Bijna nergens in de wereld worden de burgers zo zwaar belast als in België. Dat betekent weliswaar niet dat we daardoor een efficiënte belastingdienst hebben. Integendeel, uit een onderzoek van VTM Nieuws en HLN.be blijkt dat meer en meer Belgen hun belastingaangifte aanvechten. Anonieme bronnen bij de belastingdienst hekelen de hoge werkdruk.
De Belgische belastingbetaler wordt almaar mondiger. De afgelopen jaren is het aantal mensen die hun belastingaangifte aanvechten zienderogen toegenomen. In 2020 dienden meer dan 72.000 Belgen een bezwaarschrift in, een stijging met ruim 20 procent in twee jaar tijd. Bovendien krijgen meer en meer belastingplichten deels of volledig gelijk. Dat was vorig jaar het geval voor 45 procent van de klagers. Dat bleek maandag uit een onderzoek van HLN.be en VTM Nieuws.
Hoge werkdruk belastingdienst
Daarenboven stappen meer en meer belastingplichtigen naar de rechtbank om hun gelijk te halen. In vergelijking met 2017 is het aantal Belgen die een proces aanspannen tegen de FOD Financiën met circa 25 procent gestegen. Al is de kans dat je zo’n rechtszaak wint wel een pak kleiner: slechts 12 procent krijgt (minstens gedeeltelijk) gelijk van de rechter.
Volgens anonieme bronnen komt het als geen verrassing dat die cijfers jaar na jaar oplopen. Zij kaarten de hoge werkdruk en het tekort aan personeel aan. Het personeelsbestand bij de fiscus is de afgelopen tien jaar geslonken met zo’n 14.000 ambtenaren. “We kampen met een enorm personeelstekort. Daardoor is het onmogelijk om alle aangiftes op een correcte manier na te kijken. En ook de burger draait daarvoor op, want zo sluipen er fouten in onze berekeningen”, aldus één van de controleurs.
Uit het onderzoek blijkt ook dat de fiscus zijn controleurs vooral beoordeelt op kwantiteit in plaats van op kwaliteit. Elk jaar krijgen de controleurs een kwantitatieve doelstelling die ze moeten halen. Ze moeten een minimumaantal dossiers afwerken per jaar, en voor elk dossier krijgen ze een maximumaantal dagen.
Van Peteghem wil controlediensten versterken
De belastingdienst zelf ontkent niet dat de werkdruk de afgelopen jaren is gestegen, maar ziet het stijgende aantal bezwaarschriften en rechtszaken niet als een probleem.
“Het feit dat een groot deel van de bezwaarschriften uitmondt in een gelijk voor de burger toont aan dat de FOD Financiën staat voor een correcte fiscale behandeling. Als dat betekent dat een aangifte moet worden herzien, dan doen we dat ook”, zei woordvoerder Francis Adyns maandag.
“Aan de andere kant toont het lage percentage van rechtszaken waarin de burger gelijk haalt, aan dat we, wanneer we een burger geen gelijk gegeven hebben op z’n bezwaarschrift, ook echt juist zaten.”
Ook de vakbonden hekelen het besparingsbeleid van de overheid. “De afgelopen 15 jaar werden de federale administraties geconfronteerd met lineaire besparingen, die ook door de huidige regering worden verdergezet”, aldus het ACV. “De regering noemt het ‘ontvetten’, de realiteit is echter dat er helemaal geen vet is en dat de belastingplichtigen deze besparingen cash betalen.”
Vincent Van Peteghem (CD&V), minister van Financiën, heeft intussen laten weten dat hij de controlediensten wil versterken. De politicus wil onder meer werk maken van nieuwe vormingen en opleidingen voor de controleurs. “Elke burger heeft recht op een correcte aangifte, afrekening en terugbetaling”, aldus de minister.
Belastingfraude geen prioriteit voor de politie
Een dag na het onderzoek van de twee media brengt De Tijd het nieuws naar buiten dat belastingfraude de komende vier jaar niet langer een topprioriteit zal zijn voor de politie. Het thema staat niet bij de zeven topprioriteiten in het nieuwe Nationaal Veiligheidsplan 2022-2025. De krant kon het ontwerp van het nieuwe Nationaal Veiligheidsplan inkijken.
Dat is een opvallende beslissing omdat de regering-De Croo net meer geld wil halen uit de bestrijding van fiscale fraude. Die strijd moet vanaf 2024 zo’n 1 miljard euro extra opleveren. Dat zal zich laten voelen als de budgetten worden verdeeld, aanwervingen gebeuren en projecten worden opgezet, wordt gewaarschuwd in gerechtelijke kringen.
“Fiscale fraude en leefmilieu worden wel nog met ‘bijzondere aandacht’ aangepakt, maar er zijn andere fenomenen zoals radicalisering en de georganiseerde criminaliteit rond drugs die sterk geëvolueerd zijn en die een bijzondere aandacht verdienen”, liet minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) weten in een reactie aan De Tijd. “We hebben al vele jaren ervaring in de aanpak van fiscale fraude. Dat is zeker ook een prioriteit voor collega-minister Van Peteghem. De fiscus en andere diensten gaan zeker blijven bijdragen aan de aanpak van de fiscale fraude.”
(evb)