MR en Ecolo rollen vechtend over straat: wie van Vivaldi droomde, ziet op korte tijd veel verdampen

Het Waterloo van Ecolo-kandidaat voor het Grondwettelijk Hof, Zakia Khattabi, in de Senaat is geëscaleerd tot een majeur politiek incident. Tegenover de verontwaardiging van Ecolo staat de minachting en het afwijzen van de MR. Waarnemers, bij onder meer de PS, kijken met afgrijzen naar hoe Vivaldi, al dan niet doelbewust, aan het verdampen is.

In het nieuws: Vandaag alweer een superkern.

De details: Veel wordt er niet meer verwacht van deze meetings tussen de premier en politieke tenoren van het land. Het is vooral opnieuw een treffen tussen twee protagonisten in het drama van deze week in de Wetstraat: Jean-Marc Nollet (Ecolo) en Georges-Louis Bouchez (MR).

Er staat geen enkel koninklijk besluit op de agenda van de superkern vandaag: de ballon is helemaal leeggelopen. De volmachtenregeling, die in juni niet verlengd wordt, wordt dus nu al niet meer gebruikt. Maar toch komen de negen voorzitters, de kern van de regering, en de N-VA-fractieleider in de Kamer weer samen. Een speciaal moment.
De superkern verloopt weliswaar virtueel, men ziet elkaar enkel via het computerscherm. Maar toch, het is een vergadering van het hoogste politieke niveau waar Nollet en Bouchez voor het eerst weer oog in oog staan, na het ongeziene tafereel van vijandigheid, gisteren in de Senaat.
“Wat daar gebeurde heeft ons allemaal wel verbaasd, in z’n intensiteit en hardheid. Vooral omdat je het niet kan lezen zonder het grotere spel te zien: heeft Georges-Louis Bouchez (MR) hier niet doelbewust het conflict gezocht? En heeft Jean-Marc Nollet (Ecolo) niet gretig de handschoen opgenomen?”, zo vraagt een voorzitter zich af.
Feit is: de stemming en niet-verkiezing van Zakia Khattabi (Ecolo) laat een stevige kater. De Brusselse was de kandidaat van de Franstalige groenen om een plekje te krijgen als rechter in het Grondwettelijk Hof. Dat hof bestaat voor de helft uit politiek benoemde figuren, en de groenen hadden recht op een vervanging. Al in het najaar van 2019 werd ze voorgedragen, waarna ze in een polemiek belandde.
Gisteren eindigde haar kandidatuur in de Senaat, dat voor het eerst weer z’n deuren opende, op een ramp: Khattabi haalde uiteindelijk slechts 28 stemmen op 60, niet eens een meerderheid, terwijl ze er minstens 40 nodig had om in het hof te raken. N-VA en Vlaams Belang stemden al langer tegen, maar CD&V deed niet meer mee. En vooral, de MR had erg zichtbaar het tapijt van onder haar kandidatuur getrokken.
Bouchez had aan intimi al woensdag laten verstaan dat er geen sprake kon zijn van een stem voor Khattabi: daarvoor smeulden er simpelweg te veel brandjes na tussen zijn MR en het Ecolo van Jean-Marc Nollet, die dateren van de afgelopen weken. “Je serveert een bord dat al een keer is afgewezen niet opnieuw“, zo was onderkoeld bij de MR te horen, over het lot van Khattabi, al twee dagen voor de stemming.
Maar ook bij de andere partijvoorzitters is men verbaasd over hoe Ecolo de zaak aanpakte: er werd niet eens gevraagd om voor Khattabi te stemmen, van lobbying daarrond was nauwelijks sprake. Die ‘arrogantie’ wordt Nollet aangewreven: “Waarom verving Ecolo niet gewoon die kandidatuur, ze wisten toch dat het héél moeilijk zou worden?”
In Le Soir staat bovendien een pijnlijk relaas van de contacten tussen de voorzitters van MR en Ecolo. Nollet belde eerder die woensdag naar Bouchez, niet om te vragen of er nog steun was voor Khattabi, wel om hem te forceren zich publiek uit te spreken voor de Ecolo-kandidate. Onaanvaardbaar voor Bouchez. Volgens de MR deed Ecolo-voorzitter Nollet nooit de nodige moeite om het dossier deftig af te toetsen bij z’n collega-voorzitters, “hij leek er niet om te geven”.
Volgens de groenen dan weer, stelde Bouchez ridicule eisen. Hij zou steun aan Khattabi gekoppeld hebben aan een groter politiek dossier: dat van de zonnepanelen in de Waalse regering, zo is bij de groenen te horen. Dat was onaanvaardbaar voor Nollet.
Hoe dan ook, de groene Titanic stoomde volle kracht op de blauwe ijsberg: Ecolo wist dat het niet zou lukken, maar trok de kandidatuur van Khattabi niet in. Integendeel, ze maakten oorlog. ’s Ochtends al had Barbara Trachte (Ecolo), Brussels staatssecretaris, het op LN24 erover dat “Khattabi slachtoffer is van haar roots“. De voormalige voorzitter van Ecolo heeft Marokkaanse ouders.
Toen even later Bouchez dan aankondigde dat de MR niet voor Khattabi, maar voor de andere Ecolo-kandidaat zou stemmen (in dergelijke stemmingen is er altijd een tweede schijnkandidaat, die niet geacht wordt stemmen te halen) ging men een versnelling hoger. Nog terwijl de stemming bezig was, postte Khattabi zelf op Facebook een striemende aanklacht, en richtte ze zich tot Bouchez, als hoofdschuldige van haar ‘drama’.
Vervolgens kwam een hele stroom aan boze reacties vanuit Groen en Ecolo op gang: “We betreuren dat de MR mee de verwarring en twijfel over de legitimiteit van onze kandidaat heeft ondersteund, en zo mee een zeer ernstig precedent heeft gecreëerd, dat onze rechtstaat ondermijnt.” Daarbij viel op hoe sterk emotioneel sommige reacties waren: “‘It’s nothing personal, it’s politics’? Niets is minder waar. Zelden werd zo hard op de vrouw getackeld”, zo tweette Groen-parlementslid Stijn Bex.

