In de oorlog in Oekraïne maken Russische en Oekraïense gevechtspiloten van nogal onorthodoxe tactieken. In plaats van de vijand direct te bombarderen met raketten, schieten ze deze juist hoog de lucht in. Daar is echter een zeer goede reden voor.

De invasie van Oekraïne zou een makkie worden volgens het Kremlin, en op drie dagen tijd zou Kiev vallen. Eén van de redenen dat de blitzkrieg ondertussen bijna veranderde in een loopgravenoorlog, is het Russische gebrek aan degelijke ondersteuning van de luchtmacht.

Ongeleid projectiel

Door vrees voor het verlies van (dure) gevechtsvliegtuigen, te weinig training bij de Russische piloten, een tekort aan precisiemunitie en gebrekkige plannings- en coördinatiecapaciteiten heeft Rusland (hoewel het dat al op dag een van de invasie beweerde) nog steeds het Oekraïense luchtruim niet veroverd. Zowel Russische als Oekraïense piloten vliegen nog dagelijks boven het front om raketten te droppen, hoewel dit net wat anders verloopt dan zou gedacht worden.

Allereerst maken beide luchtmachten vooral gebruik van ongeleide projectielen: aan beide kanten is er namelijk een schrijnend tekort aan geleide raketten, die door middel van gps-signalen of lasers naar hun doel koersen. De ongeleide raketten worden ook niet zomaar recht op een doelwit afgeschoten. De gevechtsvliegtuigen vliegen vaak laag tegen de grond, om plots hard op te trekken en in één keer een aantal raketten hoog de lucht in te schieten.

Bommen slingeren

Deze tactiek, die al in de jaren 40 werd toegepast door het Amerikaanse leger, wordt “lofting” of “tossing” genoemd. De crew van de Enola Gay, de B-29 Stratofortress-bommenwerper die op 6 en 9 augustus 1945 de atoombommen Little Boy en Fat Man op Hiroshima en Nagasaki dropten, maakten ook hierbij gebruik van de techniek.

De bommenwerper trok plots op en dropte de bommen terwijl het onder een hoek van 45 graden omhoog koerste. Op die manier kon het vliegtuig nadien snel wegdraaien, om zo niet over de plek van de ramp te moeten vliegen. Zeker bij een atoomontploffing was dit een niet te onderschatten tactiek. Op onderstaande video worden de verschillende manieren getoond hoe een vliegtuig zijn doel kan bombarderen.

Ook na de Tweede Wereldoorlog was het zogenaamde “toss bombing” nog een veelgebruikte techniek voor gevechtspiloten. Tijdens de Jom Kippoer-oorlog van 1973 bijvoorbeeld, gebruikte Israëlische piloten de techniek om zelf op afstand te kunnen blijven van Egyptische en Syrische luchtafweersystemen: door de bommen/ raketten op een juist moment te lossen, kunnen deze veel verder vliegen, terwijl het vliegtuig zelf enkele kilometers van zijn doel kan blijven.

Minder accuraat

Ook boven Oekraïne wordt “toss bombing” nu toegepast. Beide kampen vliegen met (ongeveer) hetzelfde materiaal en vuren grotendeels dezelfde raketten af, de 80 millimeter S-8 raketten van Sovjetmakelij. De raketten hebben normaal een reikwijdte van vier kilometer, maar door ze onder een juiste hellingsgraad uit een vliegtuig af te schieten, geraken ze soms dubbel zo ver.

Qua accuraatheid komt deze techniek wel tekort. Zo worden raketten normaal per paar afgevuurd, maar bij het “toss bombing” worden vaak volledige rocket pods in eens afgeschoten. De raketten bewegen zich wel richting de vijand, maar waar ze precies landen is veel moeilijker, zelfs onmogelijk de coördineren.

Hoewel het dus vandaag nog steeds wordt toegepast, is “toss bombing” eigenlijk niet meer van deze tijd. Zeker in het westen, waar de NAVO-lidstaten allemaal beschikken over state-of-the-art geleide raketten, is een dergelijke tactiek simpelweg overbodig. De Boeing AH-64 Apache-helikopters kunnen bijvoorbeeld lasergeleide Hellfire-raketten dragen, die doelwitten tot wel elf kilometer ver kunnen raken. Ook Oekraïne en Rusland beschikken over een soortgelijke raket, de Vikhr, maar daar zijn er simpelweg niet genoeg van om ze op grote schaal in te zetten in de strijd.

Toch is er nog een toekomst voor de ongeleide S-8 raketten. Het Oekraïense leger deelde namelijk een video waarbij raketlanceerders waren gemonteerd op een pick-up. De chauffeur kan met een soort joystick de raketten afvuren, en door de snelheid en wendbaarheid van een simpele wagen lijkt dit systeem wel een extra troef. Maar hoe dan ook zijn ongeleide raketten in het nu en in de toekomst de beste (maar duurdere) optie.