De pro’s en con’s van een tax shift

Er wordt heden heel wat gedebatteerd over een tax shift, en ondertussen wordt het woord gekaapt door politieke voor- en tegenstanders die er blijkbaar allemaal gezellig een eigen interpretatie over voeren. Tot daar heeft elk wel recht op zijn mening, maar laat mij toch eens toe om een hoop ‘rommel’ te duiden.

Laten we eerst eens kijken naar een van de meest succesvolle tax shifts¹ die ik ken, die van British Colombia. Een provincie van Canada (jawel in een confederaal model kan een provincie inderdaad zijn belastingschalen blijkbaar kiezen) beslist om een CO2 carbon tax in te voeren a rato van 7cent/kg fossiele grondstoffen.

Alle fossiele brandstoffen quasi gelijk belast in functie van CO2-emissie of zeg maar energie-inhoud: steenkool, benzine, diesel, aardgas, … alles krijgt een flat tax van afgerond 3cent/kg CO2 of 30 euro per ton CO2. Laat dit toevallig het carbon tax-tarief zijn van de Europese gemeenschap. Tenzij dat Europa nog altijd, geen CO2-taks voor vliegtuigen en scheepvaart heeft, en evenmin een carbontaks heeft voor de bestaande fossiele emissie, aangezien zij enkel de groei taxeert.

Carbontaks

De verdienstelijke effecten van deze carbontaks, die inderdaad een typisch liberale maatregel is, kun je samenvatten in groei van bnp die groter uitvalt dan de rest van Canada. De reden waarom die groei groter uitvalt, is eenvoudigweg dat de fouten in de economie en foutieve evenwichten in de economie herstellen leidt tot groei. Je ziet van hier onze Belgische economie BULKT van de fouten, dus de boost die wij kunnen verwachten moet een veelvoud zijn.

Een van de belangrijkste principes dat ingevoerd wordt met die tax shift is dat het bedrag die deze taks ophoest automatisch in grote lijnen in de min gaat van de inkomstenbelasting en bedrijfslasten. Dus nee de tax shift heeft nergens ook maar één sociaal accent en het debat wordt daardoor niet vertroebeld.² De carbontaks wordt eerlijk verdeeld tussen bedrijven en werknemers.

Daarom definieert een tax shift ideaal genomen een %bnp lasten-limiet Herinner u dat onder Di Rupo (PS) de limiet tipte aan 55% van het bnp. En jawel de enige parameter waar de critici moeten naar zoeken is, waar eindigt die tax shift momenteel, en in de toekomst ivm %bnp-lasten voor de overheid? Dit zou het welles-nietesspelletje over die shift toch veel transparanter maken dan elk demagogische halfslachtig pseudo-economisch tekstje dat door filosofen en journalisten bij elkaar wordt neergepend. Er is communicatie genoeg, maar geen wiskunde. Zonder veel rekenen weten we echter, dat de regering verder de overheidsbeslag wil terugdringen, dus het zou een mirakel zijn dan het % bnp stijgt.

Winnaar?

Vandaar mijn vraag. Waar is de %bnp objectief en tegensprekelijk samengestelde overheidsbeslag-barometer? Een tweede belangrijke principe die zo’n tax shift meebrengt, is dat ze consumptie meer belast en arbeid minder. Nu moet je voorzichtig zijn met het idee dat er hier een winnaar is. Er is uiteraard een winnaar: alle spaarders zijn winnaars want die stellen hun consumptie uit. Maar voor de rest is er niemand winnaar of verliezer, want iedereen consumeert.

Er bestaat geen belasting die alleen door bedrijven of alleen door consumptie gedragen wordt. Dus elk debat die daaromtrent twee kampen ziet is een foutief debat

Ander waanidee

Het andere waanidee dat geopperd wordt, is dat consumptie betaald wordt door de burger, en dat personeelslasten gedragen worden door bedrijven. Sowieso bestaan er geen lasten die specifiek door bedrijven en alleen door bedrijven gedragen worden. Wie dit beweert, ontbreekt economisch inzicht.

