PS moet kiezen: over hoge lat van Open Vld of toch maar met de N-VA in zee, maar kan dat voor de rode achterban?

Is Paul Magnette (PS) in staat een deal te maken? Dat is dé vraag die men zich bij N-VA, maar evengoed Open Vld en CD&V stelt. Na een gesprek tussen Egbert Lachaert (Open Vld) en de socialisten is het wel duidelijk: als de PS ooit een constructie zonder N-VA wil, zal ze een zeer hoge prijs moeten betalen. Het premierschap? Daar is Open Vld niet in geïnteresseerd.

In het nieuws: De socialistische voorzitters zetten hun rondje contacten verder.

De details: Een cruciale meeting met de nieuwe Open Vld-voorzitter maakt toch één en ander duidelijk.

Paul Magnette en Egbert Lachaert leerden elkaar voor het eerst kennen vrijdag, in de foyer van de VRT. Daar wachtte de PS-voorzitter speciaal na zijn optreden in Terzake even aan de bar, zodat hij toch al z’n Open Vld-collega kon begroeten. De nieuwe Open Vld-voorzitter is van een andere generatie, en werd pas fractieleider toen Magnette de federale politiek al vaarwel had gezegd. Maar vrijdag was er dus een eerste, hartelijk contact.
Gisteren ontving Lachaert dan de delegatie van de PS- en sp.a-baas in de Melsensstraat 34, het hoofdkwartier van Open Vld. Daar had Lachaert goed nieuws en slecht nieuws voor de PS-voorzitter.
- Het goede nieuws: Open Vld is ook onder Lachaert echt niet getrouwd met N-VA, alles ligt open voor andere formules. De Vlaamse liberalen gaan niet moeilijk doen over samenstellingen, en hebben lak aan ideeën als “een Vlaamse meerderheid in de Kamer”.
- Het slechte nieuws: als Magnette echt zou denken aan een coalitie zonder N-VA, die per definitie dan ‘linkser’ is wegens de samenstelling, dan zal de lat voor Open Vld toch bijzonder hoog liggen. “De prijs zal dan hoog zijn. Zeer hoog“, zo valt te noteren.
Een belangrijke bijkomende boodschap daarbij ook: posten interesseren de Open Vld niet, om gepaaid te worden in een scenario zonder N-VA. De Zestien, een mogelijk premierschap voor Alexander De Croo (Open Vld)? “Neen, bedankt”, zeggen ze bij Open Vld, “wij gaan De Croo niet in dezelfde val laten rijden als Gwendolyn Rutten.”
Bij de Vlaamse liberalen stellen ze ondertussen ook wel vast dat Magnette weinig inhoudelijk opschuift, en dat een deal dus bijzonder moeilijk zal worden. Met N-VA, maar evengoed met hen dus. De rol van sp.a in het geheel blijft overigens wat enigmatisch voor de liberalen. “Het is ons niet duidelijk in hoeverre ze het altijd eens zijn.”
“De vraag is zelfs of de lat niet lager ligt voor Bart De Wever (N-VA) en co. Het kan best dat de PS daar meer uit de brand sleept”, zo is te horen. “Voor ons geen probleem, wij hebben geen schrik van de oppositie“, zo stelt een vooraanstaande blauwe bron.
Opvallend: dat idee, dat Open Vld inhoudelijk een taaiere klant wordt dan N-VA, is ook al bij de PS zelf te horen geweest. Immers, met de N-VA is er ook altijd die pasmunt van het communautaire, terwijl, de Vlaamse liberalen puur sociaal-economisch willen scoren.
Maar de PS lijkt toch richting Vivaldi te kijken. ’s Ochtends had Magnette al stevig de sfeer gezet, voor de meeting met Lachaert, op de RTBF-radio. Want daar had de PS-voorzitter fors afstand genomen van de N-VA: “We geven iedereen het voordeel van de twijfel. Maar ze moeten begrijpen dat we gaan praten over de herfederalisering van de gezondheidszorg. De sp.a, de groenen, Open Vld zijn daar nu allemaal voorstander van, dat is een extreem belangrijk feit“, zo had Magnette verklaard.
Maar naast die ene eis, die op z’n minst wat geloofwaardigheid ontbreekt, omdat de PS achter de schermen iets heel anders zegt, legde Magnette nog twee “absolute voorwaarden voor een regering” op tafel: de gezondheidszorg moet veel meer geld krijgen, én de laagste lonen moeten omhoog.

