Vrijdag lanceerde Netflix hun nieuwste dramareeks “13 Reasons Why”, geproduceerd door niemand minder dan Selena Gomez en gebaseerd op het gelijknamige boek van Jay Asher. In 13 afleveringen probeert Hannah Baker via 13 cassettes aan 13 personen uit te leggen waarom ze zelfmoord pleegde. 13 afleveringen, 13 cassettes, 13 redenen waarom ze er nu niet meer is. “Als je dit hoort, is het te laat.” Via flashbacks en eerlijke beelden maakt de serie komaf met een aantal moeilijk bespreekbare tienerproblemen zoals pesten, seksueel misbruik en zelfmoord. Waarom je moet kijken? Hier 13 redenen, gelukkig niet via ouderwetse cassettetapes.

1. Ongewone storytelling

Chronologie is niet besteed aan de makers van “13 Reasons Why”. De kijker luistert mee naar de dertien cassettes vanuit Clay Jensens perspectief, een eenzame geek die twee weken na Hannahs dood de doos met cassettes in handen krijgt. Bij elke luisterbeurt zien we samen met hem hoe de laatste maanden van Hannahs leven voorbij tikten. De serie is één grote verzameling flashbacks met feilloze overgangen tussen heden en verleden. Subtiele details, zoals een wondje op het voorhoofd van Clay, maken het makkelijker tussen de twee tijdszones te switchen.

2. Eén groot mysterie dat al opgelost is

Vanaf aflevering één weten we hoe Hannah stierf en dat ze het zelf deed. Maar 13 Reasons Why is geen simpele whodunnit waar we op zoek gaan naar de dader en het moordwapen. Wel naar het motief, dertien motieven meer bepaald. Ieder personage, maar vooral Clay, vraagt zich af waarom ze op die cassettes staan en hoe ze in godsnaam de zelfmoord van Hannah Baker konden veroorzaken.

3. Prachtige beelden

De ruwe beelden in de reeks zijn erg pijnlijk en komen hard aan bij onschuldige kijkers. Net dat maakt de serie zo sterk. De camera draait niet weg wanneer iemand verkracht wordt of zelfmoord pleegt, maar brengt het net realistisch in beeld. Dit konden de makers natuurlijk niet zonder hulp en begeleiding van deskundigen en overlevers van zulke traumatische ervaringen. De manier waarop de camera wordt ingezet om van het heden naar het verleden te gaan is ook bijzonder. Je gaat de hoek van de gang om en plots leeft Hannah terug.

4. Prachtige muziek

Bovendien is de muziekkeuze ook geslaagd. Zowel klassieke hits van Joy Division als onbekende pareltjes van M83 en The Japanese House duiken op. De rest van de soundtrack is simpel en doet bij momenten aan die van Stranger Things denken. Jammer genoeg moest ook Selena Gomez (co-producer) een nummer van zichzelf in de reeks verwerken. In de allerlaatste aflevering komt ze er plots tussen met een lied dat afwijkt van alle voorgaande nummers.

5. Gebaseerd op een best-seller

Amerikaans auteur Jay Asher schreef de controversiële best-seller in 2007. TH1RTEEN R3ASONS WHY (Ja, zo werd de titel echt geschreven) werd over heel de wereld gelezen, zelfs tot in India en Israël. Het verhaal zat dus al goed. De lezers die zo’n tien jaar geleden fan waren van het boek, kunnen nu voor het eerst de personages tot leven zien komen. Netflix koos ervoor het boek aan te passen aan het huidige tijdperk met smartphones en cyberpesten. Dit maakt de reeks nog realistischer en kaart onrechtstreeks meteen een extra issue aan: de sociale media-façade waarachter jongeren zich al te graag verstoppen.

6. Maar meer dan een simpele verfilming

Dertien redenen, dertien cassettes, dertien afleveringen. Het boek is geen film geworden, maar het verhaal is uitgesmeerd over dertien afleveringen van een uur. Zo kon elk klein detail worden overgenomen uit het boek en is er genoeg ruimte om nieuwigheden toe te voegen. Met dertien uren op de teller konden de makers ook makkelijker stil staan bij zwaardere scènes en moesten ze niet te snel te veel laten zien.

7. Onbekende maar steengoeie cast

De Australische Katherine Langford werkte haar accent weg om een overtuigende Amerikaanse Hannah Baker neer te zetten. Ze zet een geloofwaardige tiener neer die maar moeilijk hulp durft vragen. Ook Dylan Minnette die de rol van Clay speelt, weet perfect weer te geven hoe het voelt om als tiener niet met leeftijdgenoten of ouders te durven praten. De cast is jong en groot, naast Clay en Hannah zijn er immers nog 12 andere redenen waarom Hannah zichzelf doodde. Hoewel ze stuk voor stuk goed gecast zijn, mocht er gerust wat meer diversiteit zijn. In een Amerikaanse middelbare school lopen niet alleen blanke jongens en meisjes rond.

