het gerechtelijk arrondissement BHV of grote taaldiscussies.”
Daarmee was de kous communicatief wel af: Lachaert kreeg het afgelopen weekend allerlei vragen tot interviews, maar beperkte zijn mediaoptredens tot z’n eigen filmpje. En nog opvallender, de Open Vld-voorzitter heeft met aandrang aan Bouchez gevraagd om nu even niet in die media te verschijnen: de MR-voorzitter lijkt zich daar voorlopig aan te houden, een opvallend teken. De MR stuurde daarom haar ministers, zoals Denis Ducarme (MR) in Le Soir en Philippe Goffin (MR) op Radio 1, uit om als MR de ‘gematigde boodschap’ te gaan verkondigen.
“Open Vld en MR hebben inderdaad een nota neergelegd met enkele liberale accenten. De onderhandelingen moeten daarna plaatsvinden. Die moeten nu beginnen. We zijn al maanden aan het werk, mijn voorzitter Bouchez is beschikbaar. Constructief en positief“, zo stelde die Goffin vanmorgen op de radio. Olie op de golven dus.
Al ontkende Goffin daar toch wel wat het zonlicht: “Het imago van Bouchez is goed. Hij is met een plebisciet verkozen, z’n personaliteit is misschien een beetje te ‘clivant‘ (splitsend), maar in feite niet: hij luistert zeer goed naar anderen.” Om dan nog toe te voegen “dat de MR ‘maar’ twee exclusieven heeft, in de onderhandelingen”.
En misschien nog meer opvallend. Op Belga liet de Open Vld een eerder gestuurd partijcommuniqué corrigeren. Dat gebeurt niet zomaar, maar enkel als je absoluut een zaak wil rechtzetten (er moeten dan immers meerdere Belga-berichten gestuurd worden).
Maar kijk, de ‘update’ las als volgt: “Open Vld benadrukt dat de inhoud van de PS en N-VA niet per se moet worden aangepast, vooraleer er onderhandelingen kunnen starten“. Met andere woorden: de liberalen willen aan tafel gaan, zelfs op basis van de nota van het duo, zolang de MR maar mee aan tafel kan schuiven.
Een signaal dat ze bij de PS ook duidelijk oppikten. Immers: bij de Franstalige socialisten doen ze de deur ook niet helemaal toe voor de liberalen, inclusief de MR. “Dat het een bloedrode nota is, geschreven door de PS en helemaal geslikt door de N-VA, wat een bullshit is dat nu? Dat weet Lachaert toch ook? Als ze bereid waren te praten op basis van onze nota, waarom dan al de heisa en scherpe taal? Dat is toch geen begin van een gesprek?”
Maar de PS geeft, toch verrassend, aan dat “de komst van de MR op zich geen probleem is“. Immers, zonder de Franstalige liberalen heeft een regering geen meerderheid aan Franstalige kant, met enkel PS en cdH aan boord. Dat argument speelt mee voor de PS. “Ook al hebben wij wel genoteerd dat Bouchez zich zo goed als onmogelijk gemaakt heeft bij een aantal andere partijvoorzitters.”
Maar voor de PS gaat het erom dat zowel MR als Open Vld maar blijven teruggrijpen naar het ‘Zweeds discours’. Zo verwees de liberale tegennota van Lachaert en Bouchez expliciet naar jobs die “onder de regering Michel gecreëerd waren, en die moeten beschermd worden”. En ook het dogma om de belastingdruk niet te verhogen en de uitgaven in de sociale zekerheid te beperkten: het ruikt allemaal naar de vorige, Zweedse regering.
“Het gaat ons erover dat dat ons bijzonder oncomfortabel maakt. Deze nieuwe regering moet iets heel anders zijn dan het Zweeds beleid, die breuk moet gemaakt, met een beleid dat de kiezer zwaar afstrafte. Wij hebben geen veto’s tegen individuele partijen, zolang men maar erkent dat het inhoudelijk anders moet”, zo is bij een hoge PS-bron te horen.
Met andere woorden: zelfs de MR kan aan boord. Zolang ze zich maar ‘redelijk’ opstellen. De vraag is of dat deze week gebeurt, en of anderzijds met de groenen zaken te doen vallen. Poker in de Wetstraat dus, met Magnette en De Wever in een hoofdrol.

Om in de gaten te houden: De inkleuring van ‘oranje’ en ‘rode’ gebieden, door Buitenlandse Zaken, blijft voor miserie zorgen.

Boze Zwitserse politici, op België, het kan er nog wel bij zeker, na de Portugezen, Zweden en Fransen? Die landen reageerden eerder al geïrriteerd dat België hen ‘in de ban’ deed, via de kleurcodes van Buitenlandse Zaken.
De Zwitsers kunnen niet begrijpen dat heel de regio rond het Meer van Genève plots een rode zone is. Dat betekent meteen dat iedereen die uit die regio terugkomt, verplicht in quarantaine moet en een coronatest moet doen.
Pijnlijk daarbij: het aantal besmettingen in België ligt ook een stuk hoger dan in de omstreden kantons Vaud en Wallis, die nu rood zijn.
“We weten niet op welke criteria België zich baseert“, haalt Rebecca Ruiz, de minister voor Volksgezondheid in Vaud, uit naar België.
Gezien de eigen slechte cijfers, lijkt het niet het moment om andere landen zonder deftige uitleg “in de ban te doen”. Maar het is dus, zoals gezegd, echt niet het eerste “incident” dat België heeft met andere landen.
Eén van de redenen is dat Volksgezondheid, los van Buitenlandse Zaken, beslist over die kleurencodes. Verschillende ministers drongen erop aan om dat te veranderen, maar premier Sophie Wilmès (MR) wilde daar niet van horen.