Bij Open Vld probeert Francesco Vanderjeugd het conflict tussen de Brusselaar Sven Gatz en voorzitter Gwendolyn Rutten uit te buiten. Maar dat toont vooral z’n beperkt politiek inzicht aan: in een bijzonder warrig radiogesprek steunde hij Gatz, eiste vervroegde voorzittersverkiezingen én drong hij aan op een oppositiekuur. Het levert hem maar bitter weinig steun op binnen de partij.

Een op z’n minst vreemde timing én vreemde politiek-ideologische keuzes. Dat kan je zeggen over de ‘interventie’ van Francesco Vanderjeugd, de man die zich meer dan 9 maanden voor de voorzittersverkiezing bij Open Vld al kandidaat verklaarde om straks Gwendolyn Rutten (Open Vld) uit te dagen.

Rutten vs. Gatz

Vanderjeugd ging gisteren op Radio 1 en op het VTM-nieuws, om Rutten te bekritiseren. Hij greep het conflict aan dat Rutten openlijk uitvocht met Gatz om olie op het vuur te gieten. En hij koos daarbij schijnbaar de kant van Gatz. Want volgens Vanderjeugd had de Brusselse Open Vld wel degelijk voldoende liberale accenten in het Brusselse regeerakkoord gekregen.

Het doet de vraag rijzen of Vanderjeugd dat bewuste regeerakkoord ook maar gelezen had, op het moment dat hij zoiets stelde, zo valt binnen de partij te horen. Want Gatz ging in Brussel in zee met PS, en met de groenen, om samen toch een erg links regeerakkoord te schrijven, dat bovendien weinig tot geen garanties bevat over netelige dossiers zoals 5G uitrollen of de luchthaven in Zaventen economisch leefbaar houden.

Volledig de andere kant uit

Vanderjeugd onderstreepte daarmee vooral zijn ideologische nietszeggendheid. Eerder, bij de lancering van z’n kandidatuur, had hij immers nog openlijk het cordon sanitaire in vraag gesteld. De 31-jarige burgemeester en kapper uit Staden heeft binnen zijn partij nooit bekend gestaan als een intellectueel zwaargewicht en ook z’n werk in de vorige Vlaamse legislatuur als parlementslid liet geen blijvende indruk na. Maar z’n kandidatuur als landelijke burgervader leek op z’n minst toch een antwoord op de meer progressieve, stedelijke koers van Open Vld de afgelopen kiescampagne. Door Gatz nu openlijk te steunen, ging Vanderjeugd plots helemaal de andere kant uit.

Het lijkt erop dat Vanderjeugd vooral een stok zocht om voorzitter Rutten nog eens te slaan, en zo de media te halen. Maar die poging geniet weinig steun. Want binnen de partij zijn er maar weinig medestanders over voor Gatz. Nog meer dan over het uiteindelijke inhoudelijke akkoord, storen velen zich aan de manier waarop Gatz het aanpakte. “Hij was op geen enkel moment bereid z’n ruggengraat te tonen en hard te onderhandelen”, zo vat een kopstuk het samen. “Met steun voor Gatz koopt Vanderjeugd geen enkele sympathie.”

Door niemand geapprecieerd

Integendeel. De zet van Rutten om Gatz te strippen van z’n Vlaamse bevoegdheden valt absoluut niet slecht bij de brede partijtop. Daar overheerst het gevoel dat de Brusselse Open Vld-afdeling compleet voor zichzelf reed, en niet voor de hele partij. Soloslim spelen, en daarbij het ook nog behoorlijk vuil doen, door onder meer de eigen kabinetten massaal op te trommelen om de stemming op een partijcongres te halen, dat wordt door niemand geapprecieerd.

Komt daarbij dat Vanderjeugd ook nog eens pleitte voor een oppositiekuur. Z’n belangrijkste kritiek op Rutten is immers dat oppositie niet eens overwogen wordt door de partij. “Met onze verkiezingsuitslag mag je niet zomaar overgaan tot de orde van de dag. Ik zeg niet dat oppositie de enige manier is om te herbronnen, maar het moet een optie blijven.”

Sterke partijvoorzitter is noodzakelijk

Ook dat lijkt een politieke uitspraak die getuigt van weinig realiteitszin. In zowat elk scenario dat in de Wetstraat circuleert, is Open Vld nodig om coalities te maken. Dat geeft een zeer comfortabele uitgangspositie, veel beter dan in 2014. Bovendien leerde de oppositiekuur in de jaren 90 dat door de woestijn gaan allerminst een garantie is op electoraal succes. Opnieuw toonde Vanderjeugd volgens ingewijden aan dat hij weinig kaas gegeten heeft van het politieke spel.

Het lijkt er vooral op dat Vanderjeugd de discussie opnieuw wil forceren rond het voorzitterschap en vooral de timing van de interne verkiezingen. Die zijn gepland in maart 2020. Rutten zelf kondigde meermaals aan dat ze gewoon blijft zitten als voorzitter tot dat moment, en dus ook niet in een regering zal stappen. De vraag blijft of ze die stelling volhoudt, als de kans langs komt om pakweg in de Vlaamse regering te gaan. Maar tot zolang er geen regeringen gevormd zijn, zit ze ferm in het zadel. De hele toestand rond Gatz heeft haar net versterk, zo is intern te horen. Het toont vooral aan dat een sterke partijvoorzitter absoluut noodzakelijk is, om goed te kunnen onderhandelen. Interne verkiezingen houden, is het allerlaatste wat je dan moet doen. “Dus als Francesco denkt nu iets in beweging te krijgen, dan vergist hij zich toch serieus”.