Wij kunnen de Harry Potter-boeken keer op keer blijven lezen en altijd valt er ons wel iets nieuws op dat we eerder niet zagen. J.K. Rowling heeft oog voor detail en laat geen steen ongemoeid om haar boeken net dat extraatje te geven waardoor wij na al die jaren nog altijd verbluft kunnen zijn omdat alles zo goed in elkaar zit. Met deze 10 observaties laten wij je zien waarom Harry Potter niet alleen een leuk boek is om te lezen, maar ook verdomd slim in elkaar zit.
1. Namen zeggen meer dan je denkt
Als je in je vrije tijd graag verhaaltjes schrijft, weet je dat namen kiezen voor je personages niet altijd zo vanzelfsprekend is en eigenlijk veel tijd vraagt. J.K. Rowling heeft haar huiswerk gemaakt want bijna ieder personage heeft een naam die past bij zijn/haar persoonlijkheid en leven. Daar is goed over nagedacht.
Mensen die ooit Latijn gestudeerd hebben, hadden het misschien al gespot maar er zijn een aantal namen in Harry Potter die een Latijnse oorsprong hebben. Zo is Remus Lupin (of Lupos in het Nederlands) niet toevallig zo genoemd: zijn ‘lupin’ betekent in het Latijn ‘wolf’. Ook zijn voornaam verwijst naar wolven: de legende van Romulus en Remus die gered werden door een wolvin en daarna de stad Rome stichten is best bekend. De voornaam van het schoolhoofd Albus Perkamentus betekent dan weer ‘wit’ in het Latijn, wat kan verwijzen naar zijn baard. Fenrir Vaalhaar, de andere weerwolf in de reeks, heeft zijn naam dan weer te danken aan kwaadaardige wolf Fenrir uit de Noorse mythologie.
Ook de Griekse oudheid wordt vertegenwoordigd in Harry Potter: zo werd Sirius Zwarts vernoemd naar de ster die de godin Artemis aan de hemel plaatste. Zij vernoemde de ster naar een hond die jager Orion had, waar de godin veel respect voor had. Sirius kan transformeren in, jawel, een hond. (Om nog maar te zwijgen van de andere leden van de Zwarts-familie die, net als Sirius, allemaal vernoemd zijn naar sterrenbeelden en sterren.)
Bij de Wemels moeten we dan weer de Britse geschiedenis induiken: bijna iedereen heeft een naam gekregen die terug te vinden is in de Arthurlegenden of de vele koningshuizen van Groot-Brittannië. Daar lees je dadelijk meer over. Dus zoals je ziet: er zijn veel namen met verwijzingen naar de geschiedenis.
Natuurlijk komen niet alle namen uit de geschiedenisboeken, maar ze hebben wel allemaal een achterliggende betekenis of verwijzing. We weten dat Voldemort zijn naam gemaakt heeft met de letters van zijn echte naam Tom Marvolo Riddle, maar er zit nog meer achter dan dat. Als je de naam van Hij-Die-Niet-Genoemd-Mag-Worden opsplitst, komt er een Frans woord uit: vol-de-mort of vertaald ‘vlucht des doods’.
Hedwig is dan weer vernoemd naar de patroonheilige voor dode kinderen. Aangezien Harry meerdere keren ontsnapt is aan de dood en zelfs een keer stierf en weer terugkwam, kan dit ook niet toevallig geweest zijn. We kunnen zo nog uren doorgaan, want er zijn nu eenmaal ENORM veel personages in Harry Potter, maar je begrijpt wel wat we bedoelen.
2. De koninklijke tweeling Fred en George
Wat de meest geliefde tweeling overkomt in het laatste boek van Harry Potter hadden we kunnen voorspellen als we net als deze fan goed hadden opgelet in de geschiedenislessen. Het lot van Fred en George – wat nog altijd moeilijk te verkroppen is – komt verdacht goed overeen met twee royals in de Britse geschiedenis. En Rowling kennende, is de kans groot dat dit geen toeval is.
Bijna alle Wemels hebben een naam die terug te vinden is in de Arthurlegenden of de Britse geschiedenis: Arthur spreekt voor zich, maar Percy zou bijvoorbeeld kunnen verwijzen naar Percival, ridder aan de Ronde Tafel, en Ginny naar Ginevra, de Italiaanse versie van Guinevere. Charles kan komen van Charlemagne en Ron kan dan weer verwijzen naar de speer van koning Arthur, Rhongomyniad of ‘Ron’ genoemd. Toevallig.