Het grote probleem van de PS: Overal kom je Georges-Louis Bouchez (MR) tegen.

“Wij proberen constructief te spreken, wij gaan echt niet saboteren“, zo is bij Open Vld te horen over de verschillende opties, inclusief een Vivaldi-coalitie. “Maar evident is het allemaal allerminst”, zo wijst men bij de Open Vld-top op de houding van hun Franstalige zusterpartij, de MR.
Maandag hadden Lachaert en Bouchez een eerste, lange ontmoeting en die verliep zeer hartelijk. Het is wel duidelijk dat beiden inhoudelijk in zeer grote mate op dezelfde lijn zitten, en dezelfde sociaal-economische analyses maken over de huidige crisis. En de boodschap is niet bepaald dat meer staatsinterventie en een drastische verhoging van de uitgaven de economie gaat redden: beiden versterken elkaar in liberale overtuigingen.
Bouchez laat er ook nergens twijfel over bestaan: voor hem is een regering zonder N-VA, een linkse alliantie met de groenen, eigenlijk uitgesloten op dit moment. De MR-voorzitter houdt zeven minister ministerportefeuilles vast in de federale regering, en kan dus rustig achteruitleunen: een deal hoeft niet meteen.
Bovendien weet men dat de PS wél een soort sense of urgency voelt: Magnette loopt zenuwachtig over de relance, en vindt dat er snel grote plannen moeten ontplooid worden om de economie te redden. Maar de MR wil niet meteen mee daarin: op de superkern blokte premier Sophie Wilmès (MR) al die vraag van de PS af, en Bouchez blijft herhalen dat die relanceplannen “deel moeten zijn van regeringsonderhandelingen”.
De MR is dus absoluut niet van plan om de PS en Magnette een doorbraak te gunnen. Alleen al het feit dat z’n rode rivaal zichzelf het initiatief unilateraal toekende, blijft hoog zitten.

Opvallend: Bij de N-VA spreekt men sussende taal. Via uitgerekend Theo Francken (N-VA).

Een tweede grote afspraak tussen Rousseau, Magnette en De Wever staat gepland deze week. Maar de toestand is er niet naar om de N-VA-top enthousiast te krijgen. Want ook daar stelt men natuurlijk vast hoe moeilijk het ligt tussen Magnette en Bouchez, een recept dat in het verleden telkens eindigde op een fiasco.
Maar de N-VA gaat, met uitzondering van een felle tweet van Peter De Roover (N-VA) gisteren, niet in op de scherpe taal van Magnette aan hun adres. Een opvallend gedisciplineerde Theo Franken was vanochtend op Radio 1 bijzonder voorzichtig met z’n uitspraken.
“Ik weet niet of Magnette heeft geëist dat de gezondheidszorg wordt geherfederaliseerd. Hij heeft samengevat dat een aantal partijen dat op tafel leggen. Maar dat zijn eigen partij dat wil? Daar heb ik hem niet expliciet over gehoord hoor”, zo suste Francken.
En ook op vlak van de gezondheidszorg staat de deur open om eventueel de financiering te verhogen. Maar Francken legde vooral de nadruk op ‘efficiëntie’. “Wij zijn de absolute kampioen op vlak van belastingen, dus ik ben voor efficiëntie. Maar eisen dat er bespaard moet worden op gezondheidszorg, dat doen wij absoluut niet.”
Daarnaast herhaalde Francken, die al veel langer binnen de N-VA pleit voor regeringsdeelname, nog eens dat de hand van zijn partij uitgestoken is: “Er moet een regering komen met een breed democratisch draagvlak en een sterke meerderheid. We moeten nu de economische strijd winnen. Zo’n regering, dat zal met dichtgeknepen neus zijn, nooit van harte, maar het is nodig voor de economie. De tijd is op, nu moet het snel gaan.”

