Het rapport van het VN- klimaatpanel, dat maandag is gepubliceerd, over de aspecten van de klimaatverandering, beschrijft vijf mogelijke toekomstscenario’s. Hoe waarschijnlijk die scenario’s zullen zijn, beslissen we zelf.

De scenario’s zijn het resultaat van ingewikkelde berekeningen die afhangen van hoe snel de mens de uitstoot van broeikasgassen terugdringt. Maar de berekeningen zijn ook bedoeld om rekening te houden met sociaal-economische veranderingen op gebieden als bevolking, stedelijke dichtheid, onderwijs, grondgebruik en rijkdom.

Er wordt bijvoorbeeld van uitgegaan dat een bevolkingstoename zal leiden tot een grotere vraag naar fossiele brandstoffen en water. Onderwijs kan van invloed zijn op het tempo van technologische ontwikkelingen. De emissies nemen toe wanneer een van een bos een landbouwgrond wordt gemaakt.

Elk scenario is gelabeld om zowel het emissieniveau als het zogenaamde Shared Socioeconomic Pathway, of SSP, dat bij die berekeningen is gebruikt, aan te geven.

Hieronder de vijf scenario’s opgelijst:

Vijf toekomsten: ontcijferd 

Scenario 1 (SSP1-1.9): Dit is het meest optimistische scenario van het IPCC-rapport. Het beschrijft een wereld waarin de wereldwijde CO2-uitstoot rond 2050 tot nul wordt gereduceerd. Samenlevingen schakelen over op duurzamere praktijken, waarbij de nadruk verschuift van economische groei naar algemeen welzijn. Er wordt meer geïnvesteerd in onderwijs en gezondheid. De ongelijkheid neemt af. Extreem weer komt vaker voor, maar de wereld is de ergste gevolgen van de klimaatverandering ontlopen.

Dit eerste scenario is het enige dat voldoet aan de doelstelling van het Parijsakkoord. Namelijk om de opwarming van de aarde te beperken tot ongeveer 1,5°C boven de pre-industriële temperatuur. De opwarming bereikt dan even 1,5°C, maar neemt daarna weer af. Tegen het einde van de eeuw stabiliseert het zich dan rond 1,4°C.

Scenario 2 (SSP1-2.6): In het op een na beste scenario wordt de mondiale CO2-uitstoot sterk teruggedrongen, maar we behalen de 2050-doelstelling niet. Het scenario gaat uit van dezelfde sociaal-economische verschuivingen in de richting van duurzaamheid als het scenario hierboven, SSP1-1.9. Maar de temperaturen stabiliseren zich rond 1,8°C hoger tegen het einde van de eeuw.

Scenario 3 (SSP2-4.5): Dit scenario staat middenin alle andere. De CO2-uitstoot schommelt rond de huidige niveaus en begint halverwege de eeuw te dalen, maar bereikt in 2100 nog geen netto-nul. De sociaal-economische factoren volgen hun historische trends, zonder noemenswaardige verschuivingen. Er wordt slechts langzaam vooruitgang geboekt op weg naar duurzaamheid, met een ongelijkmatige groei van ontwikkeling en inkomen. In dit scenario stijgt de temperatuur tegen het einde van de eeuw met 2,7°C.

Scenario 4 (SSP3-7.0): In dit scenario stijgen emissies en temperaturen gestaag. De CO2-uitstoot is tegen 2100 ruwweg verdubbeld ten opzichte van het huidige niveau. Landen worden competitiever met elkaar. Ze verschuiven meer en meer naar nationale veiligheid en het veiligstellen van hun eigen voedselvoorziening. Tegen het einde van de eeuw zijn de gemiddelde temperaturen met 3,6°C gestegen.

Scenario 5 (SSP5-8.5): Dit is een toekomst die we koste wat kost moeten vermijden. De huidige CO2-emissieniveaus verdubbelen ruwweg tegen 2050. De wereldeconomie groeit snel, maar deze groei wordt aangewakkerd door de uitbuiting van fossiele brandstoffen en energie-intensieve levensstijlen. Tegen 2100 is de gemiddelde mondiale temperatuur een verschroeiende 4,4°C hoger.

Wat leren we hieruit?

Het klimaatrapport kan ons niet vertellen welk scenario het meest waarschijnlijk is – dat zal worden bepaald door factoren zoals overheidsbeleid. Maar het laat wel zien hoe de keuzes van vandaag de toekomst zullen beïnvloeden.

In elk scenario zal de opwarming minstens enkele decennia aanhouden. De zeespiegel zal nog honderden of duizenden jaren blijven stijgen, en het Noordpoolgebied zal de komende 30 jaar in minstens één zomer praktisch ijsvrij zijn.

Maar hoe snel de zeeën zullen stijgen en hoe gevaarlijk het weer kan worden, hangt nog steeds af van de weg die de wereld kiest.

(tb)