Fred en George hebben net iets meer gemeenschappelijk met hun naamgenoten dan enkel hun naam. Koning George III was doof aan zijn linkeroor en de reden dat hij op de troon kwam was omdat zijn vader stierf voor hij op de troon kon komen. En ja, je raadt het: die man heette Frederick. Dus als we hieraan hadden gedacht, hadden we al kunnen raden wat er met Fred zou gebeuren toen George zijn oor verloor.
Ok, het is niet exact hetzelfde, maar het lijkt toch enorm op elkaar. En het is niet zo dat omdat je door iets geïnspireerd wordt, je het daarom ook exact moet volgen. Het blijft dus een vraag of deze twee heren iets te maken hebben gehad met Rowlings naamkeuze, maar het is niet onmogelijk.
3. Squibs (Snullen) zijn als rotjes: veel vonken, maar geen knal
Vilder is de meeste gekende Snul in de Harry Potter-reeks. Squibs of Snullen hebben ouders die magie kunnen gebruiken, maar zij zijn zelf niet in staat om te toveren. Het woord ‘squib‘ klinkt niet alleen grappig, maar het is ook doelbewust gekozen. In het Engels is één van de betekenissen van het woord ‘squib‘ namelijk een rotje of knallertje dat niet ontploft. Het kan kleine vonkjes geven maar niet volledig ontploffen omdat er iets mis mee is. Een zeer leuke metafoor. Arme Vilder, het zal nooit meer dan vonkjes zijn voor jou.
4. Deprimerende dementors
Over metaforen en vergelijkingen gesproken: de dementors maken de hele kamer ijskoud, zuigen blijdschap uit hun slachtoffers en als je ze kunnen kussen, kan je vaarwel zeggen tegen je ziel. Niet echt de leukste gasten op een feestje. Schrijfster J.K. Rowling heeft jarenlang geworsteld met depressie en zelfs zelfmoordgedachten, en dat lijkt de basis te zijn geweest voor deze creepy monsters.
In een interview met de Britse krant The Times in 2000 bevestigde Rowling dat de dementors een soort belichaming zijn van haar ervaringen met depressie. “Niet meer kunnen inbeelden dat je ooit nog gelukkig gaat zijn. De afwezigheid van hoop. Dat gevoel alsof je verdoofd bent, dat voelt helemaal anders aan dan verdrietig zijn. Droevig zijn doet pijn, maar het is een gezond gevoel en belangrijk dat je dat ervaart. Depressie is helemaal anders.” Dat klinkt inderdaad enorm zoals de dementors. Een heel goede vertegenwoordiging voor dit probleem.
Maar de dementors zijn niet onverslaanbaar. Met de Patronus-spreuk kan je ze wegdrijven en die spreuk werkt alleen als je denkt aan je gelukkigste herinnering. Wij hebben misschien geen magische spreuk om te vechten tegen depressie, maar J.K. Rowling is een lieverd en als een Patronus staat ze op Twitter altijd paraat om haar fans steun te bieden. Maar het zou toch leuk zijn geweest moesten de woordjes “Expecto Patronum” genoeg zijn.
5. Met 13 aan tafel is geen goed idee
Dat professor Zwamdrift wat bijgelovig is, weten we allemaal, maar af en toe heeft ze het bij het rechte eind. Je kan dit voorval natuurlijk afschrijven als toeval, maar dan is het toch wel héél toevallig. Het cijfer 13 is nogal ongelukkig, denk maar aan Vrijdag de 13de, maar ook aan tafel kan het voor problemen zorgen.
Je herinnert je misschien nog wel dat in het boek Harry Potter en de Gevangene van Azkaban professor Zwamdrift weigerde aan tafel te gaan zitten. “Dat durf ik niet, schoolhoofd! Als ik aan de tafel kom zitten, zijn we met 13 mensen! Vergeet niet dat als je met 13 aan tafel zit, zal diegene die eerst rechtstaat als eerste sterven!”
Klinkt allemaal als typisch bijgeloof maar als we even gaan kijken, kan er toch waarheid zitten in haar waarschuwing. Zo is er de theorie dat de dood van Perkamentus zo voorspeld werd. Sirius Zwarts stond in Harry Potter en de Orde van de Feniks als eerste recht aan tafel in zijn huis op Grimboud Plein 12. In hetzelfde boek is hij gestorven, als eerste van de groep. Dit is geen theorie: it is known.
