Het is nu wetenschappelijk bewezen: 1964, 1983 en 1991 waren de beste jaren voor popmuziek. De jaren tachtig waren, als decennium, met uitzondering van één jaar, het saaist. En grijsharigen die beweren dat het tegenwoordig allemaal hetzelfde klinkt en dat het vroeger allemaal beter was: wel, nee dus.

Wetenschappers hebben meer dan 17.000 hits tussen 1960 en 2010 geanalyseerd. Hoe ze dat deden is een complex verhaal. Om het simpel te houden: ze sampelden die songs en lieten er een krachtige computer op los die dingen als ritme, harmonie, melodie herleidde tot hun mathematische waarden en dan ging vergelijken.

Hoe goed muziek is, kan de computer uiteraard niet vertellen. Wat hij wel kan zien, is in hoeverre muziek en hits op elkaar leken en wanneer er belangrijke evoluties waren, ook binnen de verschillende genres. De uitkomst van wat de researchers aan de Queen Mary University en het Imperial College in Londen kregen, is enigszins verrassend.

1991

Zo blijkt 1991 het jaar te zijn dat populaire muziek het meest op z’n kop zette. En niet per se omdat Nirvana toen Nevermind uitbracht, Metallica opdook in de hitlijsten en R.E.M. doorbrak bij een groot publiek. Wel omdat rap en hip hop toen een metamorfose onderging en “veranderingen introduceerden die nu nog steeds nazinderen”. “1991, with the explosion in rap and hip hop is the single most important event that has shaped the musical structure of the charts over the past 50 years. Its powerful influence on the structure of pop music continues today”, zegt Matthias Mauch van de School of Electronic Engineering and Computer Science op QMUL.

1964

1964 was ook zo’n jaar, maar, ondanks het feit dat het The Beatles en The Rolling Stones bracht plus de doorbraak van soulmuziek, toch minder. Omdat het “exaggerated existing trends… towards increased use of major chords and decreased use of ‘bright’ speech and increased guitar-driven aggression and decreased use of mellow vocals”.

1983

1983 zag de doorbraak van synth pop, new wave en hard rock volgens de onderzoekers, wat leidde tot een heel divers pakket qua muzikale stijl aan hits dat jaar, van Michael Jackson, The Police, Eurythmics en zelfs Dexys Midnight Runners.

1986

Maar, 1983 was een uitzonderingsjaar in de ’80s. In geen enkel decennium leek wat er in de hitparades stond zo erg op elkaar. 1986 was het absolute dieptepunt. De vijf grootste hits van dat jaar, wereldwijd, waren Falco’s Rock Me Amadeus, Madonna’s Pappa Don’t Preach, Europe’s The Final Countdown, West End Girls van de Pet Shop Boys en Berlin’s Take My Breath Away.

Vroeger was het niet (aantoonbaar) beter

Wat uiteraard een tekortkoming is in de studie is het feit dat ze alleen op hits, gemeten aan de hand van hitparades, is. De makers zijn zich daar van bewust, maar zeggen ze, we moeten uiteraard vertrekken van meetbare dingen.

Opvallend is dat ze ook tegenspreken wat je vaak hoort van oudere muziekliefhebbers, namelijk dat vandaag de dag “alles hetzelfde klinkt”. Dat betwisten de researchers. Volgens hun data is daar helemaal geen bewijs van: “contrary to current theories of musical evolution we find no evidence for the progressive homogenisation of music in the charts.”