“Als het aan ons ligt gaan ze dicht. Dat staat zo in het regeerakkoord.” Wouter Beke (CD&V) wil de kerncentrales sluiten, daarmee nog langer wachten is geen optie. “We hebben in het verleden iets te lang gewacht om een aantal van die keuzes te maken.” Over de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 is hij optimistisch. “We zijn de grootste partij, we hebben het meeste afdelingen en liefst 137 burgemeesters. En ik geloof ook dat wij de grootste blijven”, blikt hij vooruit. Over de stevige en constante discussies met N-VA maakt hij zich weinig zorgen. “Die discussies hebben ook tot resultaten geleid.”

“Een topjaar, een grand cru”, noemt Wouter Beke 2017. Toch voor de economie, voor de werkgelegenheid. En dat “maakt hem natuurlijk wel gelukkig”. “Want het is de hoofdreden waarom we ook tot deze regering zijn toegetreden met CD&V, om alles in te zetten op economische groei en jobs. En die resultaten zijn er wel. De Nationale Bank heeft onlangs nog aangegeven, als je kijkt naar de hele legislatuur, dan zal het gaan over 280.000 jobs. Dat is onverwacht goed.”

Een grand cru, dat hoor je maar zelden in de politiek?

“Ik denk dat, als het gaat over werkgelegenheid, dat dat ook effectief het geval is. Er zijn een aantal interne hervormingen, die we doorvoerden die ook z’n effect beginnen te hebben. Dat wordt erkend door vriend en vijand. De internationale conjunctuur speelt daarin mee en zeker ook de landen rondom ons, die hebben daar ook een invloed op. Maar belangrijk is toch dat die jobmotor aanslaat. En dat een aantal arbeidsmarkthervormingen, die moesten gebeuren, er ook gekomen zijn.”

En voor u persoonlijk?

“Voor mij persoonlijk was 2017 ook een jaar van voorbereidingen van gemeenteraadsverkiezingen, niet alleen in mijn eigen gemeente, maar in heel Vlaanderen. We zijn de grootste partij, we hebben het meeste afdelingen en liefst 137 burgemeesters. Dat vraagt van een voorzitter toch wat aandacht. Maar dat heb ik ook met volle overgave gedaan.”

Dus het is echt een jaar van voorbereiding nu om dan in 2018 toe te slaan?

“Ja.”

Volstrekt rimpelloos verliep het niet: Hendrik Bogaert (CD&V) kwam recent plots nog af met een pleidooi voor een hoofddoekenverbod?

“We zijn een partij die vindt dat actief pluralisme belangrijk is en dat religie ook in de publieke ruimte een plaats moet krijgen. Dat is zo, al sinds 1945. Dat vinden wij vandaag nog zo. We hebben precies een jaar geleden een congres gehad, waarin onze leden dat nog eens bevestigden.”

Waarom kwam hij daar dan op terug? Wat bezielde Hendrik Bogaert?

“Dat moet je aan hem vragen.”

Je hebt hem niet gebeld?

“Ik heb hem wel duidelijk gemaakt dat dat niet was wat we met meer dan 3.000 leden hebben afgesproken op ons congres. En als hij dan toch een andere mening blijft hebben, dan moet hij proberen het congres te overtuigen.”

Maar verder is daar niks blijven plakken?

“Ik betreur dat, maar goed. Dat is zijn publicatie geweest. Hij heeft die op voorhand ook niet aan mij voorgelegd.”

Misschien had hij dat beter gedaan?

“Wel, dan had ik zeker een aantal paragrafen geschrapt, absoluut.”

De spanning binnen de regering is ook behoorlijk groot geweest: veel ruzie dit jaar?

“Er zijn zeker stevige discussies geweest. Absoluut. Die discussies hebben ook tot resultaat geleid. Dat betekent dat er toch wel een aantal belangrijke hervormingen zijn geweest. Het Zomerakkoord, waar veel rond te doen is, daar zitten toch wel meer dan 30 maatregelen in. Ook veel maatregelen die nog een versterking van onze arbeidsmarkt teweeg gaan brengen. Het gaat dan ook over werkbaar werk.”

“We hebben een veiligheidstop gehad, waarbij heel wat maatregelen voor justitie zitten. De hervorming van justitie op zich, waarvan vriend en vijand ook zegt dat dat bijzonder belangrijke hervormingen zijn. We hebben de hervormingen gehad van het secundair onderwijs, de Vlaamse sociale bescherming die wordt uitgewerkt, … En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.”