Je kan het toeval noemen maar het gebeurde nog een keer: in de Relieken van de Dood kwamen er maar 13 mensen aan bij het huis van de Wemels toen ze Harry vervoerden. Lupos was de eerste van de 13 die recht stond om Dollemans lichaam te gaan zoeken. En hij was de eerste die stierf in de Slag om Zweinstein. Als dit expres gedaan is, toont dit aan dat J.K. Rowling een enorm oog heeft voor detail. Of dat fans gewoon houden van het uitpluizen van ieder klein verband dat maar enigszins mogelijk is.
6. Marcel Lubbermans for the win
Dat Marcel de echte held is, weten we allemaal. Niet iedereen transformeert van een klein onhandig knulletje in een knappe sterke tovenaar die een bloeddorstige slang de kop afhakt met een zwaard. Wij zagen Marcels potentieel niet tot in het laatste boek, maar Perkamentus wist het al toen Marcel zijn eerste jaar op Zweinstein deed.
Griffoendor won de beker dankzij de punten die Perkamentus aan Marcel gaf voor zijn moed. Wij dachten toen dat Perkamentus gewoon een fan was van Griffoendor en hen de overwinning wilde gunnen, maar er is meer aan de hand. Perkamentus stond op tegen zijn beste vriend Grindelwald, dus hij wist hoe moeilijk het was voor Marcel om Harry en co de weg te versperren. Dus misschien had het niet per se te maken met de beker, maar met het feit dat Perkamentus respect had voor Marcels daad en kon zien dat er in Marcel meer schuilde dan iedereen dacht.
7. Het verdomde nummer 7
Het cijfer 7 komt enorm vaak voor in de Bijbel en andere oude geschriften en is het cijfer van ‘volmaaktheid’. Het is natuurlijk ook in iets minder positieve contexten terug te vinden zoals de 7 hoofdzonden of het feit dat je 7 jaar ongeluk hebt als je een spiegel breekt. In Harry Potter wordt het nummer 7 als het krachtigste cijfer beschouwd en dat valt ook op: het komt overal terug in de reeks. Je kan er gewoon niet om heen.
Er zijn 7 boeken, 7 Gruzielementen (Horcruxes), 7 jaar op Zweinstein, 7 taken om bij de Steen der Wijzen te geraken, 7 verdiepingen op Zweinstein, 7 geheime gangen, de Wemels hebben 7 kinderen, Harry en Marcel zijn geboren in de zevende maand, Voldemort probeerde Harry 7 keer te doden, … Moeten we echt blijven doorgaan? Het gaat zelfs zo ver dat de achternamen ‘Weasley’ en ‘Granger’ 7 letters tellen. Een bepaalde schrijfster heeft duidelijk een obsessie met het cijfer 7.
8. Sneep was liever dan we dachten
Nee, we hebben het niet over het feit dat hij zijn hele leven wijdde aan het beschermen van Harry. Good guy, Snape, dat geven we toe, maar het gaat hier over zijn eerste ontmoeting met Harry. Je weet wel, in de kerker waar hij Harry al die vragen stelt om hem belachelijk te maken met zijn onwetendheid.
Zijn allereerste vraag is eigenlijk een mooie boodschap van medeleven. “What would I get if I added powdered root of apshodel to an infusion of wormwood?” Als je gaat kijken naar de betekenis van die planten, komen we op een vorm van spijt en medeleven bij affodil (asphodel) – wat trouwens een soort lelie (lily) is – en bij alsem (wormwoord) komt er gemis en verdriet naar boven.
Die combinatie zouden we dus kunnen interpreteren als dit: “Ik betreur de dood van Lily enorm.” Een vorm van medeleven om de dood van Harry’s moeder. Natuurlijk moet Harry het dan weer verpesten door sassy te doen, maar het was een mooi gebaar van Harry-hatende Sneep. Alsof zijn dood nog niet erg genoeg was.
9. De Relieken van de Dood brengt scènes van de vorige boeken terug
We hebben het al een keertje gehad over de vechtscène in de laatste film en hoe die symbolisch lijkt te zijn voor de hele serie, maar in de boeken is het duidelijk dat schrijfster J.K. Rowling alle boeken laat terugkomen in de afsluiter van het verhaal. Terwijl in de film verwezen lijkt te worden naar bepaalde vijanden of vrienden uit de vorige boeken, merkte deze Redditor op dat Rowling in de boeken verwijst naar specifieke scènes.
