India begon zaterdag zijn landelijke vaccinatieprogramma in duizenden centra in het hele land. Het wil tegen deze zomer 300 miljoen mensen immuniseren, een enorme onderneming in een land dat meer gevallen van coronavirus heeft geregistreerd dan enige andere plaats op aarde, behalve de Verenigde Staten. De campagne steunt op twee lokaal geproduceerde vaccins en de eerdere ervaring van India met grootschalige vaccinatiecampagnes. Maar deze wordt vooralsnog vooral geplaagd door controverse.
De Indiase regering verleende noodtoestemming voor twee vaccins: een lokaal vervaardigde versie van het Oxford-AstraZeneca-vaccin en een vaccin genaamd Covaxin, ontwikkeld door Bharat Biotech, een Indiaas farmaceutisch bedrijf.
Alleen het vaccin Oxford-AstraZeneca heeft een fase 3 klinische studie voor veiligheid en werkzaamheid voltooid. Bharat Biotech heeft eerdere proeven met zijn vaccin afgerond, maar heeft geen gegevens daarover verstrekt. Zelfs niet over de vraag of het werkt. Toch worden beide vaccins toegediend en kunnen Indiërs niet kiezen welk vaccin ze krijgen.
De mysterieuze ‘klinische proefmodus’
Om de zaken nog wat ingewikkelder te maken, hebben Indiase toezichthouders gezegd dat het Bharat Biotech-vaccin zal worden gebruikt in wat ze mysterieus ‘klinische proefmodus’ noemen. Zelfs een van de belangrijkste vaccin-experts van India, Gagandeep Kang, vertelde een interviewer dat ze geen idee had wat dat betekende.
Kang is net als een pak andere deskundigen bang dat het gebrek aan transparantie bij het goedkeuren van vaccins het vertrouwen in vaccins in bredere zin zou kunnen ondermijnen. Dat zou een breuk betekenen met het verleden in India, een plaats waar de vaccinscepsis laag is en immunisatie wordt gezien als een essentieel instrument om de mortaliteit te verminderen.
India begint zijn vaccinatiecampagne op een moment dat het virus er zich terugtrekt – in tegenstelling tot in de EU, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Het aantal nieuwe gevallen is drastisch gedaald sinds het hoogtepunt in september: India registreert nu ongeveer 18.000 gevallen en 200 doden per dag. De Indiase premier Narendra Modi drong er bij de Indiërs in een televisietoespraak op aan om waakzaam te blijven, en voegde eraan toe dat de gestarte vaccinatiecampagne “het levende bewijs was van het talent onder de Indische wetenschappers”.
2,25 euro per vaccin
Vaccinaties zijn begonnen op 3.000 locaties in het hele land en de autoriteiten zeggen dat het aantal de komende weken zal toenemen. Meer dan 191.000 mensen werden op de eerste dag gevaccineerd. De Indiase regering begon met de aankoop van 16 miljoen doses van de twee vaccins. Ze betaalde 2,25 euro per dosis. Het AstraZeneca-vaccin wordt vervaardigd door Serum Institute of India, ’s werelds grootste vaccinproducent naar volume. Noch het AstraZeneca-vaccin, noch het Bharat Biotech-vaccin vereist ultrakoude opslag, een cruciaal pluspunt in een grotendeels subtropisch land waar koeling schaars is.
De eersten die in aanmerking komen voor vaccinaties zijn 30 miljoen gezondheidswerkers, soldaten en personeelsleden van de overheid. Ze krijgen gratis vaccinaties. De volgende fase is ambitieuzer: het zal zich richten op 270 miljoen mensen boven de 50 jaar, evenals op mensen jonger dan 50 met comorbiditeiten.
De uitrol van het vaccinprogramma is niet alleen van belang voor India, maar voor de hele ontwikkelingswereld. India heeft een lange staat van dienst op het gebied van massaproductie van vaccins tegen betaalbare prijzen. Het Serum Institute zal een belangrijke leverancier zijn van het Covax-project, een wereldwijd initiatief dat wordt gesteund door de Wereldgezondheidsorganisatie om vaccins eerlijk te verdelen onder armere landen. Adar Poonawalla, de CEO van het Serum Institute, heeft al laten weten dat het bedrijf tegen het einde van deze maand doses aan Covax zou gaan leveren.
Tekenen van onbehagen
Het succes van de vaccinatiecampagne in India zal pas de komende maanden duidelijk worden. Er zijn tot nu geen meldingen van grootschalige problemen. De staat Maharashtra moest immunisaties twee dagen opschorten vanwege een softwareprobleem. Maar er zijn wel tekenen van onbehagen, vooral in ziekenhuizen die Covaxin toedienden.
In het JJ Hospital in Mumbai, een door de overheid gerunde faciliteit, werden 100 gezondheidswerkers opgeroepen om zaterdag het Bharat Biotech-vaccin toegediend te krijgen, maar slechts 39 van hen daagden op. In tegenstelling tot het AstraZeneca-vaccin, wordt mensen die Covaxin krijgen, gevraagd om een toestemmingsformulier te ondertekenen waarin staat dat de “klinische werkzaamheid nog moet worden vastgesteld”.
Er is niet alleen scepticisme bij de gezondheidswerkers over Covaxin – waarvan dus nog niet geweten is of het werkt – maar ook voor het AstraZeneca-vaccin. Waar dat werd toegediend, daagden tot de helft van de artsen en verplegers niet op. Het AstraZeneca-vaccin vertegenwoordigde de grote meerderheid van de vaccinaties die op zaterdag werden toegediend, maar Covaxin was ook een belangrijk onderdeel van de lancering van de campagne.
Anant Bhan, een deskundige op het gebied van volksgezondheid en bio-ethiek, zei dat de goedkeuring door de overheid van het Bharat Biotech-vaccin veel onbeantwoorde vragen opriep. Critici van de regering gingen verder. “Indiërs zijn geen proefkonijnen”, zei Manish Tewari, een woordvoerder van de oppositie.
Lees ook: