De oorsprong van de reusachtige stenen in Stonehenge is eindelijk ontdekt: na nieuw onderzoek beweren Britse archeologen te weten waar de zogenaamde ‘sarsenstenen’ vandaan komen.
Al jaren proberen wetenschappers de betekenis van Stonehenge te achterhalen. Het monument zou gebouwd zijn rond 2300 voor Christus en geldt als een van de populairste toeristische trekpleisters van het Verenigd Koninkrijk. Door het nieuwe onderzoek zijn ze nu te weten gekomen waar de gigantische stenen vandaan komen. De ‘sarsenstenen’ zouden afkomstig zijn uit een gebied zo’n 25 kilometer ten noorden van Stonehenge. Dat ontdekten de Britse archeologen met behulp van een vermist stuk steen dat na 60 jaar terecht kwam.
Vermiste steen
Bij archeologisch onderzoek in 1958 werd het bewuste stukje uitgeboord. Al die tijd was de steen vermist, tot het in 2018 terecht kwam. Robert Phillips, een man die destijds betrokken was bij het onderzoek, had het zestig jaar lang bijgehouden. Voor zijn negentigste verjaardag besloot de bejaarde Phillips, die intussen in de VS woont, het terug te geven. Archeologen gingen er meteen mee aan de slag. Ze analyseerden de chemische samenstelling van de kern en vergeleken die met andere steensoorten in databanken.
“We wisten wel dat ze uit de regio moesten komen. Maar omdat de steensoort hier niet meer voorkomt, moesten we op een andere manier uitzoeken vanwaar ze dan wel precies komen”, zegt Susan Greaney van de English Heritage. “Dankzij geochemische studie weten we nu dat ze terug te brengen zijn naar een gebied 25 kilometer ten noorden van de vindplaats, bij Marlborough. Het is sensationeel.”
Professor David Nash van de universiteit van Brighton is opgetogen. “Het was echt spannend om wetenschap van de 21ste eeuw te gebruiken voor iets dat zo oud is. Om het neolithische verleden beter te begrijpen en een vraag te beantwoorden waar al eeuwen over gedebatteerd wordt.”
Sarsenstenen
De zeven meter hoge sarsenstenen, die ongeveer 20 ton wegen, vormen onder andere de centrale cirkel van Stonehenge, bestaande uit vijftien stenen. In totaal staan er nog 52 van de oorspronkelijke 80 sarsenstenen in Stonehenge.
De oorsprong van de kleinere, blauwachtige stenen kon al eerder teruggebracht worden aan een plaats: de Preseli-heuvels in Wales, zo’n 225 kilometer van Stonehenge. Nu is er dus ook meer duidelijkheid over de grotere sarsenstenen. De ontdekking toont volgens de wetenschappers aan hoe “zorgvuldig en weloverwogen de bouw van Stonehenge was”. “Ze wilden de grootste stenen die ze konden vinden gebruiken en het was logisch om ze van zo dichtbij mogelijk te halen”, besluit Greaney. “Nu weten we eindelijk van waar.”