Alweer een oorlogje binnen Vivaldi: liberalen en socialisten staan opnieuw neus aan neus over fiscaliteit profvoetbal

Het wordt wat vermoeiend: de opeenstapeling van conflictjes in de federale coalitie. Alweer blijkt een dossier dat al lang suddert, de fiscaliteit van het profvoetbal, twee grote blokken in de coalitie tegenover elkaar te zetten. Deze week kwam immers minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) met nieuwe voorstellen over een fiscaal gunstregime voor voetbalclubs. Want, terwijl de socialisten de liberalen uitmaken voor “woordvoerders van de Pro League”, zetten de liberalen keihard hun voeten voor de hervormingsplannen. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez maakte zowaar Van Peteghem zelfs uit voor “fiscale zorro”. Het is het zoveelste dossier van Vivaldi dat op straat wordt uitgevochten.

In het nieuws: De topmensen van het profvoetbal, Wouter Vandenhaute van Anderlecht, en Bart Verhaeghe van Club Brugge, wagen zich in de Wetstraat.

De details: Binnen de coalitie gaan de verwijten heen en weer over het voetbaldossier.

“We zouden een andere attitude mogen verwachten.” De grote baas en eigenaar van Club Brugge, Bart Verhaeghe, had het gisteren in de pers niet over zijn eigen spelers, die thuis roemloos de boot ingingen tegen een Duitse Club, maar sprak vermanend de politiek toe.
“Het statuut van de voetballer is hier niet beter of slechter dan in onze buurlanden. Dat zijn onze directe concurrenten. In een coronaperiode zijn de voetbalclubs hard getroffen. Als je dan naar Nederland kijkt, steunt de staat daar de clubs met een compensatie van 36 miljoen euro. Dan moet je je afvragen: is dit de juiste periode om deze maatregelen door te duwen?”, zo stelde Verhaeghe scherp.
En kijk, vanmorgen volgt in Het Laatste Nieuws Wouter Vandenhaute, de sterke man van Anderlecht.
- “Iedereen in het voetbal bloedt. En welk cadeau krijgen wij in België? 43 miljoen euro ophoesten.”
- “Alle specialisten zeggen hetzelfde: ‘Niet doen, want je opent de doos van Pandora.'”
- “Met de nieuwe tekst begeeft de overheid zich op glad ijs richting Europa, los van het feit dat ze de doodsteek voor het Belgische voetbal zal zijn.”
Het mediaoffensief van beiden is niet toevallig: deze week kwam Vincent Van Peteghem met zijn nieuwe, aangepaste plannen voor de fiscaliteit van het profvoetbal. Die waren al een flinke toegeving, want zeker de topclubs zouden veel minder voordelen verliezen ten opzichte van wat eerst op tafel lag. Maar dat bleek zowel voor de voetbalclubs als voor de liberale coalitiepartners niet genoeg.

Waarover gaat het precies? Er wordt gesneden in de 170 à 200 miljoen aan fiscale voordelen die het profvoetbal elk jaar krijgt.