“Er zijn dus heel veel hervormingen geweest, waarbij CD&V betrokken partij was en die we ook tot een goed eind hebben gebracht.”

Dus die ruzies hebben tot iets geleid? 2017 was ook wel het jaar van de Kumbaya ? Want er is dat verzoeningsmoment geweest dat het Zomerakkoord heeft kunnen toelaten?

“Ja, er was een aanleiding voor die Kumbaya. Je moet je daar niet teveel van voorstellen. Maar natuurlijk, op Palmzondag heeft dat wel even geleid tot een kortsluiting.”

Het ging over die ‘moslimpartij’, die uitspraken van Zuhal Demir (N-VA) over CD&V?

“Ja, daar heb ik het over. Ik heb niet zozeer aanstoot genomen aan ‘moslimpartij’, maar wel haar uitspraak dat ze vond dat ze de Vlaming moest waarschuwen voor een coalitiepartij. Dan denk ik ‘wees consequent’. Als je de partij niet vertrouwt, vertrek dan. En als je ze wel vertrouwt, hou dan je mond.”

De gemiddelde Vlaming, die kijkt naar CD&V en N-VA als twee ruziemakers. Dat is toch niet goed?

“We zijn twee verschillende partijen. Dat is duidelijk. Ik denk dat het ten aanzien van de kiezer niet altijd slecht is om de verschillen tussen de partijen duidelijk te maken.”

Maar toch niet op zo’n ruziënde manier?

“Dat kan ook op een redelijke manier, op een respectvolle manier. Maar inderdaad, dat was een moment, waarop respect het verste zoek was.”

Toen was er plots het Zomerakkoord. Maar zomer wordt herfst en herfst wordt winter. En dan duurt het zo lang tot dat eigenlijk ook weer landt. Zit er dan een soort van zelfkastijding in die ploeg? Waarom doen ze zichzelf de duvel aan?’

“Dat is niet om de duvel aan te doen. In de zomer is de hervorming van de vennootschapsbelasting goedgekeurd. Maar er is ook gezegd: ‘We gaan die eens voorleggen en laten berekenen door de Nationale Bank’. Ja, de Nationale Bank heeft z’n rapport begin december opgeleverd. Het is niet de schuld van deze of andere partijen dat dat zo laat plaats vond, want het rapport lag er pas dan. Op dat ogenblik heb je naast de wettelijke stem ook de sociaal-economische berekeningen en analyses van wat het kan betekenen. Dan kan je vooruit. Een aantal dingen hadden misschien wat sneller kunnen gaan, maar op een aantal dingen had de regering ook geen vat.”

Sorry dat ik erover blijf doorgaan, maar die ruziemakers … Op een gegeven moment heb je zelfs één van je boegbeelden, Kris Peeters, die met Bart De Wever discussieert over: ‘Is hij nu dierenliefhebber, hondenliefhebber of niet?’. Ja, dat is toch geen niveau? Van beide kanten, hè.

“Wel, dat was een anekdote op de vraag of er ooit goede contacten waren tussen Kris Peeters en Bart De Wever. Kris Peeters zegt: ‘Ja, hij is ooit bij ons thuis geweest en we hebben onze hond in de garage gestopt’. Op zich is dat een banale anekdote, maar die wordt uitvergroot. Zeker als er dan een reactie op gegeven wordt. Maar om eerlijk te zeggen, ik vind het uitvergroot.”

Genoeg over de ruzies. 2017 was ook wel het jaar van de ‘schandalitis’. Recent nog in Antwerpen met die hele Land Invest-zaak. Hoe kijk je daarop terug?

“In het voorjaar waren er heel felle discussies, maar we hadden daar als CD&V geen rol in. Je voelt wel dat de politiek in het algemeen daar een heel slechte beurt maakt. Dat is bijzonder jammer, ook in het vooruitzicht van de gemeenteraadsverkiezingen, waarbij je naar duizenden kandidaten op zoek moet gaan.”

“Sommigen konden op lokaal niveau een sterke positie innemen maar die zeiden dan: ‘Dat is niets voor mij’. Dat heeft verschillende redenen. Ten eerste dat Land Invest, wat daar allemaal gebeurd is. Maar aan de andere kant ook omdat ze zeggen: ‘Ik ben wel niet van plan, als ik me ga engageren, om me bloot te laten stellen aan kritiek, omdat ik me engageer’.”