8. Geen High School Drama

Na Riverdale duikt Netflix opnieuw de typische American High School-wereld in. Oké de rode bekertjes, basketbalwedstrijden, cheerleaders en drukke schoolgangen met lockers zijn aanwezig. Maar het is geen alledaags High School Lovestory over de aanvoerder van het basketbal-team en de hoofdcheerleader. “13 Reasons Why” toont de echte High School-wereld inclusief pesters, eenzaam zijn, vrienden vinden en verliezen, seksualiteit ontdekken, drugs, misbruik en huiselijk geweld.

9. Met een duidelijke boodschap

Naast die typische problemen waar elke jongere te maken mee krijgt, is het overgrote thema doorheen de reeks “leer praten en wees vriendelijk. Je weet nooit wat er in anderen hun hoofd omgaat.” Niet alleen de jeugd heeft het hier moeilijk mee. Ouders en leraren weten niet hoe ze signalen moeten opvangen en kunnen helpen. De makers van de reeks hopen alvast dat 13 Reasons Why aanzet tot meer discussies op school, thuis en onder vrienden. Want praten helpt én kan levens redden.

10. Meesterlijke cliffhangers

In Hannahs web van redenen en cassettetapes is elke schuldige gelinkt aan een volgende om uiteindelijk bij de druppel te eindigen die haar emmer deed overlopen. Maar waar past Clay, nr 11, in dit plaatje? Terwijl de geeky eenzaat geen idee heeft wat hij fout deed, vreest hij het ergste. Clay beschuldigt zichzelf al van moord, nog voor hij zijn eigen cassette durft te luisteren. Maar is hij wel schuldig? Elke aflevering eindigt met een gigantische cliffhanger want Hannah sluit haar cassettes af met een link naar de volgende persoon, de volgende reden. “Draai de cassette om voor meer.” Ze beveelt haar 13 redenen om de volgende cassette te starten. Net zoals Netflix voor ons al de volgende aflevering klaarzet.

11. Grimmige sfeer

13 Reasons Why kan nog het best omschreven worden als een mysterieus drama met wat thrillerelementen. Wie staat er nog op de cassettes? Wat hebben Hannahs vrienden te verbergen? Waarom heeft ze zichzelf van kant gemaakt? En waarom heeft Clay’s beste vriend de doos met cassettes maar is hij zelf geen reden? Het zijn onbeantwoorde vragen die de spanningsboog strak gespannen houden. De sfeer wordt grimmiger, naarmate Clay langer naar de cassettes luistert. Hij kan op de duur verleden, heden en onwaarheden niet meer van elkaar onderscheiden en ziet dingen die er niet zijn. Zo ligt Hannah plots bebloed in het midden van een basketbalveld of probeert een lieve moeder Clay te wurgen.

12. Heftige onderwerpen bespreekbaar maken

Zelfmoord is en blijft een groot taboe-onderwerp. 13 Reasons Why toont hoe het voor Hannah Baker zover is kunnen komen. Maar niet alleen dat. De serie gaat verder en laat zien hoe Hannahs zelfmoord een domino-effect heeft, hoe ze naast zichzelf nog tientallen andere mensenlevens aantast. Pesten, zelfverminking, mentale problemen, seksualiteit, alcoholverslaving, stalken, huiselijk geweld en seksueel misbruik worden één voor één realistisch neergezet. Hoewel er hier en daar humor aan te pas komt, sleuren de dramatische gebeurtenissen de kijker aflevering na aflevering naar een donker einde. Het slappe happy end probeert nog een en ander recht te trekken, maar de serie is zeker geen lachertje. Door te choqueren proberen de makers het debat open te trekken en net daarom is de serie zo belangrijk voor jonge maar zeker ook oudere kijkers.

13. Voor wie durft: alles in één keer kijken

Wie extreem cliffhanger gevoelig is, hoeft niet te vrezen want de reeks staat in zijn geheel op Netflix. Maar wees gewaarschuwd, 13 Reasons Why is een heftige serie en de onderwerpen zijn niet van de minste. Het is dus niet voor iedereen een even goed idee om alle afleveringen in één keer te kijken. De grafische en ruwe beelden van seksueel misbruik en zelfmoord worden voorafgegaan door een waarschuwing, maar een over de emotionele impact van een bingewatch-dag 13 Reasons Why ontbreekt. De eerste zes afleveringen zijn een piece of cake, daarna is het aangewezen op een rustiger tempo te kijken. Bovendien kan het verhaal zo ook beter tot z’n recht komen.

Om te vermijden dat de serie mensen op een verkeerde manier zou triggeren, plakt Netflix na de enorm zware laatste aflevering een documentaire “Beyond The Reasons”. In interviews met de acteurs, producers en enkele deskundigen praten de makers van de reeks na over hun beslissingen doorheen het filmen en wat hun verwachtingen zijn nu de reeks uit is. Afsluiten doen ze met de link naar een website waar iedere kijker een nationale hulplijn kan vinden. Voor België is dat de zelfmoordlijn.

Heb je na het lezen van dit artikel of het kijken van deze serie nood aan een gesprek? Praten met de zelfmoordlijn kan via het nummer 1813 of de website. Jongeren kunnen ook altijd terecht bij Awel, want praten helpt.