The big picture: Wie in heel het incident geen omen ziet voor het lot van Vivaldi, dwaalt.

Het was met veel plezier dat de groene fractie de afgelopen weken herhaalde “hoe sterk de kansen voor samenwerking” toch waren in de Kamer in deze coronatijden. En hoewel herhaaldelijk onderstreept werd “dat wij ook wel weten dat regeringen niet in de Kamer gevormd worden”, kon men toch moeilijk het enthousiasme onder stoelen of banken steken. Dat Kristof Calvo (Groen) zo goed samenwerkte in de commissie Financiën met Alexander De Croo (Open Vld), dat Wouter De Vriendt (Groen) een Vivaldi-meerderheid bijeen gekregen had rond het lot van kinderen in de Griekse kampen, dat Jessika Soors (Groen) iedereen had gemobiliseerd in een resolutie rond privacy en corona-apps: het waren toch allemaal ‘positieve signalen’.
Maar ondertussen gebeurde in Franstalig België iets helemaal anders. Het lijkt er meer en meer op dat de MR-voorzitter van koers is veranderd, en steeds nadrukkelijker zich afzet van de groenen. Het doet wat denken aan de kiesstrijd in 2019, toen Charles Michel (MR) als premier op fors verlies stond, maar in de campagne een paar keer hard uithaalde naar ‘het vingertje’ van de groenen van Ecolo. Mee door die harde electorale campagne redde Michel toen de meubelen voor de MR.
Die animositeit lijkt helemaal terug. Ze is zichtbaar in de dossiers van Brussels Airlines, maar evengoed in de symboliek van een extra fietsstrook in de Wetstraat, iets wat bij de MR allerminst gesmaakt werd. Het ‘economisch-rechts’ versus ‘ecologisch-links’ lijkt helemaal terug in Franstalig België.
En hoewel ze samen in de Waalse regering zitten, knettert het tussen Ecolo en MR in Namen, in een pak dossiers. Er was al langer wat irritatie dat de groene ministers voor elk dossier moeten terugkoppelen naar Nollet. Bouchez vond er dan maar niets beters op om zich ook meer persoonlijk te gaan moeien met de grote lijnen van die Waalse regering: meteen verzieken beide voorzitters met dat conflict compleet de sfeer in die ploeg van Elio Di Rupo (PS).
“Wie hier niet ziet dat er meer aan de hand is, dat Bouchez zich federaal plots weer aan het richten is op een andere lijn, let niet goed op”, zo is bij de PS te horen. Daar kijkt men met een diepe zucht naar heel het spektakel: het is niet de eerste keer dat Bouchez de Wetstraat in brand zet, en vooral verschroeide aarde achterlaat. Maar die verschroeide aarde, dat is deze keer dan wel Vivaldi. “Vraag is bij Bouchez alleen altijd hoe lang het deze keer duurt.”
Ook aan Vlaamse kant is dat de lezing van de feiten: de geruchten over een MR-voorzitter die voorzichtig weer toenadering zoekt tot de N-VA van Bart De Wever zoemen bij verschillende andere partijen.
Bij de N-VA zelf blijft het enthousiasme over Bouchez niet bepaald groot: men is niet vergeten wie in het weekend van 16 maart heel de constructie van een ‘grote coalitie’ onmogelijk maakte. PS-voorzitter Paul Magnette trok toen de stekker eruit, nadat Bouchez daarvoor wel 28 uur aan één stuk door had geprobeerd die constructie te torpederen en ‘zijn’ premier en restregering te behouden.
Provoceerde Bouchez dus in de zaak-Khattabi doelbewust? De reactie van Ecolo was alvast Pavloviaans: de wonden tussen MR en de groenen werden verder uitgediept, de harde verklaringen gretig genoteerd. “Niets is onschuldig in deze fase“, zo stelt een bevoorrechte waarnemer vast.

