Vandaag is het Wereld Autisme Dag, een dag die in 2007 in het leven werd geroepen door de Verenigde Naties om meer aandacht en begrip te vragen voor mensen met autisme. Dat is ook wat Mathias Sercu probeert te doen met het personage van nonkel Rudy (gespeeld door David Cantens) in de één-serie Marsman, die hij schreef en regisseerde. Want dat er nog steeds veel mythes over bestaan, zoveel is zeker. 

1. Autisme is een mentale ziekte.

Autisme is een neurologische ontwikkelingsstoornis, die een hele reeks oorzaken kan hebben, die nog niet allemaal even goed onderzocht zijn. Autisme is echter géén mentale ziekte. Het is wel zo dat mensen met autisme vatbaarder zijn voor mentale aandoeningen zoals angst, depressie of een obsessieve-compulsieve stoornis.

2. Autisme kan voorkomen worden.

In de jaren 50 werd gedacht dat autisme het gevolg was van moeders die hun kinderen niet genoeg emotionele warmte konden geven, maar dat klopt in geen geval. Tenzij een vermijdbare prenatale factor (zoals medicijnengebruik) bijdraagt tot het autisme – wat zeer zeldzaam is en volgens wetenschappelijk onderzoek zelfs niet 100 procent zeker is – kan het niet voorkomen worden.

Autisme kan ook niet toegeschreven worden aan bijvoorbeeld opvoeding, onderwijs, of verkeerde voeding. Het is wel zo dat autisme in sommige families vaker voorkomt. 

3. Alle mensen met autisme zijn hetzelfde.

Veel mensen denken dat alle autisten hetzelfde zijn als het personage van Dustin Hoffman in Rain Man, maar niets is minder waar. Autisme is een spectrumstoornis, wat wil zeggen dat er gradaties zijn. De karakteristieken variëren dan ook van persoon tot persoon. Het enige kenmerk dat alle mensen met autisme gelijk hebben, is dat ze harder worstelen met sociale communicatie.

4. Mensen met autisme zijn altijd heel slim op één gebied.

Ook dat is een mythe die deels voortkomt uit Rain Man. Het is effectief zo dat sommige mensen met autisme een bijzonder vermogen heeft en bijvoorbeeld erg goed zijn in wiskunde. Maar vergis je niet: slechts 10 procent van de mensen met autisme wordt beschouwd als een ‘autistic savant’. Omdat slechts 1 procent van de niet-autistische mensen eigenschappen van het savantsyndroom heeft, blijft deze mythe verder leven.

5. Mensen met autisme zijn gevaarlijk.

Een woede-uitbarsting of agressief gedrag kan het resultaat zijn van onbegrip of emotionele stress, waar de autist niet anders mee kan omgaan. Maar het is helemaal niet zo dat ze handelen uit boosheid of met de bedoeling iemand anders te raken. Ze vormen dus zeker geen gevaar voor de samenleving, wat je wel eens onterecht hoort.

6. Mensen met autisme hebben geen emoties.

Autisten voelen minder en hebben geen empathie, zo denken veel mensen, maar dat klopt uiteraard niet. Integendeel zelfs: mensen met autisme hebben vaak heel veel en heel sterke emoties, van alle soorten. Ze drukken die gewoon anders uit dan wij.

Bovendien kunnen ze zich ook goed inleven in anderen, op voorwaarde dat ze hun emoties volledig begrijpen. En dat kan alleen door die heel direct en duidelijk te verwoorden.

7. Mensen met autisme kunnen geen relaties aangaan.

Het is niet omdat mensen met autisme het moeilijk hebben in de sociale omgang dat ze geen vrienden willen. Veel autisten lijken verlegen of onvriendelijk, maar dat is gewoon omdat ze niet altijd goed weten hoe ze met anderen moeten omgaan. Eens duidelijk is wat ze van de andere kunnen verwachten, en die persoon duidelijk met hen communiceert, kunnen ze wel een vriendschap opbouwen.

Meestal hebben mensen met autisme een hele sterke band met hun familieleden, terwijl vrienden vooral voortkomen uit een gemeenschappelijke passie. Er zijn overigens ook veel mensen met autisme die een perfect normale relatie aangaan en samenwonen of trouwen.

8. Autisme kan genezen worden of gaat over.

Er zijn veel behandelingen, therapieën en medicijnen voor mensen met autisme, maar geen enkele daarvan kan autisme ‘genezen’. Ze kunnen wel een positieve impact hebben op bepaalde symptomen en helpen om mensen met autisme beter te leren omgaan met hun aandoening, maar verdwijnen zal het nooit.

Meer informatie over Wereld Autisme Dag vind je hier.

Meer informatie over de één-serie Marsman – elke dinsdagavond te bekijken – vind je hier.