16 miljard euro. Dat is de boete die Volkswagen in de VS boven het hoofd hangt omdat het sjoemelt met de uitstootwaarden van schadelijke stoffen bij de Golf, de Jetta, de Beetle, de Audi A3 en de Passat. Nou ja. Bedrog is als woord beter op z’n plaats. Bovendien moeten bijna 500.000 auto’s aangepast worden zodat ze een pak minder gaan uitstoten. Hoe “proper” sommige VW’s misschien dan wel zijn, begin dat maar eens te verkondigen als net uitgekomen is dat je zes jaar lang bewust bedrog op dat vlak hebt gepleegd. Dit is wat er is gebeurd:

Bottomline: de Duitse autofabrikant Volkswagen (VW) is al zes jaar aan het knoeien met systemen waarmee de uitstoot van schadelijke stoffen van dieselauto’s wordt gemeten. De Amerikaanse milieudienst EPA, die daar op toeziet, zegt dat in totaal 482.000 auto’s niet voldoen aan de normen van de zogenoemde Clean Air Act en terug moeten worden geroepen. Het gaat om auto’s van de modellen Jetta, Golf, Beetle en Passat uit de bouwjaren 2009 tot en met 2015, en ook de Audi A3.

De boete voor Volkswagen kan oplopen tot omgerekend ruim 33.000 euro per auto waarmee geknoeid is, wat in totaal neer zou komen op iets van een 16 miljard euro. Het bedrijf liet weten volledig mee te werken aan het onderzoek.

Maar dat ging niet zomaar. In eerste instantie ontkende Volkswagen. Pas toen de Amerikanen ermee dreigden om de nieuwe modellen voor 2016 gewoon geen vergunning te geven, bond Volkswagen in.

Het bedrog

Waar gaat het om? Om te voldoen aan de strenge emissie-eisen in de Verenigde Staten (hoewel: de Europese zijn strenger) kan je doen wat de wetgeving beoogt: je auto’s écht zuiniger maken. Of je kan doen wat Volkswagen deed: een stukje software maken, met een algoritme dat herkent wanneer de motor getest wordt op schadelijke uitlaten. Dat klinkt ingewikkelder dan het is. Emissietest bestaan immers uit vooraf bekende cyclussen waaraan de motor wordt onderworpen. Het algoritme herkent die cyclussen en de software van de motor grijpt op dat moment in: het “knijpt de motor af”, waardoor die zuiniger én minder vervuilend gaat draaien.

Volkswagen rustte dus bijna een half miljoen VW’s en Audi’s met viercilinder diesels uit met zo’n Defeat Device. Het doet dat ook al zes jaar lang. Je kan moeilijk zeggen dat het een accidentje was. Het gaat ook niet om kleine verschillen: op de openbare weg stoten die auto’s namelijk tot wel veertig keer zoveel stikstof en fijnstof uit dan wat ze adverteren. Die stoffen zijn bijzonder schadelijk voor de luchtwegen van mens en dier – ze worden onder meer gelinkt aan astma en andere longaandoeningen – en schaden de plantengroei.

Pittig

Volkswagen zal het geweten hebben. Er is de monsterboete, plus nog eens de kost om 482.000 auto’s binnen te roepen en aan te passen om ook zonder de verboden software aan de geldende emissie-eisen te voldoen. En dat betekent in de praktijk dat die Amerikaanse het met veel minder pittige auto’s zullen moeten doen. En dat, is op zijn beurt ook weer een probleem van Volkswagen, want net dat was één van de voornaamste selling points van het merk in de VS. Waar het het al zo slecht doet en zwaar onder druk staat.

Frankfurt

Want Volkswagen mag dan onlangs Toyota gepasseerd te zijn als grootste merk ter wereld, in de VS is het een abominabel verhaal. Dit jaar ging de verkoop daar alweer drie procent omlaag. Er werden dit jaar amper 238.000 Volkswagens en Audi’s verkocht in de VS. Bovendien is er dit: het nieuws komt enkele dagen nadat Volkswagen op de Frankfurt Motor Show, zowat de belangrijkste autobeurs ter wereld, met veel poeha bekend maakte dat het 20 nieuwe plug-in hybrides en elektrische wagens gaat introduceren tegen 2020 omdat het “ook wereldleider wil zijn in de campagne om schadelijke uitstoot te verminderen”.

Hoe gemeend die boodschap ook mag zijn, en hoe “proper” sommige VW’s misschien dan wel zijn, begin dat maar eens te verkondigen als net uitgekomen is dat je zes jaar lang bewust bedrog op dat vlak hebt gepleegd.