Minister van Peteghem wil al langer een fiscale hervorming, met meer ‘rechtvaardigheid’. Daarbij zijn gunstregimes, zoals die van het profvoetbal, een doorn in het oog.
Bovendien zijn ook de Vlaamse socialisten al veel langer actief in dat dossier: Parlementslid Joris Vandenbroucke (Vooruit) legde in het verleden al een pak voorstellen op tafel, en binnen de regering duwde vicepremier Frank Vandenbroucke (Vooruit). Van de socialisten komt ook de vergelijking “dat een poetsvrouw meer belastingen betaalt in België dan een profvoetballer.”
Maar tegenover dat voluntarisme van socialisten en CD&V staan de liberalen, met de MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez op kop. Als voorzitter van een amateurclub uit zijn streek, Royal Francs Borains, presenteerde die zich aan de topclubs als de “ultieme beschermer” van hun belang: de aanpassingen zouden er nooit komen, zo bezwoer hij de leiders van het profvoetbal.
Alleen, bij het begrotingsoverleg van Vivaldi bleek duidelijk dat zijn vicepremier Sophie Wilmès (MR) zich wel kan losmaken van haar voorzitter, als het moet: zij gaf toe in het dossier, en liet het minimumtarief in de RSZ-bijdrage op het loon van profvoetballers los. Meteen moeten de profclubs nu 30 miljoen euro meer betalen.
Maar daarmee hielden de hervormingen van Van Peteghem niet op. Want ook voor de bedrijfsvoorheffingen wil hij aanpassingen. De sportclubs moeten nu slechts 20 procent van de belasting doorstorten aan de fiscus. Van de 80 procent belastingkorting konden de clubs dan drie vierde vrij besteden en slechts één vierde moest naar de ‘jeugdopleiding’ gaan, hoewel in praktijk daarmee vaak de lonen van jongere toppers in de A-kern worden betaald.
Een eerste versie van het voorstel zou die voordelen beperken tot nog maximum 4 miljoen euro per club. Meteen werden de G6, de zes grootste clubs van het land, zwaar getroffen: Anderlecht, Antwerp, Brugge, Gent, Genk en Standard.
Na een storm van protest van de clubs, maar ook van de liberale coalitiepartner, kwam Van Peteghem gisteren met een nieuw voorstel, duidelijk een zoektocht naar een consensus: in plaats van die 4 miljoen schoof het plafond op naar 12 miljoen euro per club aan kortingen. Die kortingen zouden wel voor 50 procent in jeugdwerking en 50 procent in infrastructuur moeten worden geïnvesteerd. Volgens de voorstanders van het voorstel zou dat zo’n 5,7 miljoen euro kosten aan de clubs in de vorm van verlies van fiscale voordelen.
Die verliezen zitten bovendien grotendeels nog bij twee clubs, met de grootste loonmassa: Club Brugge en Anderlecht. Niet toevallig zijn de twee voorzitters daar dus de meest vocale critici.

Het politieke conflict: Het is hard tegen onzacht geworden.

Morgen ligt het dossier op de tafel van het kernkabinet van Vivaldi. Veel consensus bereikte Van Peteghem toch niet met zijn ballonnetje van deze week: meteen stond Bouchez weer met de vinger aan zijn Twitterknop op z’n smartphone. Die hekelde zowaar de “fiscale Zorro’s, die de profclubs aanvallen zonder te beseffen dat er zonder hen ook geen amateurvoetbal en jeugdopleiding is”.
Voor Open Vld moet hoe dan ook de begrotingsdeal gerespecteerd worden: die had de hervorming van de bedrijfsvoorheffing op maximaal 10 miljoen euro extra ‘verlies’ gezet voor de voetbalclubs.
En kijk, de profclubs schermden met een berekening dat het nieuwe voorstel van Van Peteghem geen 5,7 miljoen, maar 20 miljoen euro gaat kosten. En nog: de nieuwe regeling zou door de EU wel eens als “illegale staatssteun” kunnen afgeschoten worden. Meteen willen profclubs de hervorming uitstellen, met minstens één jaar, “om met een frisse blik, als het stof is gaan liggen”, de zaak goed te zetten.
Zeker bij de MR vindt de voorzitter dat billijk: het blijft wringen dat uitgerekend in tijden van corona, waarbij de clubs het zwaar kregen omdat het publiek weg moest blijven, er nu een financiële ‘straf’ volgt.
Maar bij de Vlaamse socialisten is de ergernis over de rol van de liberalen ondertussen huizenhoog. Woensdag op een IKW van Vivaldi kwam het tot een stevige clash. “Voor ons is het essentieel dat plafonds worden ingebouwd en er een volledige bestedingsplicht komt. Maar de liberalen gedragen zich als de woordvoerders van de Pro League“, zo sneert Joris Vandenbroucke vanmorgen in De Tijd.
Daarmee zijn, alweer, een pak ogen op morgen gericht, wanneer het kernkabinet zich moet uitspreken over de zaak. Interessant om te zien hoe men de clash dan beslecht.

Ook gevolgd: Het vaste scenario bij een coronagolf speelt zich af.

