In de kantlijn van het financiële schandaal dat nu de FIFA teistert, wordt een ander schandaal over ’t hoofd gezien dat minstens even spectaculair is. Het controversiële WK dat in 2022 in Qatar zal plaatsvinden waarvoor, zoals we nu weten, de FIFA het nodige smeergeld ontving, heeft anno 2015 al een waanzinnig hoog dodentol op z’n geweten.
De beslissing om het wereldkampioenschap voetbal van 2022 in handen van Qatar te geven, was van bij het begin bijzonder controversieel. Meteen was er sprake van corruptie. Want zeg nu zelf, het is op z’n zachtst gezegd louche te noemen dat zo’n kleine (maar wel superrijke) Golfstaat als Qatar, waar amper een voetbalcultuur is en waar de zomers zo verschroeiend heet zijn, het grootste voetbalevenement op aarde mag gaan hosten. De FIFA besloot dan wel – niet zonder controverse – om het WK in de winter te houden, er is nog altijd het feit dat Qatar een erbarmelijk slecht palmares heeft als het op mensenrechten aankomt.
Betaald met bloedgeld
De goedgevulde zakken van de hoge piefen bij de FIFA zijn voor een groot deel besmeurd met bloedgeld. Dat leggen de cijfers rond het WK in Qatar pijnlijk bloot. Van zodra de bouw van de WK-stadions in Qatar begon, speelde het mensenrechten-issue duidelijk parten. Migrantarbeiders werken er in zo’n onmenselijke temperaturen en omstandigheden, dat er elke twee dagen wel één sterft. In 2012 en 2013 stierven volgens een rapport zo’n 964 arbeiders uit Nepal, India en Bangladesh “while living and working in the Gulf state“.
Of die echt allemaal gelinkt zijn specifiek aan het WK is moeilijk te zeggen. Zo stierven volgens cijfers van de Indiase ambassade in Qatar ongeveer 200 Indiase arbeiders in 2010, nog voor de aankondiging van het WK. Maar het zou ook veel erger kunnen zijn: een rapport van vorig jaar van de International Trade Union Confederation (ITUC) schat het dodentol op 1.200 arbeiders tot nu toe, en daar kunnen er tot wel 4.000 bijkomen tegen 2022. Als we dat even in perspectief zetten, valt je mond open van verbazing:
Eye-opening from the Washington Post on lives lost in Qatar for 2022 WC so far. Ridiculous http://t.co/EwTkij2v0q pic.twitter.com/40sJCo5ETg
— Danny Karbassiyoon (@dkarbassiyoon) 27 mei 2015
Qatar is echt hors catégorie
Bij de Olympische Spelen van Londen en Vancouver viel elks één onfortuinlijke dode (arbeider). Het WK van Brazilië vorig jaar kostte tien arbeiders het leven. De omstreden Spelen in het Russische Sochi vorig jaar scoren al een pak hoger, maar Qatar is echt hors catégorie.
Migrantarbeiders in Qatar werken volgens het zogeheten “kafala”-systeem dat de overheid hanteert. Dat systeem zet de deur wagenwijd open voor misbruik van arbeiders en plaatst hen onder volledige controle van de overheid. Moderne slavernij, dus. Het recente onderzoek naar corruptie bij de FIFA-top kan het beloofde WK voor Qatar wel eens in ’t gedrang brengen. Maar voor de 1.200 reeds overleden arbeiders en hun families is het al te laat.
Kleine nuance: de cijfers van Qatar zijn alle dode arbeiders die sinds 2010 (na de bekendmaking van het WK, nvdr.) geregistreerd werden. Het is moeilijk te zeggen of die ook echt allemaal gerelateerd zijn aan bijvoorbeeld de bouw van WK-stadions. Maar als de huidige trend in Qatar zo blijft doorgaan, zo schat het ITUC, zullen tegen de tijd dat het WK in 2022 effectief gespeeld wordt, daar dus nog eens 4.000 doden bovenop komen. Een toch wel heel hoge prijs, voor een voetbaltornooi …
Bronnen: The Guardian, BBC, Washington Post, ITUC