De verkoopcijfers van e-books vallen al bij al wat tegen. Minder dan 4 procent van de totale boekenverkoop in 2016 waren e-books. Ze zouden een pak goedkoper moeten zijn, want ze zijn veel makkelijker te produceren. Aan de prijs kan het dus niet liggen, zou je denken. Maar toch kom je vaak wel e-books tegen die duurder zijn dan hun papieren versie. Hoe kan dat? Newsmonkey zocht het uit.
Naast het feit dat e-books gewoon handiger zijn, zo moet je niet liggen sleuren met duizenden boeken, is vooral de lagere prijs het belangrijkste pluspunt. “Een e-book is in principe goedkoper te produceren, omdat er geen papier moet worden betaald en bedrukt, en er ook geen fysieke distributiekosten zijn”, legt professor Tom Eevens uit aan newsmonkey. Greet Spaepen van Boek.be treedt dat bij: “Gemiddeld, over alle genres heen, is een e-book bijna voor de helft goedkoper.”
E-books zouden dus goedkoper moeten zijn, maar toch kom je er soms tegen die een heel pak duurder zijn dan hun paperback-versie.
Je ziet het vaak bij grote retailers als bol.com of Amazon, en dan vooral voor Engelstalige boeken. Reisgidsen zoals die van Lonely Planet zijn soms bijna twee keer zo duur. De Lonely Planet voor Cuba, bijvoorbeeld, kost slechts 12,99 euro voor de papieren versie, waar zijn digitale tegenhanger 23,10 euro kost. Hetzelfde bij die voor Bali & Lompok, Japan, en ga zo maar door.
Vele biografieën of non-fictie boeken zijn vaak ook duurder als e-book. Zo ook bijvoorbeeld de biografie van Phil Knight, oprichter van Nike, ‘Shoe Dog’. De Nederlandstalige versie is net geen drie euro duurder digitaal in vergelijking met de paperback, voor het Engelstalige e-book betaal je bijna acht euro meer dan de papieren versie. Maar hoe komt dat?
Kannibalisatie
“De belangrijkste reden heeft te maken met een ander btw-stelsel”, zegt Eevens. “Papieren boeken worden gerekend aan 6 procent, digitale publicaties aan 21 procent. De Europese Commissie wil die ongelijkheid wel aanpakken, maar het zal enige tijd vragen om die nieuwe regels te implementeren.” Bij bol.com beamen ze dat. “Wij hopen dat de Europese richtlijnen het straks mogelijk maken om het te hoge belastingtarief van 21 procent op e-books te verlagen naar 6 procent”, zegt PR manager en woordvoerder Marjolein Verkerk.
Maar de verschillende btw is niet de enige reden. Uitgevers bieden e-books soms veel duurder aan dan zou moeten. “Uitgevers vrezen bij e-books voor een vorm van kannibalisatie”, gaat Eevens verder. “Een e-book is goedkoper om te produceren. Maar als ze die ook goedkoper in de markt zetten, vrezen ze dat ze zullen zorgen voor een sterke daling in verkoop van de papieren boeken.” De prijs voor e-books worden soms dus artificieel hoger gelegd om zo de papieren boeken niet te snel te zien verdwijnen. Dat verklaart ook al een stuk waarom e-books toch minder goed werken dan eerst gedacht.
Prijsafspraken
Dat e-books duurder kunnen uitkomen, willen ze bij bol.com echter niet uitspreken. Zij verwijzen naar de wet op de vaste boekenprijs die geldt in Nederland (zulke regeling is er in België trouwens, voorlopig, nog niet). “Daardoor heeft een boek altijd één prijs, deze verschilt dus niet per retailer”, legt Verkerk uit.
Al heeft die wet wel geen betrekking op e-books. De plaatsvervangende regeling, de agency modellen (samenwerkingen waarbij uitgevers de prijs van e-books bepalen en de retailers deze overnemen), gelden dan weer niet voor internationale e-books. “Die e-books moeten door de retailer zelf worden ingekocht bij de distributeur. De retailer bepaalt zelf de prijs op basis van de inkoop”, verklaart Verkerk. Kortom, voor internationale e-books zijn er geen prijsafspraken, waardoor retailers hier zelf de prijzen een stuk hoger kunnen leggen.
Langs de ene kant zie je dus uitgeverijen die, uit vrees voor kannibalisatie, de e-books duurder aanbieden. En langs de andere kant zijn er voor internationale e-books geen prijsafspraken, waardoor retailers (waaronder bol.com) zelfs de prijs kunnen vastleggen in tegenstelling tot bij gewone boeken.
De goedkoopste?
Internationale e-books kunnen dus een pak duurder zijn dan hun papieren versie, maar waar kopen we deze dan het best?
Bij meer ‘pure’ boekenverkopers, zoals Standaard Boekhandel, ECI of Profix, liggen e-book-prijzen wel altijd lager. Het aanbod is bij dergelijke winkels echter een pak kleiner dan bij retailers als bol.com en prijzen liggen vaak standaard al hoger. Dat blijkt ook als we dat verder onderzoeken.
Bol.com komt meestal als goedkoopste uit de bus, met Standaard Boekhandel die op de voet volgen. Ondanks dat ze soms een hogere prijs aanrekenen voor internationale e-books dan voor hun papieren tegenhanger, kom je vaak dus nog steeds het goedkoopst uit bij grote retailers zoals bol.com en Amazon.