Ondertussen bij Open Vld: De stemming begint volgende week, na een laatste debat.

Open Vld opent maandag 18 mei de stemming over een nieuwe voorzitter. Die komt er bijna één jaar nadat de partij de verkiezingen verloor, en er intern toen al kreten waren om Gwendolyn Rutten (Open Vld) te vervangen. Maar die deed rustig haar mandaat uit, en kreeg in maart nog verlengingen omwille van de coronacrisis. Maar zo kampen de Vlaamse liberalen al bijna een jaar met woelig water aan de top van de partij.
Vanaf tien uur nu maandag loopt de stemming, tot vrijdag om twaalf uur. Haalt één kandidaat niet meer dan 50 procent, dan volgt een tweede ronde van vijf stemdagen tussen de nummer één en twee, tot 29 mei. Het kamp van Egbert Lachaert (Open Vld) hoopt erop om in één ronde de klus te klaren.
Gisteren hield de partij haar enige debat, in de Melsensstraat 34, het hoofdkwartier. Vooraf kregen de kandidaten ook al een minidebatje op Terzake. Maar het leverde allemaal opvallend weinig vuurwerk op: de race is gewoon al zo ellendig lang aan de gang, dat elk vuur eruit verdwenen lijkt.
Niet dat Egbert Lachaert (Open Vld) niet probeert: zo lanceerde hij afgelopen week het voorstel van een naamsverandering in Humo (“er mag wat meer rock ’n roll in onze partij”), een ideetje dat eerder ook al geopperd werd bij de sp.a, door Conner Rousseau, en nu dus gretig gekopieerd door de fractieleider van Open Vld.
Maar het debat, dat via livestream te volgen was voor alle leden, kabbelde maar, de leiding was niet bepaald strak: Lachaert z’n naamsverandering kreeg nauwelijks kritische vragen. Het idee van Els Ampe (Open Vld) om de partij dan maar te herdopen tot E.L.S., “economisch, liberaal, sociaal”, vatte het mooi samen: was dit kolder op café, of een debat ten gronde over waar een serieuze beleidspartij naartoe moet?
Verder werden vooral open deuren ingetrapt (“de kracht van de partij zit in de basis”) en leverde een rondje over een toekomstige regering niets dan gemeenplaatsen op.
Zelfs een stevige discussie over hoe één kandidaat, Els Ampe, deloyaal aan alles en iedereen in haar eigen partij campagne voert, “Trumpiaans”, schrijft de pers, onder de paraplu van “vrije meningsuiting”: het passeerde allemaal maar.
Het is een beetje symptomatisch voor de mentale toestand bij de Vlaamse liberalen: de maandenlange strijd tussen een ‘progressief’ kamp, dat zich veeleer in de fractie van het Vlaams Parlement en bij de partijtop situeert, en een ‘donkerblauw’ kamp, dat rond de federale fractie zit, verdeelt de partij bijzonder diep en werkt bijzonder vermoeiend voor veel leden, medewerkers en kaderleden.
De kloof binnen Open Vld blijft leiden tot wantrouwen. Zo is er het idee dat de tweedeverblijvers zouden tegengehouden worden van terug te keren naar de kust, dat ‘politiek’ gelezen wordt als een zet van Alexander De Croo (Open Vld), om zo Bart Tommelein (Open Vld) te treffen. Nogal vergaand, om dergelijke maatregelen in het licht van een interne race te gaan behandelen. Dat wordt binnen de regering door verschillende bronnen dan ook compleet ontkend: het is gewoon de GEES, de groep van experten, en De Lijn, die de zaak heel voorzichtig aanpakken, nadat de kustburgemeesters zelf erg veel stampij gemaakt hadden over de tweedeverblijvers.
