Het Russische Ministerie van Justitie heeft recent besloten dat de internationale mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) voortaan als “ongewenst” geldt — met onmiddellijke sluiting van haar Russische activiteiten tot gevolg. Volgens de desbetreffende wet kunnen personen die verbonden zijn aan HRW tot vier jaar gevangenisstraf krijgen, en leiders zelfs tot zes jaar.

Het besluit tegen HRW is opnieuw een bevestiging van de toegenomen druk op buitenlandse ngo’s en onafhankelijke organisaties in Rusland sinds de invasie van Oekraïne. Sinds 2015 bestaat in Rusland al de wet tegen “ongewenste personen en organisaties”, waarmee media, oppositie en buitenlandse instellingen effectief buiten de deur worden gehouden.

HRW is nu toegevoegd aan een lange lijst van groepen die niet langer welkom zijn. Het Russische Openbaar Ministerie gaf voorlopig geen commentaar. HRW zelf heeft nog niet gereageerd.

Wat was de rol van Human Rights Watch in Rusland?

Human Rights Watch werd in 1978 opgericht en is actief in meer dan 90 landen wereldwijd. In Rusland documenteerde de organisatie decennialang mensenrechtenschendingen en rapporteerde kritisch over de behandeling van minderheden, politieke dissidenten en vluchtelingen. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne trok HRW ook de aandacht met rapporten over vermeende oorlogsmisdaden door het Russische leger.

De sluiting onderstreept hoe risicovol het is geworden voor buitenlandse of onafhankelijke organisaties om in Rusland te opereren. De maatregel is niet enkel symbolisch: medewerkers kunnen veroordeeld worden tot jarenlange gevangenisstraf. Voor de internationale maatschappelijke sector is dit opnieuw een ernstige aanslag op vrijheid van meningsuiting en mensenrechtenverdediging.