Toen Dubai International (DXB) in 1960 voor het eerst opende, bestond de landingsbaan uit niet meer dan een strook samengeperst zand. 65 jaar later is het uitgegroeid tot het drukste vliegveld ter wereld, met alleen al vorig jaar meer dan 92 miljoen passagiers.

Meer een luxe winkelcentrum met vliegtuigen dan een luchthaven. DXB steekt met kop en schouders uit boven de Europese luchthavens. En als je – net als Tom Hanks in The Terminal – ooit gestrand zou raken, zou je daar waarschijnlijk niet al te veel moeite mee hebben. Waar anders kun je een Rolex, een Rolls-Royce én een McChicken bestellen voordat je om drie uur ’s nachts aan boord gaat? Het is in feite The Ritz met bagagebanden, meldt The Telegraph.

Van DXB naar DWC

Het is dan ook niet verrassend dat de luchthaven de druk begint te voelen. Ingeklemd tussen snelwegen en woonwijken kan DXB nergens meer uitbreiden. Daarom kondigde de premier van de VAE, sjeik Mohammed bin Rashid Al Maktoum, afgelopen april aan dat de activiteiten geleidelijk worden overgeheveld naar Dubai World Central – Al Maktoum International (DWC), 61 kilometer ten zuiden van DXB, zodra de uitbreiding in 2032 is voltooid.

Met de woestijn als achtertuin wordt deze hypermoderne, door AI aangedreven megahub het nieuwe paradepaardje van de luchtvaart. Met 400 vliegtuigpoorten (nu zijn dat er nog geen 30) en een capaciteit van 260 miljoen passagiers per jaar is het straks de grootste ter wereld zodra het volledig operationeel is.

Nu DXB zachtjes aan de kant wordt geschoven rijst de vraag: wat gebeurt er met het lege terrein? Dubai is niet het soort stad dat 2.900 hectare aan toplocatie – op slechts een kwartier rijden van het centrum – laat verstoffen.

Dit is de stad die een skibaan in de woestijn bouwde en eilanden naar continenten vernoemde. Hier wordt groots gedroomd, dus iets innovatiefs en spraakmakends ligt voor de hand. The Telegraph bedacht een paar scenario’s en keek hoe andere gesloten luchthavens wereldwijd nieuw leven kregen.

Laten we taxiën over de landingsbaan der mogelijkheden.

Het chicste stadspark ter wereld

De autoriteiten zouden kunnen kiezen voor een stadspark. Denk: Central Park meets Blade Runner.

Landingsbanen veranderen in brede, met palmen omzoomde boulevards voor fietsers, hardlopers en e-scooters, voorzien van slimme koelsystemen tegen de woestijnhitte. De terminalgebouwen worden indoor tuinen of verticale boerderijen, en de terminals veranderen in co-working hubs met dakterrassen, waar vintage omroepberichten zorgen voor hipster-ASMR. Groen, futuristisch en natuurlijk uiterst Instagramwaardig.

Berlijn Tempelhof is een schoolvoorbeeld van herbestemming. Ooit een van Europa’s drukste luchthavens, speelde het een heldenrol tijdens de Berlijnse luchtbrug – toen Britse en Amerikaanse troepen West-Berlijn bevoorraadden tijdens de Sovjetblokkade in de Koude Oorlog. De luchthaven sloot in 2008 en leeft nu voort als het 384 hectare grote Tempelhofer Feld, een van de grootste stedelijke open ruimtes ter wereld. Lokale bewoners skeeleren over de oude startbanen, laten er vliegers op en komen samen voor festivals en evenementen in de voormalige hangars. De enorme terminalgebouwen vormen tegenwoordig het decor voor beurzen en exposities – van kunstshows tot techsummits – en bieden zelfs noodopvang in crisistijd.

Meer recent wordt Berlijn Tegel – de belangrijkste luchthaven van de hoofdstad tot de sluiting in 2021 en de opening van Berlin Brandenburg – omgebouwd tot de Urban Tech Republic. Een onderzoeks- en technologiehub voor start-ups.

