Tijd voor een eerste online test: mijn sociale netwerkprofielen zijn enkel zichtbaar voor mijn digitale vrienden. Althans, dat dacht ik. Michaël Opgenhaffen, sociale mediaexpert en docent aan de KU Leuven, wist na een kwartiertje mijn gsm-nummer, woonplaats, eerste vriendje, hobby’s en geboortedatum te achterhalen.

Sociale netwerksites bevatten een schat aan persoonlijke informatie die traceerbaar en vaak ook openbaar is. Niet verwonderlijk worden zulke sites regelmatig gebruikt bij de politie als instrument voor opsporingswerk. Steven De Smet, voormalig hoofdcommissaris bij de Gentse politie, gelooft in de voordelen van het gebruik van sociale media voor politiewerk. “Sociale netwerksites zijn voor de politie enorme databanken waaruit ze informatie en bewijsmateriaal kunnen halen. Iedereen laat sporen na op het net en kan dus gevonden worden door onze experts. Maar in België bestaat nog steeds geen uniforme algemene visie voor het gebruik van sociale media door de politie. Daardoor is het erg afhankelijk van de kennis en de vaardigheden van de politieagenten van een bepaalde politiezone of sociale media gebruikt worden of niet.”

Een studente aan de Antwerpse politieschool, die liever anoniem wil blijven, gaat zelfs nog verder: “Het Facebookprofiel van verdachte personen wordt op regelmatige basis gecheckt op bijzonderheden. Zodra een verdachte een foto of een status post die enigszins kan dienen als bewijsmateriaal voor een strafbaar feit, wordt die door de politie van de sociale netwerksite gehaald. Ook de vriendenlijst van een verdachte wordt grondig bekeken. Soms kan informatie die een agent heeft gevonden op het profiel van een verdachte zelfs leiden tot een daadwerkelijke arrestatie.”

Openbaar en privaat

“Het is zo dat de online omgeving wordt opgedeeld in openbare en private plaatsen. Een Facebookprofiel waarbij eerst een vriendschapsverzoek aanvaard moet worden voordat het profiel volledig bekeken kan worden, is in principe een private plaats. Maar wanneer iemand een vriendschapsverzoek aanvaardt, wordt dat profiel openbaar en mag de informatie die daarop staat, gebruikt worden voor een juridisch onderzoek”, licht Charlotte Conings, docente strafrecht aan de KU Leuven, toe.

Gaat de politie dan zomaar vriendschapsverzoeken sturen naar verdachte personen? “Om de één of andere reden zijn de Facebookprofielen van verdachten vaak al openbaar waardoor we directe toegang krijgen tot de informatie”, vertelt Steven De Smet. “Wanneer we toch genoodzaakt zijn om een vriend-schapsverzoek te versturen, maken we een account aan onder een vreemde naam, zoals ‘Donald Duck’. Echte namen zoals ‘Raf Peeters’ zijn verboden omdat we mensen dan zouden misleiden.”

Charlotte Conings besluit: “Als de verdachte een vriendschapsverzoek van Donald Duck aanvaardt, kan en mag de informatie altijd gebruikt worden voor een onderzoek. De politie creëert in dat geval geen band van vertrouwen en kan niet verweten worden undercover te werken zonder geldige reden. Een Raf Peeters daarentegen kan wel een bestaand persoon zijn waardoor de verdachte eigenlijk misleid wordt en dat mag niet”

Met behulp van deze sites schaduw je anderen:

• www.social-searcher.com voor statusupdates en tweets over een bepaald onderwerp
• www.panoramio.com verzamelt alle foto’s die door gebruikers van Google Maps gepost worden
• www.tweettunnel.com rangschikt chronologisch alle volgers van Twitteraccounts
• www.followerwonk.com geeft je een gedetailleerde analyse van je Twittervolgers
• www.geofeedia.com biedt een overzicht van alle statusupdates, tweets en instagramfoto’s gepost vanaf een bepaalde plaats op een bepaald uur. Prijskaartje : ± 1 000 euro/maand.

© 2015 – C.H.I.P.S. StampMedia – Sharona Verheyen