“Eigenlijk is dat wel jammer. Die gemeenteraadsverkiezingen, dat is de grootste burgerparticipatie die je kan hebben. Dat zijn duizenden mensen die zich over alle partijen heen engageren gewoon om lokaal het beste te doen. Maar dan voel ik dat daar een zekere terughoudendheid groeit.”

Is dat echt zo dat je moeite hebt om nog mensen voor de politiek te overtuigen?

“Wel, ik hoor dat bij een aantal collega’s ook. Wat in het verleden vanzelfsprekend was, is dat vandaag een stukje minder.”

Is het een hondenjob geworden?

“Het woord hondenjob is slecht gekozen. Als je in de politiek stapt met de idee dat het een job is, is dat een slechte ingesteldheid. Het is in eerste instantie een engagement om het algemeen belang te dienen. En de definitie van dat algemeen belang, daarover kunnen we van mening verschillen.”

“Als je dan zegt: ‘Dat is voor mij een job’, als je denkt dat je dat ‘van 9 tot 5 kan doen’, ga je dat niet lang volhouden. En ten tweede vraagt het een totaal engagement ten aanzien van niet alleen jezelf, maar ook degenen die elke dag met je leven: je kinderen, je vrouw, je ouders… Ook zij leven mee met wat je als publiek figuur meemaakt.”

2017 was misschien ook wel een kantelpunt bij de vakbonden. De voor u belangrijkste, de christelijke ACV, heeft eigenlijk het verzet gestopt tegen deze regering.

“Ja, ze hebben een aantal kritieken ten aanzien van deze regering, dat was ook ten aanzien van de vorige regering. Zoals de werkgevers ook wel wat kritieken hebben ten aanzien van de regering.”

Ze hebben nu toch een vermogensbelasting gekregen?

“Daar valt ook mee te leven. Alleen denk ik dat de publieke opinie in het algemeen het niet apprecieert dat er wordt gestaakt en dat het land wordt platgelegd en dat men dat zelf ook wel inziet dat dat niet de beste manier is.”

“Ik denk dat de vakbonden in het verleden een belangrijke rol gespeeld hebben. Ik denk dat ze dat in de toekomst ook kunnen, door van vakbonden naar vakcoaches te gaan. Als je ziet hoe onze arbeidsmarkt evolueert. Dat iedereen die morgen op die arbeidsmarkt zal zitten, door die veranderingen ook sneller van statuut zal veranderen, van functie zal veranderen … Daarin zouden de vakbonden een belangrijke rol kunnen spelen, door partner te zijn van werknemers. Ik denk dat dat meer hun opdracht is dan de rol die ze vandaag spelen.”

“Zoals bijvoorbeeld ook de mutualiteiten die omslag maken. Kijk naar wat de CM naar voor brengt: van ziekenfonds naar gezondheidsfonds. Het is het gezondheidsfonds dat op het ogenblik dat je geconfronteerd wordt met bijvoorbeeld een ziekte of ouderdom kijkt: ‘Okay, wie is het beste in staat (binnen of buiten de familie, in ziekenhuizen of niet) om je te begeleiden in een partnerschap met artsen, apothekers en anderen?”

“Ik denk dat dat eerder de rol is van het middenveld, dat vakbonden in de toekomst concrete partners zijn van mensen.”

2017 was ook het jaar waarin Angela Merkel voor de vierde keer verkozen is. Ze is weer de grootste. Hoe kijk je daar naar?

“Twee jaar geleden werd haar dood afgekondigd.”

Toen ze midden in die asielcrisis zat?

“Ja. En intussen is ze terug als grootste partij uit die verkiezingen gekomen. Die Duitse coalitievorming is niet gemakkelijk, omdat daar ook heel wat gekwetste zielen en partijen in rondlopen. Maar los van de interne Duitse besluitvorming is het wel belangrijk voor Europa dat daar een Duitse regering komt die sterk is en die ook een motor kan zijn voor Europa.”

“Want we zitten in Europa voor heel wat uitdagingen. Kijk naar de afhandeling van de Brexit. Maar denk ook aan een aantal duidelijke agendapunten die we Europees moeten gaan doen. Ook inzake asiel en migratie, onze eigen veiligheid, defensie, onze eigen arbeidsmarkt organiseren. Datgene wat Marianne Thyssen gedaan heeft op het vlak van de sociale dumping, …”

Even vooruitblikken naar 2018. Een belangrijk moment, die gemeenteraadsverkiezingen, want je zei het zelf: je bent de grootste. Maar blijven jullie ook de grootste in 2018?