Wie een déjà-vugevoel heeft, hoeft zich niet te schamen: in de huidige, vierde coronagolf komen een pak zaken terug die ook de vorige keer opdoken. Zo zijn er opnieuw de gouverneurs die zich op het voorplan wringen, opnieuw adviseurs van de overheid die gretig hun advies in de media gooien, en opnieuw is er een politiek opbod, om “sneller te beslissen”. Dat alles gebeurt bovendien in een mediacontext die wat verhit of ‘hijgerig’ genoemd kan worden.
De tien provinciegouverneurs, politiek benoemde ambtenaren van de overheid, kwamen gisteren bijeen voor een gepland crisisoverleg, en meteen grepen zowel aan Franstalige als Nederlandstalige kant enkelen dat aan om achteraf het nationale niveau “op te roepen sneller in te grijpen”. Ze eisten dat het Overlegcomité vroeger samen zou komen. Pijnlijk daarbij: uiteraard stond Carl Decaluwé (CD&V) als eerste klaar om dit aan de media te berichten, op forse toon. Zo fors dat zijn collega-gouverneurs uit Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg moesten komen corrigeren achteraf: de gouverneurs hadden niets over dat Overlegcomité geëist, zo zetten ze de puntjes op de i.
Op VTM en ook in de kranten blikte viroloog Marc Van Ranst al volop vooruit. Daarbij was meteen nieuw jargon een feit: men spreekt nu over een ‘lockdown light’. En concreet denkt de man aan “bijvoorbeeld een vroege sluiting van de horeca”.
En kijk, ook vanuit de Wetstraat sprongen politici in de discussie. Want terwijl MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez iedereen opriep “het hoofd koel te houden”, en de officiële lijn op de Zestien nog steeds was “om eerst de effecten van de huidige maatregelen af te wachten”, begon onder meer minister van Binnenlandse Zaken wel te duwen, en de deur open te zetten voor nieuwe versnelde maatregelen.
Vanmorgen op Radio 1 zette minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) de zaken op scherp:
- “Als ik goed luister naar wat de huisartsen en de eerstelijnszorg zeggen, dan moeten we snel ingrijpen, daar waar het virus zich het meest verspreid”.
- “Ik denk dat we veel sneller moeten handelen dan wat we initieel voorzien hadden, ik denk dat we in de komende dagen nieuwe beslissingen nemen.”
Meteen ontstaat zo “druk” om het Overlegcomité alweer bijeen te roepen en strengere maatregelen af te kondigen. Dat is vooral lastig voor de deelstaten: zowel Elio Di Rupo (PS), de Waalse minister-president, als Jan Jambon (N-VA), de Vlaamse minister-president, zitten eerder op de lijn van nu rustig te blijven. Maar premier Alexander De Croo (Open Vld) zou niet voor het eerst wel eens kunnen versnellen, en de deelstaten forceren, door met zijn minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) de lead te nemen.
In de Wetstraat houdt men overigens rekening met het feit dat een staatsbezoek aan Italië volgende week eraan komt. Daardoor zou een kransje topministers van Vivaldi enkele dagen, vanaf woensdag niet beschikbaar zijn. In het verleden bleek al dat zo’n vergadering op afstand, vanuit het buitenland, niet ideaal is. De Croo zelf blijft opvallend genoeg weg uit Italië, dus voor hem gaat dat argument alvast niet op.

Om te bekijken: Wat betekent die nieuwe Duitse coalitie voor Europa (en dus ook voor België)?

