Bij het smogalarm onlangs werden we er nog eens aan herinnerd: onze luchtkwaliteit is niet om over naar huis te schrijven. Niet dat we de enige zijn: binnen Europa overschrijden we samen met 10 andere gelukkigen de normen voor bepaalde stoffen en ook buiten Europa gaat het er niet altijd even, euh, zuiver aan toe. Een nieuw rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie brengt slecht nieuws: luchtvervuiling doodt meer mensen dan eerst gedacht. Zeven straffe feiten op een rijtje.

1. Aantal doden door luchtvervuiling in 2012: 7 miljoen

Daarmee is 1 op 8 overlijdens jaarlijks wereldwijd te wijten aan luchtvervuiling. 

2. Vervuilde binnenlucht is dodelijker dan vervuilde buitenlucht

Zeker als je het wereldwijd bekijkt: 4,3 miljoen doden door vervuiling binnenkamers, versus 3,7 miljoen doden door vervuilde buitenlucht. Omdat er ook mensen zijn die sterven aan een combinatie van de twee vervuilingen mag je de cijfers niet zomaar optellen om aan het totaal aantal doden door luchtvervuiling te komen. 

Dat zijn er een pak meer dan de vorige cijfers (uit 2008): respectievelijk 1,9 en 1,3 miljoen. Omdat toen niet werd gecontroleerd voor mensen die werden blootgesteld aan de twee bronnen en omdat enkel stedelijke vervuiling (niet die van bijvoorbeeld landbouw) werd gemeten, zijn de cijfers echter moeilijk vergelijkbaar. 

3. Zwaarst getroffen regio: Zuid-Oost-Azië

5,9 miljoen van de 7 miljoen doden werden geteld in Zuid-Oost-Aziatische regio’s. Peking is een gekend slachtoffer van smog, net als Tokio en New Delhi, maar ook Kathmandu lijdt onder vervuilde lucht. Negen van de tien meest vervuilde landen liggen in Azië… het tiende land is Congo.

4. Voornaamste doodsoorzaak: hartziekten

Verrassend genoeg is een longziekte of een ander mankement aan iets verbonden met het ademhalingsstelsel niet de voornaamste doodsoorzaak van luchtvervuiling. Wat dan wel: ischemische hartziekten (hartaandoeningen door verstopte en geblokkeerde aders) en beroertes (herseninfarten ontstaan door verstopte aders): ze zijn elk goed voor 40 procent van de doden door vervuilde binnenlucht, en 26 en 34 procent door vervuilde buitenlucht.

Ter vergelijking: doden door chronische longziekten zijn goed voor 11 procent bij doden door vervuilde binnenlucht en 22 procent bij doden door vervuilde buitenlucht. Bij longkanker is dat twee keer 6 procent. 

5. Kinderen lijden meer onder vuile buitenlucht

Drie procent van de overlijdens door vervuilde binnenlucht zijn kinderen die bezwijken aan een acute ontsteking van de onderste luchtwegen. Bij vervuiling buiten loopt dat op tot 12 procent. 

6. Vuile vuurtjes veroorzaken vervuilde binnenlucht

Binnenskamers koken en verwarmen met vuurtjes op kool, hout en uitwerpselen zorgen voor vervuilende lucht binnen, zeker als er ook slecht wordt verlucht. Arme vrouwen en hun kinderen zijn dan ook het grootste slachtoffer.

7. De vier belangrijkste oorzaken van vervuilde buitenlucht

Het verkeer (met name dieselmotoren, zeker zonder roetfilter), industrie, de gezinnen maar ook verven en lijmen zijn de voornaamste oorzaken van de vervuilde buitenlucht. 

Wat kunnen we doen om deze stille moordenaar uit ons leven te bannen?

1. Schone kookvuurtjes

Zodat kan gekookt worden op vuurtjes die niet walmen en bijna geen vervuilende stoffen uitstoten. 

2. Hernieuwbare en groene energiebronnen

Te veel van onze energie wordt opgewekt met steenkool of verkregen door verbranding van stookolie. 

3. Efficiënter energieverbruik

Als we daarenboven ook nog minder energie zouden verbruiken, dan wordt er tout court minder uitgestoten.

4. Strenge eisen aan de auto-industrie

De uitstoot van CO2 is al fel verminderd, net als het gemiddelde brandstofverbruik maar alles kan beter. Al kunnen we zelf ook helpen door niet constant 130 km/u te rijden, maar bijvoorbeeld 110. 

5. Transport herdenken

Vrachtverkeer, (diesel)wagens, verplaatsingen op relatief korte afstand of met veel file of met maar 1 persoon in de wagen: dat helpt de zaken niet vooruit. Hier kan deeltijds thuiswerken al een oplossing bieden, net als (af en toe) carpoolen. Ook ‘wisselrijden’ (de ene dag even en de andere dag oneven nummerplaten) kan een oplossing bieden, maar niet als het betekent dat mensen een goedkope (vervuilende) auto bijkopen met een andere nummerplaat, zodat ze toch elke dag kunnen blijven rijden of mensen het nut niet zien van het kopen van een schonere wagen of een roetfilter omdat elke soort auto (vervuilend of niet) met deze maatregel evenveel wordt getroffen.