Maar het is niet omdat het conflict nu al maanden sluimert, dat een interne verkiezingsuitslag eind mei de rangen zal doen sluiten. Onder meer de animositeit tussen Bart Somers, toch sterkhouder in de Vlaamse regering voor Open Vld, en het kamp Lachaert, hangt als een donkere schaduw boven de huidige interne stembusslag.Open Vld opent maandag 18 mei de stemming over een nieuwe voorzitter. Die komt er bijna één jaar nadat de partij de verkiezingen verloor, en er intern toen al kreten waren om Gwendolyn Rutten (Open Vld) te vervangen. Maar die deed rustig haar mandaat uit, en kreeg in maart nog verlengingen omwille van de coronacrisis. Maar zo kampen de Vlaamse liberalen al bijna een jaar met woelig water aan de top van de partij.
Vanaf tien uur nu maandag loopt de stemming, tot vrijdag om twaalf uur. Haalt één kandidaat niet meer dan 50 procent, dan volgt een tweede ronde van vijf stemdagen tussen de nummer één en twee, tot 29 mei. Het kamp van Egbert Lachaert (Open Vld) hoopt erop om in één ronde de klus te klaren.
Gisteren hield de partij haar enige debat, in de Melsensstraat 34, het hoofdkwartier. Vooraf kregen de kandidaten ook al een minidebatje op Terzake. Maar het leverde allemaal opvallend weinig vuurwerk op: de race is gewoon al zo ellendig lang aan de gang, dat elk vuur eruit verdwenen lijkt.
Niet dat Egbert Lachaert (Open Vld) niet probeert: zo lanceerde hij afgelopen week het voorstel van een naamsverandering in Humo (“er mag wat meer rock ’n roll in onze partij”), een ideetje dat eerder ook al geopperd werd bij de sp.a, door Conner Rousseau, en nu dus gretig gekopieerd door de fractieleider van Open Vld.
Maar het debat, dat via livestream te volgen was voor alle leden, kabbelde maar, de leiding was niet bepaald strak: Lachaert z’n naamsverandering kreeg nauwelijks kritische vragen. Het idee van Els Ampe (Open Vld) om de partij dan maar te herdopen tot E.L.S., “economisch, liberaal, sociaal”, vatte het mooi samen: was dit kolder op café, of een debat ten gronde over waar een serieuze beleidspartij naartoe moet?
Verder werden vooral open deuren ingetrapt (“de kracht van de partij zit in de basis”) en leverde een rondje over een toekomstige regering niets dan gemeenplaatsen op.
Zelfs een stevige discussie over hoe één kandidaat, Els Ampe, deloyaal aan alles en iedereen in haar eigen partij campagne voert, “Trumpiaans”, schrijft de pers, onder de paraplu van “vrije meningsuiting”: het passeerde allemaal maar.
Het is een beetje symptomatisch voor de mentale toestand bij de Vlaamse liberalen: de maandenlange strijd tussen een ‘progressief’ kamp, dat zich veeleer in de fractie van het Vlaams Parlement en bij de partijtop situeert, en een ‘donkerblauw’ kamp, dat rond de federale fractie zit, verdeelt de partij bijzonder diep en werkt bijzonder vermoeiend voor veel leden, medewerkers en kaderleden.
De kloof binnen Open Vld blijft leiden tot wantrouwen. Zo is er het idee dat de tweedeverblijvers zouden tegengehouden worden van terug te keren naar de kust, dat ‘politiek’ gelezen wordt als een zet van Alexander De Croo (Open Vld), om zo Bart Tommelein (Open Vld) te treffen. Nogal vergaand, om dergelijke maatregelen in het licht van een interne race te gaan behandelen. Dat wordt binnen de regering door verschillende bronnen dan ook compleet ontkend: het is gewoon de GEES, de groep van experten, en De Lijn, die de zaak heel voorzichtig aanpakken, nadat de kustburgemeesters zelf erg veel stampij gemaakt hadden over de tweedeverblijvers.
Maar het is niet omdat het conflict nu al maanden sluimert, dat een interne verkiezingsuitslag eind mei de rangen zal doen sluiten. Onder meer de animositeit tussen Bart Somers, toch sterkhouder in de Vlaamse regering voor Open Vld, en het kamp Lachaert, hangt als een donkere schaduw boven de huidige interne stembusslag.