Duitsland heeft een zogenaamde ‘stoplichtcoalitie’, rood, geel en groen, is dat. In België heet zoiets paars-groen, de liberalen hebben hier blauw en in Duitsland geel als kleur. Maar belangrijker dan de kleur en naam, is wat de nieuwe coalitie uittekent, onder leiding van de socialist Olaf Scholz.
Immers, Duitsland geldt als de metronoom van de EU. Als grootste lidstaat en veruit grootste economie, wegen zij het meest door. En omdat hun economie bovendien zo verbonden is met de Belgische, onder meer door de haven van Antwerpen, hebben ze een enorme invloed op de context waarbinnen ook de Belgische politici opereren.
Om te beginnen is er erg goed nieuws voor Vivaldi, in die zin dat onder impuls van Scholz de nieuwe Duitse regering de lonen gaat verhogen. Dat betekent dat er automatisch meer ruimte komt in België, dat haar loonbeleid koppelt aan de evolutie in de buurlanden.
Niet toevallig zijn dat de boeien die de loononderhandelingen ketenen. Bijzonder explosieve politieke materie in België: de zogenaamde ‘wet van 96’ is een doorn in het oog van de vakbonden, die daardoor vinden dat ze met handen en voeten gebonden aan de onderhandelingstafel verschijnen. Op 6 december plannen ze een grote betoging, opnieuw, tegen die wet. Die is potentieel de grootste splinterbom voor de federale coalitie, zo wordt in de wandelgangen gefluisterd.
Maar door de erg hoge inflatie, en de automatische indexatie in België, is er al erg veel evolutie in de lonen. Dat maakt dat vooral de werkgevers zich zorgen maakten: de buurlanden hebben geen automatische index. Als Duitsland nu dus effectief de lonen fors laat stijgen, komt er meer zuurstof in België, voor zowel werkgevers als vakbonden.
Daarnaast kunnen ook Groen en Ecolo hier triomferen: Duitsland zal de komende jaren duidelijk aan de kar gaan trekken om in heel de EU de ‘Green Deal’ verder door te duwen. Duitsland zelf wil al in 2045 klimaatneutraal zijn. Opnieuw zal dat voor een dynamiek zorgen in de industrie en mobiliteit bij de grote buren, waarin België wordt meegezogen. Het enthousiasme over de benoeming van Robert Habeck, de covoorzitter van de groenen op het superdepartement Milieu-Klimaat, was op het hoofdkwartier van Groen gisterenavond bijzonder groot.
Maar tegelijk claimen de liberalen bij de Duitsers ook een cruciale post in de Duitse regering: kopman Christian Lindner gaat Begroting en Financiën leiden. Meteen wil die dat er opnieuw een beleid komt van begrotingsdiscipline. En met aandacht wordt gekeken naar de Duitse positie in de ECB, de Europese Centrale Bank. Want de huidige inflatie, die in heel de eurozone piekt, is iets wat de Duitse liberalen niet lang zullen blijven tolereren.
Eva De Bleecker (Open Vld), staatssecretaris voor Begroting, krijgt er dus in Europa plots een bondgenoot bij, als zij pleit om niet “oneindig schulden aan te gaan”. Binnen Vivaldi woedt daarover een ideologische discussie. De PS zwaait met de ‘New Monetary Theory’, die eigenlijk stelt dat overheden oneindig schulden kunnen aangaan. Maar voorlopig zal onder meer Thomas Dermine (PS), staatssecretaris voor Relance, vanuit de Duitse regering dus weinig steun moeten verwachten voor dat soort ideeën.
Tegelijk lijkt zo wel de huidige politieke paradox binnen de EU ingebed in de Duitse coalitie: hoe vallen enorm ambitieuze groene hervormingsplannen, die miljarden gaan kosten, te verzoenen met een overheid die zichzelf financiële discipline oplegt? Heel de EU zit te kijken hoe Scholz die tegenstelling zal verzoenen, want het probleem stelt zich voor heel de Europese club.

Zeker te volgen: Frankrijk vecht als een leeuw om kernenergie binnen de EU het label ‘groen’ te geven.

De discussie woedt al een tijdje: welke vormen van energie vallen nu onder het label ‘groen’, en kunnen dus met een ‘Green Deal’ en enorme hervormingsplannen opnieuw mee ondersteund worden? Want de EU staat klaar om met 750 miljard euro te zwaaien om die groene revolutie mogelijk te maken.
Maar voor de Franse president Emmanuel Macron is het al lang duidelijk: ook kernenergie is een integraal onderdeel van die revolutie. Ze stoot immers geen CO2 uit. Het afval, dat nemen de Fransen er wel bij: 70 procent van hun elektriciteitsproductie komt uit nucleaire centrales.
En de Fransen hebben onlangs beslist om opnieuw massaal in kernenergie te investeren, in een nieuwe lading kleine, modulaire reactoren. Die komen overigens zoals traditioneel het geval is, ook lekker dicht bij de buurlanden. Zelfs al sluiten de Belgische centrales dus, wat iedereen verwacht dat volgende week gebeurt, dan is het ‘nucleaire gevaar’ helemaal niet weg.
De kernvraag of die kernenergie nu ook het groene label krijgt of niet, ligt fors op tafel binnen de EU. Net overigens zoals aardgas, waarvan sommigen willen lobbyen dat het ook ‘groen’ wordt genoemd. Of beter dan ‘transitiebrandstof’, een soort tussenstap dus, die dan meteen ook geld kan krijgen.
Daarvoor gooide Frankrijk het op een akkoordje met een paar Oost-Europese landen: het nucleaire in ruil voor aardgas. Tegenover die groep staan onder meer Oostenrijk, Duitsland, Portugal en Denemarken. Zeker naar de positie van de nieuwe Duitse coalitie kijkt iedereen reikhalzend uit.
België heeft een bijzondere positie in het debat, omdat het ter vervanging van kerncentrales ook naar aardgas gaat. In Europese vergaderingen is daar al regelmatig lacherig over gedaan: zeker met de huidige aardgasprijzen lijkt het voor andere EU-landen een compleet gekke beslissing. Maar die zou, met ‘dank’ aan onder andere Polen en Hongarije dus nog EU-centen kunnen opleveren straks, als ook aardgas als ‘groen’ of ‘transitie’ erkend wordt.