“Als het van ons afhangt wel. Ik geloof er nog steeds in.”

Noem eens plekken waar jullie gaan verrassen met nieuwe, frisse kandidaten?

“Ik ga er niet één stad of gemeente uitpakken omdat het ook een hele mengeling is. In veel steden heb je ook jonge burgemeesters. Ik denk aan Roeselare met Kris Declercq of in Hasselt Nadja Vananroye.”

Nu heb je er toch een aantal uitgepikt.

“Een pak andere burgemeesters zit heel stevig gebeiteld in het lokale netwerk. Ik denk aan Piet Buyse in Dendermonde, om maar iemand te noemen. We zitten met een grote mix. Maar wat wel belangrijk is, is met welke visie ze naar die verkiezingen gaan. We hebben geen nationaal programma dat we opleggen bij de gemeenteraadsverkiezingen aan onze lijsttrekkers en onze kandidaten. Daar is elke stad en elke gemeente ook te verschillend voor.”

“Maar we willen wel een gemeenschappelijke visie, waarvan we ook verwachten dat ze die uitstralen. Daarbij gaan we niet uit van polarisering, maar wel van verbinding. Het creëren van een wij-gevoel, met duidelijke lijnen. Dat is ook inzetten op veiligheid, want alleen als je een veilige publieke ruimte hebt, is dat een ruimte die er kan zijn voor iedereen. Maar binnen die publieke ruimte moet je er ook zijn voor iedereen.”

Nog twee plekken die u niet genoemd heeft: Gent, waar jullie misschien voor het eerst sinds lang terug in de coalitie kunnen komen?

“Ik denk dat uw analyse juist is, in die zin dat het terrein in Gent voor het eerst in 30 jaar open ligt. Er is daar een heel stevige traditie van socialisten en liberalen die elkaar weten te vinden.”

Maar die is bekoeld?

“Ja, die traditie is wat minder, maar toch je ziet dat die paarse reflexen toch nog zeer sterk aanwezig zijn. Als je ziet dat Freya Van den Bossche (sp.a) zegt ‘ik wil eigenlijk die coalitie met de liberalen toch heel sterk verderzetten’.”

Maar Mathias De Clercq (Open Vld) mag geen burgemeester worden. Dat heeft ze ook gezegd.

“Ja, dat zal de kiezer moeten beslissen.”

En Daniël Termont wel met CD&V…

“Ik zou graag hebben dat ze allemaal uit één mond spreken. Als de ene dit zegt en de andere iets anders, dan wordt het een beetje verwarrend. Beter dat ze eerst intern hun huiswerk zouden maken en dan met de boodschappen zouden komen. Maar ik denk wel dat er in Gent terrein openligt voor veel partijen. En er liggen ook voor ons kansen, absoluut.”

En Antwerpen? Het was ook wel een verrassende zet natuurlijk, hè. Uw vicepremier naar Antwerpen sturen. En hij ook wel ambitie aan de meet, want hij wil burgemeester worden.

“Dat is ook logisch, maar dat zal van de kiezer afhangen.”

Logisch, in welke zin?

“Wel, het is logisch dat als je een lijst wil trekken, dat je dat met enige ambitie wil doen. In 2012 kwam CD&V zelfs niet eens op. Bij die verkiezingen stonden we op een kartellijst (met sp.a, red.) Er is toen gezegd ‘in 2018 moeten we er als partij terug staan’. Een grote chapeau voor Kris dat hij naar Antwerpen verhuisd is en dat hij daar ook een nieuwe generatie heeft die voor de komende generatie daar de partij en het beeld van de partij mee willen uitdragen, want dat hebben we dan wel nodig in de grootste stad van Vlaanderen.”

Als je het vanop afstand bekijkt, ik ga het geen kamikazemissie noemen, maar het is wel een heel steile klim die hij moet maken. Heb je hem lang moeten overtuigen om dat te doen?

“Nee, die vraag is vanuit de Antwerpse afdeling zelf gekomen. Die vraag was ook niet zo nieuw, die was al herhaaldelijk gesteld. En hij heeft dan op een gegeven moment gezegd: ‘Ik ga er over nadenken en ik zal het beslissen’. Wat hij dan ook gedaan heeft. En ik steun hem in die beslissing.”

“Voor CD&V is Antwerpen ontzettend belangrijk, maar het was wel zijn keuze.”

Het is natuurlijk één langgerekte kiescampagne tot oktober en dan meteen het jaar daarop federale en Vlaamse verkiezingen. In hoeverre gaat die strijd doorsijpelen in het regeringswerk volgend jaar?

