Canada wil af van het wapencontract met Saoedi-Arabië heeft de Canadese premier Justin Trudeau op televisie aangekondigd. Daardoor gaat het land vele miljarden verliezen en komen 3.000 banen op de helling te staan. Steeds meer landen stoppen wapenleveringen aan Saoedi-Arabië. Aanleiding zijn de oorlog die in Jemen gevoerd wordt en de dood van de Saudische journalist Jamal Khashoggi. Frankrijk, Spanje, België en het Verenigd Koninkrijk hebben laten weten wapens te blijven leveren.
Vorige maand zei Trudeau al dat Canada uitvoervergunningen kon bevriezen als de wapens op verkeerde wijze worden ingezet. Gisteren ging hij nog een stap verder. De Canadese premier Trudeau zoekt naar een manier om van een grote wapendeal met Saoedi-Arabië af te komen. Dat zei hij in een interview met de omroep CTV.
Met de deal is meer dan 11 miljard euro gemoeid. Eerder zei Trudeau zelf dat het schrappen van de deal grote gevolgen zou hebben. In Canada worden gepantserde voertuigen gemaakt en als de deal wordt opgezegd, kan dat veel banen kosten, wellicht 3.000. Ook zou het kunnen leiden tot hoge boetes vanwege contractbreuk.
Erfenis
De overeenkomst met Saoedi-Arabië kan rekenen op veel kritiek vanuit de politiek, vanwege de Saoedische betrokkenheid bij de moord op journalist Kashoggi en de oorlog in Jemen waarin Saudi-Arabië een grote rol speelt. Trudeau zegt daarover dat de wapendeal een erfenis is van zijn voorganger, oud-premier Harper. Die is lid van de Conservatieve Partij. Trudeau is een liberaal.
“Wij zijn bezig met de uitvoervergunningen om te proberen en te zien of er een manier is om deze voertuigen niet meer te exporteren naar Saoedi-Arabië.” Hij ging er in het interview niet verder op in.
Dat premier Trudeau met de miljardendeal in zijn maag zit, bleek een maand geleden ook al. Toen zei hij dat Canada de export van defensiematerieel kan bevriezen als blijkt dat het door de Saoediërs wordt misbruikt.
Duitsland kondigde een maand geleden aan dat er “in de huidige situatie” geen wapenleveranties aan Saoedi-Arabië plaats kunnen vinden. Noorwegen volgde dat voorbeeld al en Denemarken sloot zich daar bij aan. Eerder riep het Europees Parlement in een resolutie al op tot een Europees wapenembargo.
België
Frankrijk, Spanje, België en het Verenigd Koninkrijk hebben laten weten wapens te blijven leveren. Vandaag is België de zesde grootste wapenexporteur naar Saoedi-Arabië; in 2017 alleen verdienden onze wapenbedrijven 152 miljoen euro aan de oorlog in Jemen; sinds het begin van het conflict verkocht België voor 762,1 miljoen euro aan wapens aan Saoedi-Arabië.
Saoedi-Arabië was zo in 2017 de grootste afnemer van Waalse wapens. FN Herstal is voor 100% in handen van de Waalse regering. Er werken 7.960 mensen. Eind vorig jaar zette de Waalse regering het licht op groen voor vijfentwintig nieuwe exportvergunningen, voor in totaal 1,8 miljard euro aan wapenleveringen.
Maar ook de Vlaamse industrie is betrokken bij militaire leveringen aan Saoedi-Arabië. Al gaat het dan niet over traditionele wapens en munitie, maar om bijvoorbeeld vizieren en infraroodkijkers.
Medio 2017 juni keurde de federale Kamer een resolutie goed waarin de gewesten wordt gevraagd om een wapenembargo in te stellen voor Saoedi-Arabië. Zelf kan de Kamer geen verbod instellen, aangezien het wapenexportbeleid een bevoegdheid is van de gewesten.