Een dossier om te volgen: Engie zet druk op Wilmès om kleur te bekennen: blijven de centrales open of niet?

Het is een van de grote vragen voor de volgende regering, die na de coronacrisis een volwaardig regeerakkoord moet maken: wat gebeurt er met kernenergie, en meer bepaald de centrales van de Franse energiereus Engie? Die centrales, in Doel en Tihange, moesten eigenlijk al lang dicht zijn, volgens een akkoord dat de groenen ooit begin jaren 2000 in de regering onderhandelden. Maar ook nu raken ze maar niet dicht.
Het dossier is politieke dynamiet: want het is moeilijk te zien hoe Groen en Ecolo ooit in een federale regering kunnen stappen en die kernuitstap tegelijk terugdraaien. Maar de andere partijen neigen steeds meer in die richting: om toch maar weer een paar centrales, de minst oudste, open te houden.
Engie komt nu verder druk zetten. In een gesprek met De Tijd zegt Jean-Pierre Clamadieu, de voorzitter van de Franse energiegroep Engie, dat hij “snel duidelijkheid wil over de toekomst van de Belgische kerncentrales“. Hij is poeslief voor de Belgische regering, prijst premier Sophie Wilmès voor haar aanpak, en beseft dat hij “op een ongelukkig moment komt”. Maar tegelijk wil hij, zoals altijd bij de bazen van Engie, boter bij de vis. Kunnen de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 na 2025 langer open: die vraag wil hij beantwoord zien.
“We hebben duidelijkheid nodig over de richting die de Belgische politiek met de energiemix uit wil. De premier heeft ons buiten de pers om geantwoord dat ze eerst de gezondheidscrisis zal aanpakken en ons zal ontvangen als de tijd rijp is. (…) Men moet ons zeggen wat het wordt. Als we doorgaan met kernenergie hebben we tijd nodig om alles voor te bereiden en de nodige investeringen te doen”, zegt de Franse topman van Engie.
Daarmee gooit hij alweer de knuppel in het hoenderhok: premier Wilmès kan met haar regering niet beslissen over het dossier. Dat valt immers buiten de bevoegdheden van de coronacrisis bestrijden, en dan moet ze naar het Parlement. Daar zou wel een meerderheid te vinden zijn om die centrales open te houden, maar die moet dan wel langs N-VA en zonder de groenen. Het is hoogst twijfelachtig dat de regering en de premier zich aan dergelijk symbooldossier uitgerekend nu, in tijden van voorzichtige regeringsvorming, willen wagen.

Interessant om te volgen: Het Chinese dagboek van de eerste dagen van de coronacrisis leidt tot forse spanningen met China.

De publicatie van een dagboek van de Chinese schrijfster Fang Fang in het Engels is een interessante stap om meer zicht te krijgen op wat er precies gebeurde in Wuhan, in de eerste dagen van deze pandemie. Deze schrijfster begon in januari een online dagboek van wat gebeurde in haar stad, en het groeide al snel uit het Chinees tot een hit: dagelijks kwamen miljoenen mensen kijken naar wat ze schreef, een soort onofficiële kroniek van het leven onder lockdown.
In China heeft zoiets grote waarde: de media zijn er allerminst vrij. Fang Fang hield zich ook niet in om de gebrekkige aanpak en de knullige manier waarop de overheid optrad te omschrijven. Ook het leed en verdriet komen aan bod in de kroniek.
Nu verschijnt haar boek bij HarperCollins en het wordt vertaald in 15 talen.
Dat leidt tot felle reacties, die klassiek zijn in China. Plots is Fang Fang een landverrader, iemand die “China haat”. Ze kreeg een hele reeks aanvallen over zich: het is not done in China om te stellen dat de respons op de crisis niet adequaat was.
In de eerste weken van de crisis was het vooral de lokale overheid in Hubei, die optrad tegen kritiek, maar dat was op een milde manier. Dat veranderde volgens mensenrechtenactivisten in The New York Times helemaal toen de centrale Chinese overheid optrad. Plots werden posts gecensureerd, ook die van Fang, en video’s van overvolle ziekenhuizen verwijderd.