Net als Tempelhof was ook Croydon, samen met Parijs-Le Bourget, een van Europa’s drie grote luchthavens vóór de Tweede Wereldoorlog. Daar wordt ingezet op de vintage sfeer. Het monumentale terminalgebouw is nu een luchtvaartmuseum en wordt soms verhuurd als filmset vanwege de goed bewaarde art-decostijl.

Dat werkt vanwege de nostalgische charme. DXB is echter meer sciencefiction dan sepia. Te modern en strak om als retro-museum door het leven te gaan.

Een luchthavenstad

Dubai kampt met een woningtekort door de snelle bevolkingsgroei en bloeiende economie. De kans is dus groot dat het terrein wordt omgetoverd tot een futuristische stadswijk. Een hyperverbonden “aerotropolis” waar technologie, luxe en duurzaamheid samenkomen met de kenmerkende Dubai-ambitie.

Het zou een plek kunnen worden waar bewoners via persoonlijke AI-assistenten stadsdiensten regelen. Van doktersafspraken tot restaurantreserveringen en dronebezorgingen, zoals nu al gebeurt in Shenzhen, China.

Waar voormalige startbanen veranderen in slimme boulevards met kinetische stoepen (die energie opwekken uit voetstappen), AI-geoptimaliseerd openbaar vervoer, en gemeenschappen die dakterrasfeesten houden in de oude verkeerstoren of TED-talks bijwonen in hangars die zijn omgedoopt tot “creatieve eventdomes”.

De luchthaven Kai Tak in Hongkong is het beste voorbeeld. Ooit berucht onder piloten (en gevreesd door passagiers) vanwege de zenuwslopende landingen boven flatgebouwen, sloot het vliegveld in 1998 en kreeg het een complete make-over. Nu heet het de Kai Tak Development. Een enorme wijk aan het water met scholen en appartementen langs de oude startbaan, waar nu cruiseschepen aanmeren in plaats van 747’s, en waar de groene Sky Garden de nieuwe blikvanger is.

Ook elders volgden ze dit voorbeeld. In Griekenland wordt de voormalige luchthaven Ellinikon bij Athene omgevormd tot een van Europa’s grootste stadsvernieuwingsprojecten. Het terrein is deels al geopend als het Ellinikon Experience Park, en zal straks luxe woningen, culturele locaties, sportfaciliteiten en een van de grootste kustparken van de Middellandse Zee omvatten.

En Stapleton Airport in Denver, Colorado, is nu een wandelbare wijk met scholen en parken, waar de verkeerstoren is omgebouwd tot restaurant. Een knipoog naar het hoogvliegende verleden.

“De sluiting van DXB is voorlopig nog ver weg”

Voorlopig is de toekomst van DXB nog speculatief. “Het moet benadrukt worden dat de sluiting van DXB voorlopig nog ver weg is. Het is nu te vroeg om daarover te beslissen”, zegt Paul Griffiths, CEO van Dubai Airports. “Maar als er net om de hoek een nog groter Heathrow zou komen, zou je dan beide openhouden? Waarschijnlijk niet. Het is operationeel lastig en duur om twee megavliegvelden te onderhouden als één aan de vraag van de stad voldoet. En als het terrein wordt omgevormd tot park of stadswijk, kan het noorden van Dubai de hoogte in. Maar dat zijn opties die de regering van Dubai ongetwijfeld zal overwegen.”

Het zal minstens vijftien jaar duren voordat er echt iets verandert, maar het is niet moeilijk voor te stellen dat kinderen straks tikkertje spelen op het gras waar ooit jumbojets landden, reizigers relaxen in cafés waar managers ooit gestrest hun e-mails checkten, en ja, TikTokkers poseren onder de vintage vertrekborden (#RetroRunway).

De luchthaven die nooit sliep, krijgt eindelijk rust – herboren als een slimme, stijlvolle, zonovergoten stadsplek. DXB zal niet verdwijnen, maar zichzelf opnieuw uitvinden. Op z’n Dubai’s. Groter, gedurfder en met beter wifi.

Vaarwel take-offs, hallo transformatie. Dus proost, DXB. Geen vertragingen, geen turbulentie – alleen maar blauwe luchten in het vooruitzicht.