Hittegolven worden sterker naarmate het klimaat verandert – ze duren langer, komen vaker voor en worden gewoon heter. Een vraag die veel mensen zichzelf stellen is: Wanneer wordt het te warm voor normale dagelijkse activiteiten zoals we die kennen, zelfs voor jonge, gezonde volwassenen? Het antwoord gaat verder dan de temperatuur die je op de thermometer ziet.

Wetenschappers maken zich grote zorgen door de toenemende frequentie van extreme hitte in combinatie met een hoge luchtvochtigheid, gemeten als “natteboltemperatuur”. Tijdens de hittegolven die Zuid-Azië in mei en juni 2022 troffen, registreerde Jacobabad, Pakistan, een maximale natteboltemperatuur van 33,6°C en Delhi ging daar zelfs over – en dat is dicht bij de theoretische bovengrens van het menselijk aanpassingsvermogen aan vochtige hitte.

Een in 2010 gepubliceerde studie schatte dat een natteboltemperatuur van 35°C bij 100% vochtigheid of 46°C bij 50% vochtigheid de bovengrens van veiligheid zou zijn. Daarboven kan het menselijk lichaam zichzelf niet langer koelen door zweet van het oppervlak van het lichaam te verdampen om een ​​stabiele lichaamstemperatuur te behouden.

Pas onlangs werd deze limiet getest op mensen in laboratoriumomgevingen. En de resultaten van deze tests tonen een nog grotere reden tot zorg. De onderzoekers brachten jonge, gezonde mannen en vrouwen naar het Noll Laboratory van Penn State University om hittestress te ervaren in een gecontroleerde omgeving. De experimenten geven inzicht in welke combinaties van temperatuur en vochtigheid schadelijk beginnen te worden voor zelfs de gezondste mensen.

Het lijkt meer dat de grens ligt op een natteboltemperatuur van 31°C bij 100% vochtigheid of 38°C bij 60% vochtigheid

Elke deelnemer slikte een kleine telemetriepil, die hun diepe lichaams- of kerntemperatuur registreerde. De proefkonijnen zaten in een klimaatkamer en bewogen net genoeg om de minimale activiteiten van het dagelijks leven, zoals koken en eten, te simuleren. Onderzoekers verhoogden langzaam de temperatuur in de kamer of de vochtigheid en controleerden wanneer de kerntemperatuur van de deelnemers begon te stijgen.

Die combinatie van temperatuur en vochtigheid waardoor de kerntemperatuur van de persoon begint te stijgen, wordt de “kritische omgevingslimiet” genoemd. Onder die limiet kan het lichaam in de loop van de tijd een relatief stabiele kerntemperatuur handhaven. Boven die limiet stijgt de kerntemperatuur continu en neemt het risico op hittegerelateerde ziekten bij langdurige blootstelling toe.

Wanneer het lichaam oververhit raakt, moet het hart harder werken om de bloedstroom naar de huid te pompen om de warmte af te voeren, en als je ook nog zweet, vermindert dat je lichaamsvloeistoffen. In het ergste geval kan langdurige blootstelling leiden tot een hitteberoerte, een levensbedreigend probleem dat onmiddellijke en snelle afkoeling en medische behandeling vereist.

De studie laat zien dat deze bovenste omgevingsgrens zelfs lager is dan de theoretische 35°C. Het lijkt meer dat de grens ligt op een natteboltemperatuur van 31°C bij 100% vochtigheid of 38°C bij 60% vochtigheid.

De huidige hittegolven over de hele wereld naderen, zo niet overschrijden, deze limieten.

Zelfs lagere temperaturen en vochtigheid kunnen het hart en andere lichaamssystemen onder druk zetten

In warme, droge omgevingen worden de kritische omgevingslimieten niet bepaald door natte-boltemperaturen, omdat bijna al het zweet dat het lichaam produceert verdampt, waardoor het lichaam afkoelt. De hoeveelheid die mensen kunnen zweten is echter beperkt en we krijgen ook meer warmte van de hogere luchttemperaturen.

Hou er ook rekening mee dat deze limieten uitsluitend zijn gebaseerd op het voorkomen dat je lichaamstemperatuur buitensporig stijgt. Zelfs lagere temperaturen en vochtigheid kunnen het hart en andere lichaamssystemen onder druk zetten. En hoewel het overschrijden van deze limieten niet noodzakelijkerwijs een worstcasescenario vormt, kan langdurige blootstelling nijpend worden voor kwetsbare bevolkingsgroepen zoals ouderen en mensen met chronische ziekten.

Door de toegenomen prevalentie van hartaandoeningen, ademhalingsproblemen en andere gezondheidsproblemen, evenals bepaalde medicijnen, toe te voegen, kunnen ze een nog groter risico op schade oplopen. 65-plussers vormen zo’n 80-90% van de hittegolfslachtoffers.

(jvdh)