Een heel leuke en creatieve manier van schrijven. Het wordt in de literatuur een chiasme genoemd, een stijlfiguur die bestaat uit een herhaling en een omkering. Zo wordt een scène uit ieder boek voor het laatste in boek 7 herhaald, maar in een omgekeerde volgorde. We zetten het even voor je op een rijtje:
In het laatste boek verschijnselen (apparate) Harry, Ron en Hermelien naar Zweinsveld (Hogsmeade) en worden daar geholpen door cafébaas Desiderius Perkamentus (Aberforth Dumbledore) geholpen om weer in Zweinstein te geraken. In boek 6 doet Madame Rosmerta hetzelfde voor Harry en Perkamentus wanneer ze terugkomen van de grot waar ze een Gruzielement (Horcrux) vonden.
Dan komen de drie terecht in de Kamer van de Hoge Nood (Room of Requirement) en roepen ze de hulp in van de Strijders van Perkamentus (Dumbledore’s Army) zoals ze in boek 5 ook deden. Boek 4 wordt dan weer vertegenwoordigd door Harry die op zijn bezem vuur moet ontwijken om bij een belangrijk voorwerp te geraken. Je weet wel, zijn gevecht met de draak om het gouden ei.
Ze komen niet lang daarna oog in oog te staan met honderden dementors terwijl ze op weg zijn naar het Krijsende Kot (Shrieking Shack), wat in boek 3 ook gebeurde. En wanneer Marcel met een zwaard Voldemorts slang Nagini de kop afhakt, moeten we weer terugdenken aan de basilisk in boek 2 die door Harry met datzelfde zwaard geveld wordt. En boek 1? Voldemort wordt verslagen en vernietigd door zijn eigen teruggekaatste spreuk. Geef toe, dat zit toch goed in elkaar?
10. Nog meer symmetrie en cirkels!
De boeken hebben nog een andere literaire stijlvorm die enorm opvalt, namelijk de ringstructuur. J.K. Rowling zelf zegt in de extra’s op de dvd van Harry Potter en de Relieken van de Dood 2 dat ze bepaalde beslissingen genomen heeft omdat ze als het ware de ring moest afwerken. Zo kon Hagrid bijvoorbeeld niet sterven voor hij Harry uit het bos kon dragen nadat hij ‘gedood’ was door Voldemort. Waarom? Omdat Hagrid de eerste keer dat Voldemort Harry probeerde de doden ook uit het huis gedragen heeft. En zo is de cirkel rond.
Het gebeurt zo vaak dat je er bijna gek van wordt als je er te veel aandacht aan besteedt. Kijk maar eens naar deze afbeelding. Dit zijn maar enkele voorbeelden van de honderden cyclussen die we kunnen vinden in de boeken. Zo is de volledige reeks een ring, maar ook ieder boek heeft een ringstructuur: ieder boek begint en eindigt namelijk in Ligusterlaan 4 (4 Privet Drive).
Die cirkels kan je ook zien als symmetrie: je kan boek 4 als de spiegel zien in het midden van de reeks. Een gebeurtenis uit boek 1 wordt vaak gespiegeld of herhaald in boek 7. Hetzelfde geldt voor boek 2 en 6, maar ook voor boek 3 en 5. Om nog een voorbeeld te geven: moeder Lily beschermt Harry van Voldemort in het eerste boek omdat ze van haar zoon houdt. Narcissa Malfidus liegt om Harry te beschermen nadat ze hem vraagt naar informatie over haar zoon Draco, omdat ze van hem houdt. Twee keer zorgt moederliefde ervoor dat Harry niet gedood wordt door Voldemort.
Als je meer wilt lezen over de symmetrie in de Harry Potter boeken (want er is een HOOP over te vinden), kijk dan zeker eens naar deze Reddit-pagina. John Granger (nee, dit hebben we niet verzonnen), een schrijver die boeken analyseert en er lezingen over geeft, heeft er zelfs een boek genaamd Harry Potter as Ring Composition and Ring Cycle over geschreven.
J.K. Rowling, schrijf alsjeblieft nog meer Harry Potter-boeken want we krijgen er niet genoeg van!