Opvallend: Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert moet straks waarschijnlijk voor de correctionele rechtbank verschijnen, na een juridische oorlog met website ’t Scheldt.

Politici die processen beginnen tegen critici, het is niet zonder risico. Om de hoek loert immers altijd het zogenaamde Streisandeffect: dat zijn pogingen van een persoon of instantie om informatie te verbergen of te verwijderen, waardoor ze juist de aandacht op die informatie vestigen. Het fenomeen gaat terug naar 2003, toen actrice Barbara Streisand foto’s van haar villa in Malibu wilde laten verwijderen, om privacyredenen, en het omgekeerde bereikte: namelijk extra veel aandacht voor de foto’s.
Lachaert startte begin vorige maand een procedure in kortgeding tegen ’t Scheldt, een website die al langer de Open Vld-voorzitter en zijn entourage viseert. Eerder voerde en won een Open Vld-woordvoerder al een rechtszaak tegen diezelfde website, en de man daarachter, Gert Van Mol. Maar in oktober van dit jaar waren foto’s van Lachaert en een vrouw bij een restaurantbezoek in het Gentse, op de site verschenen, de reden voor de Open Vld-voorzitter om zelf een procedure aan te spannen.
Lachaert zijn eis werd afgewezen, maar verder kreeg de zaak weinig media-aandacht: het leek de zoveelste episode in een langlopend conflict.
Alleen, de advocaten van ’t Scheldt sloegen terug, op een juridisch toch wel spitsvondige manier. Want Lachaert zou zijn beroepsgeheim als advocaat geschonden hebben in de dagvaarding waarmee hij de website voor de rechter sleurde, zo stellen ze. Dat draait dan weer rond een rechtszaak van meer dan tien jaar geleden, waarin de huidige Open Vld-voorzitter optrad voor The Wall Street Journal Europe.
Daarbij maakten die advocaten gebruik van een periode van 24 uur, waarin Lachaert uitzonderlijk kon worden aangevallen voor de correctionele rechtbank. Want als Kamerlid geniet de Open Vld-voorzitter uiteraard van parlementaire onschendbaarheid: net om Parlementsleden te beschermen kan men hen niet zomaar voor de rechter slepen.
Maar dat kon 24 uur lang wel, zo gaf de Gentse procureur-generaal de advocaten van ’t Scheldt gelijk. Dat bericht De Tijd. Meer zelfs, de zaak kwam gisteren al voor bij de Commissie Vervolgingen in de Kamer, die telkens samenkomt als een Parlementslid toch dreigt voor een rechter te komen: het is de Kamer zelf, die uiteindelijk moet oordelen of één van hen dan effectief voor het gerecht moet verschijnen.
Aan De Tijd liet de Open Vld-voorzitter al weten dat hij de rechtszaak niet uit de weg gaat: “’Er zit geen enkele grond in die zaak, dus wat mij betreft: behandel ze maar en handel ze af. Hoe kan een advocaat een beroepsgeheim hebben tegenover zijn tegenpartij? Hij heeft een beroepsgeheim tegenover zijn cliënt. Het geding is duidelijk tergend en roekeloos en enkel bedoeld als beschadigingsoperatie. Vanuit democratisch oogpunt is het echt heel bedenkelijk dat een extreemrechtse site een politicus op deze manier in diskrediet probeert te brengen. Ongezien.”
Meteen kondigt Lachaert aan een tegenvordering te zullen instellen, opnieuw een juridische stap dus. Binnen Open Vld is niet iedereen onverdeeld gelukkig met die aanpak van de voorzitter: “Beter is om soms het hoofd koel te houden, en de ander niet groter te maken”, zo is bij een blauwe veteraan te horen.