Stel dat een kapper morgen 50% btw moet betalen, betaalt inderdaad de consument morgen 30% meer, maar vergeet vooral niet zowel de kapper minder diensten zal verkopen of minder tewerkstelling zal krijgen, en de consument zal minder haardiensten kopen. Beiden zijn slechter af… De carbon tax shift verschuift die belasting van 70% lasten op uw haartooi (jawel 21% btw + 33% sociale lasten + 13% sociale lasten werknemer + 40% belasting op inkomen loopt op naar 70%), naar 60% en verhoogt uw lasten op consumptie van energie … Dus inderdaad iedereen wint hierbij, zowel de tewerkstelling als de kapsalonketens, als de burgers die goedkoper kappersdiensten kunnen kopen … Wie dus beweert dat er lasten bestaan die alleen door bedrijven gedragen worden en niet door consumenten informeert het publiek niet correct.

Bovendien is het idee van een tax shift dat je de import harder belast en de export minder hard belast. En daar komt de winst tevoorschijn voor de maatschappij. Waarom zou een ontwikkelingsland 70% lasten op Belgische arbeid moeten ophoesten van een peperduur westers loon enerzijds, en waarom laten we toe dat onbelaste buitenlandse import hier spotgoedkoop concurreert met deze peperdure Belgische productie?

Die fout ga je in twee richtingen corrigeren. Buitenlandse productie moet je extra hard belasten en gaat weggeconcurreerd worden door Belgische productie voor de interne markt. Voor de externe markt wordt Belgische export goedkoper, en buitenlandse productie vindt minder afzet in Belgie. Met een carbon tax, tref je vooral olieproducerende landen, en stimuleer je de goedkopere Belgische productie van technische oplossingen om CO2 te besparen. Of je bevordert de energiewende … op een liberale manier.

Waarom?

Laten we eens terugkomen op de taksen op onze fossiele grondstoffen. In feite worden elektriciteit, diesel en benzine zowat 70% belast. Tot daar komt dit overeen met dezelfde schaal als ons belastingschalen. Maar waarom heffen wij maar 21% btw op aardgas en mazout en nog altijd geen taks op deze bronnen van energie? Waarom heffen we maar 6% (of is het 12%) op steenkool, de meest vervuilende bron van energie (een restant van de tanende Limburgse mijnen)? En waarom heffen we geen belasting op kerosine en vliegtuigen ?

Waar de regering al toe gekomen is, is dat elektriciteit, benzine en diesel ongeveer gelijk belast worden. Heel moedig van deze regering, maar voor mij is duidelijk een enorme fout nog altijd niet gecorrigeerd. Proficiat, een eerste foute keuze van de vorige regering gecorrigeerd, en een typische foutieve keuze tussen diesel en benzine gecorrigeerd.

Drie fouten

De eerste fout is dat de carbonsubsidie voor zonnepanelen nog altijd afgewenteld wordt op de elektriciteit. Stel dat alle elektrische energie nu fossielvrij gemaakt wordt, dan zou elektriciteit de goedkoopste bron moeten worden, in ons huidig schema wordt ze de duurste bron. FOUT niet verbeterd.

De tweede fout is dat de keuze van de consument om zijn huis te verwarmen nog altijd vervalst wordt. Elektriciteit peperduur belast via de Infrax-distributietarieven kost drie maal duurder dan aardgas. Het gevolg is dat mensen die hun huis willen verwarmen met een warmtepomp, die drie maal minder energie verbruikt, besluiten dat hun huis niet rendabel kan verwarmd worden met die warmtepomp … Stel dat elektriciteit volledig fossielvrij gemaakt wordt, dan blijkt de fossielvrije oplossing die ons land losmaakt van Russisch of Algerijns aardgas nog altijd duurder dan de aardgas oplossing. Het kan niet in de ‘energietransitiefase’ waarin we ons bevinden dat de regering dergelijke fout laat liggen …

De derde foute keuze die de consument maakt, is de transportkeuze. Als hij kan kiezen tussen een onbelaste vlucht naar Rome aan 50 euro, of een 70% belaste autorit dan valt zijn keuze automatisch op de meest energie-intensieve keuze. Een Golf kan met 50 liter brandstof 1.500km afleggen. Een vliegtuig transporteert diezelfde vijf mensen aan 5x 3-6liter/100km, of 150-300liter brandstof. Ook die keuze blijft foutief beïnvloed en de ecologische keuze geraakt niet gecorrigeerd met deze tax shift. Noteer voor alle duidelijkheid dat Europa tot heden nog niet in geslaagd is een carbontaks in te voeren voor de vliegtuigen, laat staan dat België dit op zijn eentje zou doen. Ik denk dat we best de flyingmiles forfaitair zouden carbontaxen …

Daarom de tweede foutieve in dit debat is de indruk geven dat lasten op arbeid verlagen geen voordelen kan opleveren voor de interne productie. En dat er alleen maar prijsstijgingen gaan zijn … Concreet kan ik mij inbeelden dat bouwen en arbeidsintensieve interne productie en diensten allemaal 8% goedkoper kunnen worden…

Vijf jaar wachten?