De vraag die heel de Wetstraat zich stelt: Kan Magnette bewegen?

Hoe ‘klaar’ is de achterban van de PS deze keer, om toch een coalitie met de N-VA te aanvaarden? Magnette botste midden maart, toen een noodregering met de N-VA kon gemaakt worden, op z’n eigen limieten als voorzitter. Nadat hij een akkoord met De Wever op zak had, lekte dat op vrijdag, en kwam een stortvloed aan kritiek op gang vanuit z’n eigen basis. En uiteindelijk keerde hij in de nacht van zaterdag op zondag 15 mei z’n kar: het plan van een noodregering viel in duigen.
“Wat voor voorzitter ben je, als je zelf niet eens dat soort gezag hebt? Ik zou, na zo’n vernedering, serieus overwogen hebben mijn mandaat weer aan te bieden. Maar Magnette bleef gewoon zitten”, zo is bij een collega-voorzitter te horen.
Zelf verzekert Magnette deze keer dat hij z’n hele bureau en partij mee heeft, maar hoe breed zou een draagvlak zijn, als hij het opnieuw met N-VA zou proberen? “Met de notoire uitzondering van Elio Di Rupo (PS) en een paar grote partijbonzen, is iedereen nog steeds fel tegen dat idee”, zo schrijft La Libre vandaag zeer affirmatief.
Francken maakte alvast een vergelijking met zijn N-VA. “Vindt onze partij dat leuk, dat wij praten met de PS? Absoluut niet. Maar wij hebben dat al lang aanvaard, daarover duidelijk gecommuniceerd ook. Onze achterban is voorbereid, onze burgemeesters zijn mee. Die PS-achterban, die burgemeesters, daar is weinig werk gedaan, die zijn niet klaargemaakt.”
Meer nog: de vraag is hoe de PS zo’n alliantie met de N-VA kan doorstaan. Toen Magnette de vorige keren ver ging in gesprekken met De Wever, onder meer bij het initiatief van Koen Geens (CD&V), bleven de achterban, inclusief de bevriende kranten, systematisch andere informatie krijgen dan wat aan tafel onderhandeld werd. En toen een noodregering gemaakt zou worden midden maart, was dat een complete shock voor grote delen van de PS-achterban, terwijl men bij N-VA dat eigenlijk een logische stap vond.
De vraag blijft dus of paars-geel ooit een optie kan zijn, als de PS als partij gewoon die piste niet aankan. Maar het alternatief, met Open Vld dat een hoge prijs eist, en Bouchez die helemaal geen deal wil, plus dan nog CD&V en zelfs sp.a die toch ook akkoord moeten gaan, blijft even gruwelijk.

Rumble in the VRT-jungle: Op Terzake gingen Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Conner Rousseau (sp.a) wel heel fel in de clinch.

Het werd op voorhand aangekondigd als een ‘must see‘-debat, en dat werd het ook wel: een confrontatie één-op-één tussen de twee jonge goden onder de partijvoorzitters, Van Grieken versus Rousseau.
Aan het aantal reacties bij Belang-mandatarissen te zien, schrok men best wel van dat treffen: het was duidelijk dat Rousseau voor een frontale confrontatie koos, en daarbij hard durfde uithalen naar Van Grieken.
Zodanig zelfs, dat ze het bij Vlaams Belang niet meer gewoon zijn: de partij surfte met Van Grieken, die vaak sympathiek en beheerst blijft overkomen, op een ‘zachter’ imago, en de andere partijen deden zowel voor als zeker na de verkiezingen niet bepaald de moeite om het conflict te zoeken: dat zat quasi systematisch tussen N-VA en de anderen.
Maar Rousseau pakte het bepaald anders aan, een beetje tot verrassing van Van Grieken. Die had het klassieke trucje van ‘het papiertje’ klaar: deze keer een lijstje met alle negen ministers van Volksgezondheid in het land. Hij bood het, ook klassiek, aan aan Rousseau. “Hou gerust uw lijstje bij”, sneerde die, waarop een moddergevecht ontstond, waarbij beiden bepaald vuil raakten.
“Mijn partij heeft in het verleden, na de grootste crisis, de sociale zekerheid opgericht, de uwe is veroordeeld voor racisme. Ik zou, als ik u was, het deurtje uit het verleden niet opendraaien.” “Het Vlaams Belang is nooit veroordeeld voor racisme, u komt zelfs af met een leugen”, repliceerde Van Grieken.
“Het enige wat aan u veranderd is, is misschien uw kostuum. Voor de rest is het nog steeds dezelfde partij, die veroordeeld werd voor racisme”, zo stelde de sp.a-voorzitter. “Ah, het wordt zelfs persoonlijk. Is dat het niveau, is dat de nieuwe stijl van de sp.a? Over klederdracht? Wat een kleuterniveau meneer Rousseau”, sneerde Van Grieken terug.
Het debat ging zo nog een tijdje door: de twee zijn elkaar hoe dan ook gewaagd. En vast en zeker scoort dit soort oefening voor de kleine, loyale achterban: op sociale media voelden beide de kampen het aan als ‘winst’ in het debat. Maar om een breder appeal te krijgen, meer mensen aan te spreken, wat zeker voor Vlaams Belang als partij van bijna een kwart van de Vlamingen in de peilingen zo zou moeten zijn, is het schadelijk: ruzie werkt niet aantrekkelijk.

