Veel wetenschappers betogen dat er niet genoeg wordt gedaan om de klimaatverandering af te remmen – industrieën wereldwijd zouden bijvoorbeeld sneller de focus kunnen verleggen van fossiele brandstoffen naar groene energie. Maar van de ene dag op de andere een streep zetten onder vervuilende energiebronnen is eenvoudigweg niet mogelijk; het zou zelfs “belachelijk en naïef” zijn. Dat meent een bestuursvoorzitter van een Britse financiële instelling.
Bill Winters, CEO van de Britse bank Standard Chartered, maakte enkele opmerkingen over de groene transitie bij CNBC, op een conferentie van de Londense City. Zijn observaties zijn met dit citaat samen te vatten: “Het idee dat we de kranen kunnen dichtdraaien en morgen een einde kunnen maken aan fossiele brandstoffen is natuurlijk belachelijk en naïef.
De bestuursvoorzitter is niet tegen een “rechtvaardige overgang” naar hernieuwbare energiebronnen gekant. Maar behalve dan dat het goed zou zijn voor het klimaat, zou een dergelijke directe switch onvermijdelijk vele negatieve gevolgen hebben.
Voor een “rechtvaardige overgang”
“Dit zijn twee heel belangrijke woorden … ‘rechtvaardig’ (in het Engels: ‘just‘, red.) betekent eerlijk, maar ook toepasselijk”, zei hij. “En overgang betekent overgang – het betekent dat het tijd kost.” De kranen dichtdraaien en van de ene dag op de andere een einde maken aan de consumptie van de brandstoffen zou alleen goed zijn om oorlogen en revoluties aan te wakkeren, en mensenlevens te verwoesten, klonk het. Ultimata moeten van tafel, zo betoogde Winters.
Het begrip “just transition” wordt steeds vaker gebruikt in discussies over klimaatverandering, energie, milieu en duurzaamheid, schrijft CNBC. Maar het onderwerp is complex en er bestaat nog geen eenduidige definitie voor. Milieuorganisatie Greenpeace definieert het als “naar een duurzamere economie” gaan “op een manier die eerlijker is voor iedereen, ook voor mensen die in vervuilende industrieën werken”.
Ontmoedigende taak
De totstandbrenging van een significante verandering in de globale energiemix is natuurlijk een enorme opgave, gezien de cruciale rol die fossiele brandstoffen spelen in zowel ontwikkelde als opkomende economieën.
Het is een feit dat een significante overgang naar een systeem waarin hernieuwbare energie en koolstofarme technologieën centraal staan, enorme investeringen vergt, maar ook de deelname van álle actoren. Het zou de manier waarop miljarden mensen over de hele wereld leven en werken radicaal veranderen.
De overgang moet gemaakt worden, maar hoe? “Hoe hou je dat in evenwicht?”, vroeg Winters zich retorisch af. “Wat is de beste manier om van punt A naar punt B te komen” en er toch voor te zorgen dat je zoveel mogelijk wereldspelers met je meeneemt?”
Soepele overgang
Voor de president-directeur is de beste oplossing niet om bedrijven te controleren en hen te straffen voor het niet nakomen van wereldwijde verbintenissen inzake klimaatinspanningen, omdat ze zich dan gewoon van de strijd zullen afkeren. Hij gelooft dat het het beste is hen in staat te stellen een deel van hun kapitaal te herbestemmen voor zaken die een echt verschil kunnen maken, terwijl zij fossiele brandstoffen mogen blijven exploiteren.
Hij is, met andere woorden, voorstander van een soepele overgang. Maar voor klimaatactivisten en andere pressiegroepen zijn we het punt voorbij waarop we ons dat kunnen veroorloven.
“Om de opwarming van de aarde te beperken zijn ingrijpende veranderingen in de energiesector nodig”, aldus het IPCC in zijn jongste rapport over de opwarming van de aarde. “Dit impliceert een aanzienlijke vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen, grootschalige elektrificatie, verbeterde energie-efficiëntie en het gebruik van alternatieve brandstoffen (zoals waterstof).”
(lb, am)