We zagen reeds dat de carbon tax van Britisch Colombia netjes verdeeld werd: 50% werknemers 50% werkgever. Ook onze regering lijkt dit schema te volgen. Tenzij … dat ze elektriciteit verkiest eerder te belasten en dat de loonlastendaling voor de werkgevers komt in 2020… Hoe hoopt de regering ooit de parel van de tax shift op haar kroon te steken als zij vijf jaar wacht met lasten op arbeid te verlagen?? Hoe kun je spreken van een tax shift, als je vijf jaar tussen twee belastingaanpassingen laat liggen …

Daarom is de tax shift voorzien door de regering is geen tax shift omdat ze niet gelijktijdig gebeurt. Als je prijzen duurder maakt a rato van bijvoorbeeld 10% meer consumptietaks op zijn Hollands zou een zuivere tax shift tegelijkertijd de belastingtarief met identiek hetzelfde bedrag verlagen voor iedereen die belasting betaalt. Het kan in Nederland, in België duurt die operatie vijf jaar? Het is ook hypocriet om te eisen dat de hoogste belastingtarieven niet zouden mogen verschuiven.

Er bestaat werkelijk een kinderlijk idee in België dat belastingtarieven van 50.000 euro niet zouden mogen opschuiven naar Duitse tarieven van 500.000 … Jawel de belastingontduiking met vennootschap en bedrijfswagens is precies veroorzaakt door deze kinderlijk lage tarieven. Hoe je zoiets financiert, is inderdaad geen kattenpis, maar geef toe dat elke schift die er maar in slaagt om één groepje 1.000 euro meer te doen verdienen en iedereen 300-500 euro meer te belasten via andere consumptie heeft een eerste vingeroefening gemaakt, maar is toch nog altijd niet significant bezig. In feite moeten we ons belastingstelsel DUITSER maken … en de middenklasse of de modale kiezer moet daar de effecten van voelen … Niet in België ?

Stel dat …

Stel dat je elke vorm van bnp inkomen 20% belast, en elke vorm van consumptie/dienstverlening 20% belast en elke vorm van fossiele grondstoffen 0,6euro/liter belast … Dan zou je inderdaad moeiteloos 50% van het bnp belasten. Het is dus belachelijk om de indruk te geven aan het publiek dat belastingschalen boven de 20% moeten blijven bestaan, en dat de lasten op arbeid niet naar omlaag kunnen. Het is even belachelijk om grote delen van onze economie buiten de invloeden van de taksen te houden, en tegelijkertijd dan andere dienstverleningen torenhoog moet belasten..

Een tax shift gaat in feite over een flattere tax, en niet een eifeltorenhoge taks. Een flat tax op elke vorm van inkomen inclusief aandelenwinst, huurinkomsten en vzw inkomsten, auteursvergoedingen, voetballersvergoedingen, etc… Alles lijkt hier in België abnormaal belast, terwijl in een flattere tax niemand nog belastingconstructies en vijnzingen moet doen.

Verlies aan opportuniteiten

Een tax shift is tegelijkertijd een flat tax op elke vorm van consumptie inclusief overheidsdienst, en vooral optrekken van 6% btw-tarieven. Het idee dat voeding essentieel is bij een obesitasepidemie is dus verkeerd. Het idee dat de post, NMBS, vakbond, ziekenbonden btw-vrij moet en dat de privéconcurrenten 21% btw moet betalen is niet meer van deze tijd. Een tax shift zou die fouten dringend moeten corrigeren.

Finaal moet je u gewoon eens afvragen, als je nadenkt over belastingen, hebben die altijd een verlies aan opportuniteiten als gevolg. Belastingen veroorzaken minder consumptie of consumenten die goederen en diensten moeten ontzeggen. En belastingen veroorzaken minder tewerkstelling en bedrijven die delocaliseren. Als Belgie als belastingkampioen.

1 https://en.wikipedia.org/wiki/British_Columbia_carbon_tax

2 http://www.skepticalscience.com/BCCarbonTax.html