In Puerto Rico worden een aantal producenten van olie, gas en steenkool en hun partners in een groepsgeding voor de rechtbank gedaagd. Volgens de klacht wisten de bedrijven dat hun activiteiten een grote impact op het klimaat zouden hebben en in Puerto Rico verwoestende gevolgen zou hebben, maar werd nagelaten om het publiek in te lichten.

Opmerkelijk is dat het groepsgeding gebruik maakt van een wetgeving die oorspronkelijk was bedoeld om criminele kartels voor de rechter te kunnen brengen.

Rico Act

“Bedoeling is om de industrie van de fossiele brandstoffen ter verantwoording te roepen voor een misleidend gedrag dat gedurende vele decennia werd volgehouden”, beklemtoont Melissa Sims, een juriste van het advocatenkantoor Milberg dat in het groepsgeding een groep van Puerto Ricaanse gemeenschappen vertegenwoordigt.

“Puerto Rico is een van de locaties in de wereld die het zwaarst door de klimaatverandering worden getroffen“, benadrukt Sims. “De ligging van het land is bijzonder precair. Puerto Rico wordt op alle fronten getroffen door orkanen, stormvloeden, hittegolven en koraalverbleking en is dan ook een perfecte plaats voor een klimaatgeding.”

De rechtszaak maakt gebruik van de Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act (Rico), die meer dan vijftig jaar geleden in de Verenigde Staten werd geïntroduceerd om criminele ondernemingen zoals de maffia te bestrijden, maar sindsdien ook in civiele rechtbanken wordt gebruikt voor de toekenning van compensaties voor schade die door opioïden, voertuigemissies of elektronische sigaretten werd veroorzaakt.

Nu wordt de Rico Act voor de eerste keer voor klimaatgerelateerde doelstellingen gebruikt. Aangevoerd wordt dat producenten van olie en steenkool, hun sectororganisaties en een netwerk van betaalde denktanks, wetenschappers en andere medewerkers hebben samengespannen om het publiek – in het bijzonder de inwoners van Puerto Rico – te misleiden over het rechtstreekse verband tussen hun producten die broeikasgassen uitstoten en de klimaatverandering.

Orkanen Irma en Maria

“Deze onderneming, die ook vandaag operationeel blijft, resulteerde in massale schade, die veroorzaakt werd door klimaatrampen die door de gedaagden werden voorzien, maar verborgen werd gehouden, om de winst te maximaliseren”, voert de klacht aan.

De eisers zijn zestien steden in Puerto Rico, die vijf jaar geleden door de orkanen Irma en Maria zwaar werden getroffen. Deze rampen hebben aan duizenden mensen het leven gekost en hebben grote voedseltekorten en zware schade aan de infrastructuur veroorzaakt.

“Bijzonder aan dit dossier is dat dit kartel schriftelijke sporen heeft nagelaten”, merkt Sims op. “Daardoor wordt duidelijk op welke manier zogenaamd concurrerende bedrijven, hun sectororganisaties, wetenschappers en een aantal andere partijen beslisten een gezamenlijke actie te ondernemen om de publieke opinie over het gebruik van hun producten te beïnvloeden door de consumenten bewust onwaarheden te vertellen.”

Volgens Sims gaan de bewijzen van de samenzwering bijna vijfendertig jaar terug, toen de gedaagde partijen de Global Climate Coalition (GCC) lanceerden. “Dat gezamenlijke initiatief diende de belangen van de sector te promoten door de consumenten en het brede publiek valse informatie te geven”, voert Sims aan.

“De ambitie was het publiek te misleiden om de verkoop van fossiele brandstoffen op een hoog niveau te houden. De coalitie was een propagandamachine die onder meer was opgezet om het Kyoto Protocol, de eerste grote internationale inspanning om klimaatverandering tegen te gaan, te ondermijnen.”

Reeks klachten

“De coalitie had de intentie om het publiek te overtuigen dat er van een opwarming van de aarde geen sprake was”, vervolgt Sims. “Wanneer er toch aanwijzingen van een klimaatverandering naar boven zouden komen, moest er voor worden gezorgd dat niemand een onontkenbare link met de fossiele brandstoffen zou kunnen aantonen. Deze onderneming is ook vandaag nog steeds actief.”

De rechtszaak voert aan dat de betrokken bedrijven wisten dat Puerto Rico door zijn ligging voor de klimaatverandering, veroorzaakt door de activiteiten van de producenten van fossiele brandstoffen, bijzonder gevoelig was.

“De schade van de stormen van vijf jaar geleden is te wijten aan de acties en de nalatigheid van de gedaagden”, wordt daarbij beklemtoond. “De producenten van olie en steenkool zijn immers, samen met hun partners, verantwoordelijk voor minstens 40,01 procent van de uitstoot van broeikasgassen, die de klimaatverandering veroorzaken.”

De klacht heeft betrekking op zeven oliemaatschappijen, drie steenkoolproducenten en honderden organisaties en hun medewerkers. De betichtingen hebben betrekking op consumentenfraude, afpersing, kartelvorming, bedrieglijke voorstelling van zaken, samenzwering om te frauderen, productaansprakelijkheid en ongerechtvaardigde verrijking.

Sims vertegenwoordigde in het verleden ook al een aantal gemeenschappen uit Puerto Rico in rechtszaken over opioïden, waarbij belangrijke schadevergoedingen werden toegewezen.