Het Amerikaanse Witte Huis staat voor een groot raadsel: nadat Oekraïense onderzoekers een neergestorte zelfmoorddrone van Iraanse makelij uit elkaar haalden, bleek dat bijna alle onderdelen afkomstig waren uit Europa en de Verenigde Staten.

Rusland maakt hevig gebruik van Iraanse drones om de Oekraïense energieinfrastructuur te saboteren. Daarbij wordt vooral de Shahed-136 veel ingezet, een relatief kleine, goedkope drone, die een springlading meedraagt. De drones moeten worden afgevuurd vanuit een vuurinstallatie, en zodra ze hun doel raken, ontploffen ze mee met de springlading.

Westerse onderdelen

De overgrote meerderheid van de drones bereiken echter nooit hun doel: ze worden vroegtijdig neergehaald door luchtafweergeschut, van onder meer de Gepard-luchtafweertanks, of door afweerraketten uit bijvoorbeeld een NASAMS- of Patriot-raketsysteem.

Eén zo’n drone stortte neer in vrijwel intacte staat. Een team van onderzoekers van de Oekraïense inlichtingendiensten slaagde erin de drone uit elkaar te halen, en bekeken de verschillende onderdelen. Hun conclusie trok grote ogen in de Verenigde Staten: bijna alle onderdelen bleken van westerse makelij. Het gaat hierbij om chips en GPS-modules tot volledige motoren.

• 40 van de 52 onderdelen waren afkomstig van 13 verschillende Amerikaanse bedrijven.
• De overige 12 stukken kwamen uit Canada, Zwitserland, Japan, Taiwan en China, zo concluderen de onderzoekers.

Westen steunt Rusland

Zo valt op te maken dat Rusland indirect teert op westerse technologie om de raketaanvallen met drones uit te voeren. De Biden-administratie beloofde om de productie van de Iraanse drones, die aan Rusland worden verkocht, plat te leggen. Het zette daarvoor al een taskforce op, over alle departementen van de overheid heen, om te onderzoeken hoe het kan dat westerse onderdelen tussen de mazen van het sanctienet doorglippen, en in de Iraanse Shahed-drones terechtkomen. Dat schrijft CNN op basis van bronnen binnen de administratie.

Verhinderen dat westerse onderdelen toch Iran bereiken, is haast onmogelijk: zaken zoals chips of motoronderdelen zijn an sich geen militair materiaal, en vallen onder de noemer ‘dual use’, waarbij de geleverde onderdelen zowel in militaire als civiele context kunnen worden gebruikt. Dat maakt het uiteraard moeilijk om de leveringen te controleren.

Belangrijk om mee te geven is dat de bedrijven zelf niet in overtreding zijn, en in sommige gevallen misschien niet eens weten dat ze onderdelen leveren voor de drones. Het is aan de Amerikaanse wetgevers om het net te sluiten, en te zorgen dat dergelijke leveringen kunnen vermeden worden. “We bekijken hoe we de Iraanse droneproductie kunnen platleggen met sancties, exportcontroles en gesprekken met privébedrijven die de onderdelen leveren”, gaf Adrienne Watson, de woordvoerster van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad, mee aan CNN.