Om te volgen: België pleit voor volop aandacht voor kmo’s in Frans-Duits herstelplan van 500 miljard, dat EU nu uitwerkt.

Vandaag komt de Europese Commissie met haar voorstellen voor een gigantisch herstelplan voor de Europese economie. Dat komt er na een deal tussen de Duitse kanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron.
De krachtlijnen: Europa gaat gezamenlijk geld lenen, zo’n 500 miljard euro liefst, en dat via leningen maar ook subsidies gaan uitdelen aan de lidstaten, die getroffen zijn door Covid-19.
Dat België daarbij op die Frans-Duitse lijn zit, was al langer geweten. Op vraag van Anneleen Van Bossuyt (N-VA) bevestigde de Belgische regering dat gisteren in de Kamer nog eens. En interessant om te noteren: vicepremier Koen Geens (CD&V), die ook verantwoordelijk is voor Europese Zaken, gaf aan dat België aan het lobbyen is om zo veel mogelijk de kmo’s bij dat gigantische steunpakket te betrekken.
“Er moet ook rekening gehouden worden met de verschillende situaties in de lidstaten. In België is een groot deel van de economie gebaseerd op kmo’s en vooral op kleine ondernemingen. Het herstelplan moet de lidstaten voldoende flexibiliteit geven om hierop in te spelen“, zo stelde Geens.
Overigens is België het helemaal eens met de Frans-Duitse lijn, tegen vier strengere landen, de frugal four, in. Nederland, Oostenrijk, Denemarken en Zweden hebben moeite met het feit dat het EU-plan subsidies wil geven, hand-outs, en geen leningen. En ook dat die 500 miljard ‘collectief’ wordt geleend, het begin van eurobonds, en een revolutie voor de EU.
“Leningen zullen een belangrijke bijdrage vormen van het herstelplan. Maar er is in België ook openheid om over subsidies te praten“, bevestigde Geens.
Overigens is die oefening rond het gigantische herstelplan niet het enige hete issue binnen de EU. Ook het meerjarenbudget moet worden vastgelegd. En daarin zitten ook de stromen die België kan ontvangen uit Europa, en die zijn niet min. Een aantal landen wil aanpassingen omwille van de Covid-19-crisis. Maar België schermt onder meer met de gevolgen van de brexit, waar hier een zware prijs voor zal betaald worden.

Interessante post: De premier krijgt een gevoelige open brief in de bus: de katholieken klagen over het uitblijven van de mis.