“Dat zal maar zijn in de mate waarin men dat toelaat. Daar zijn geen wetmatigheden voor. In 2012 was de premier, Elio Di Rupo (PS), ook kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen.”

Spannend was het niet echt in Mons. Antwerpen wordt toch spannend, dat kan je toch niet ontkennen?

“Dat heeft toch niet belet dat er veel beslissingen genomen zijn in het jaar 2012. Antwerpen zal ontzettend spannend worden, zoals Gent spannend zal worden, zoals het bij andere afdelingen ook spannend zal zijn.”

Terug naar 2018: stel u voor, CD&V heeft een pak ministers. Is er één iemand van wie je zegt, die is eigenlijk ondergewaardeerd en ik zou willen dat die in 2018 meer in de schijnwerpers komt?

“Dat is zeer moeilijk. Een vader kiest niet tussen zijn kinderen. Omdat hij ze allemaal graag ziet.” (lacht)

Spreek eens over welke ambities of voornemens er zijn voor uw partij.

“Over 2018 hebben we het al gehad natuurlijk. En wat 2019 betreft zit het allemaal in elkaars verlengde.”

“Ik wil een bruggetje maken naar de internationale politiek. Er is een toenemende polarisering, waarbij links teruggrijpt naar oude recepten, waarvan we dachten dat ze na de val van de Berlijnse muur dood waren. Recepten die in het verleden ook al getoond hebben dat ze totaal niet werken. En waarbij rechts ook teruggrijpt naar neoliberale recepten die ons onder andere bankencrisissen hebben opgeleverd. Die hebben ook aangetoond dat het niet werkt.”

“Dus willen we sociaal-economisch een Rijnlandmodel voor economische groei en sociale vooruitgang. Dat is ontzettend belangrijk, een samenleving met rechten en plichten. Die twee gaan samen. Als je aan die plichten voldoet, dan ben je ook een volwaardige burger en dan moeten we daar ook geen tweederangsburgers van maken.”

“En ik denk ook, wat energie en klimaat betreft, om daar vooruitgang in te maken.”

Er is iets heel concreet dat nu op tafel ligt voor januari: die kerncentrales. Gaan die nu definitief dicht?

“Als het van ons afhangt wel. Het staat ook zo in het regeerakkoord. Wat nu op tafel ligt, zal met cijfers moeten aangevuld worden. Maar het is toch wel fundamenteel de keuze die gemaakt moet worden. Men geeft soms de indruk ‘in het ene geval moet men niks doen, in het andere geval moeten we gaan investeren’. Maar dat is een valse keuze. In de twee gevallen moeten we gaan investeren. De vraag is: investeren we in het bestaande? Wetende dat we na 5 of 10 jaar in het bestaande opnieuw zullen moeten investeren. Of nemen we omslag naar duurzame energie, naar de toekomst van ons klimaatbeleid en gaan we die weg op? Ik denk dat er een relatief grote consensus is om die tweede keuze te maken.”

Maar in beide gevallen mag het dus niet zo zijn dat je het doorschuift naar een volgende regering?

“Wel, ik denk dat een aantal keuzes nu gemaakt moeten worden en nu ook voorbereid moeten worden om ze in de toekomst effectief te kunnen maken. We hebben in het verleden iets te lang gewacht om een aantal van die keuzes te maken, waardoor we nu geconfronteerd worden met een aantal problemen die we hebben. Vergeet ook niet dat een aantal van die centrales stilgelegd zijn, de ‘scheurtjesdiscussie’ die we hebben gehad. Dat is toch allemaal niet geruststellend of hoopgevend.”

Goede voornemens voor 2018?

“Ja, dat is zoals elk jaar rond de kerstperiode dat je goede voornemens neemt. En 2 weken na het nieuwe jaar ben je die dan terug vergeten.”

Wat had je in 2017 dan wel willen doen misschien?

“In 2017? Iets meer sporten is er toch wel van gekomen. Maar grote voornemens, eerlijk gezegd niet. Die maak ik niet, maar wel nog meer werken dan in het verleden, zowel als voorzitter als als burgemeester. Dagelijkse betrokkenheid met mensen, dagdagelijks functioneren in de politiek, maar ook met de leden en met je eigen inwoners. Dat is misschien wel een goed voornemen.”

Wat wens je Vlaanderen of België toe voor 2018?

“Dat we de juiste, toekomstgerichte keuzes kunnen blijven maken.”