Wie achteraf de oefening doet over de ‘déconfinering‘, het uit de lockdown geraken, zal een mooi overzicht kunnen maken van de intrinsieke sterkte van elke lobbygroep. Zo is gebleken dat de Boerenbond boven alles en iedereen uittorent, en ook de kappers behoorlijk stevige tentakels hebben in de Wetstraat. En dat het professioneel voetbal zich werkelijk alles mag permitteren om toch maar competities stilgelegd te krijgen.
Eén groep, die toch historisch oppermachtig was in dit land, komt er bekaaid van af: de katholieken, en meer bepaald de praktiserende gelovigen onder hen. Die beroepen zich nu op een beproefde techniek, een “open brief aan premier Sophie Wilmès (MR)” om toch maar terug te krijgen waar ze naar verlangen: de mis.
In Le Soir verschijnt een warme oproep: “Mevrouw Wilmès, sta ons toe om de deuren van onze kerken te heropenen”. Technisch gezien is dat niet de beste titel: de kerkdeuren zijn al open, het gaat om vieringen die nog steeds verboden zijn. Daarvoor trok deze lobbygroep overigens al naar de Raad van State, om toch maar hun mis terug te krijgen.
Onder de ondertekenaars in Le Soir veel ronkende, adellijke namen. Maar het pleidooi klinkt behoorlijk ‘liberaal’: “Geef ons onze vrijheid van ons geloof terug, geef ons onze vrijheid terug om onze sacramenten te vieren, in al onze kerken, geef onze vrijheid van onze mis om elke dag publiek te kunnen vieren terug, zodat de katholieken zich spiritueel en sacramenteel kunnen voeden.”
“Wij accepteren de toestand nu al twee maanden, uit gezond verstand en burgerzin, om niet langer in groep de mis te vieren. Wij hebben in deze twee maanden het belang van dagelijks bidden leren herontdekken, maar we snakken opnieuw naar de eucharistie.”
Afwachten of de techniek van een open brief in Le Soir werkt, om het dossier te versnellen: dan kan in de oefening achteraf alweer een lobbygroep bij op het lijstje geschreven worden.

Straf: Tien oud-voorzitters van het LVSV, het Liberaal Vlaams Studentenverbond, roeren zich over de koers van ‘hun’ partij.

Het LVSV moet zowat de kweekvijver zijn van de Open Vld, menige topper van de huidige generatie die de Vlaamse liberalen leiden, komt uit de stal. Onder meer Egbert Lachaert, de Open Vld-voorzitter, en Mathias De Clercq, de Open Vld-burgemeester van Gent, deelden er lief en leed.
Opvallend dus dat die LVSV zich zo roert. Of liever hun oud-voorzitters, tien ervan, ondertekenden samen een opinie in De Standaard, waarin ze fel uithalen naar ‘hun’ liberale politieke poot: “Open Vld delft haar eigen graf door te flirten met het belgicisme“.
“Dat er iets schort aan de Belgische staatsarchitectuur is nogal wiedes. Maar wij vrezen dat dit communautaire bochtenwerk de partij veel geloofwaardigheid kost. (…) Het loodgieterfederalisme en de wafelijzers botsen tijdens deze crisis op hun limieten. Een bisnummer van het unitaire België is voor liberalen zowat het slechtst denkbare idee.”
De tien briefschrijvers hinten naar onder meer het pleidooi van Alexander De Croo (Open Vld) om de gezondheidszorg opnieuw naar het federaal niveau te brengen, een voorstel waar PS-voorzitter Paul Magnette gisteren nog gretig op inspeelde.
Bepaald lief zijn ze niet voor de liberale partij: “Open Vld speelde heel wat van haar veren kwijt door het povere sociaal-economische palmares van de paarse regeringen. De entente met de socialisten resulteerde in opgesmukte begrotingen en sociaal-economisch gedraal. Het gevolg is een schuldverslaafd België dat de vergrijzingsbom niet kan ontmijnen. Een scherp blauw profiel wisselde ze in voor een luchtig marketingverhaal over goesting, doeners en vleugels. Het schrijnende resultaat van dat rondje existentieel paniekvoetbal is een partij die op de electorale afgrond balanceert.”
Eén lichtpunt echter, de nieuwe voorzitter: “We zijn ervan overtuigd dat Egbert Lachaert een nieuw communautair verhaal kan schrijven dat enkele generaties meegaat en niet wordt geslacht op het altaar van partijpolitieke onderscheidingsdrang.” Zo, als boodschap tijdens de wittebroodsweken van Lachaert kan dat wel tellen.