Groen houdt voorzittersverkiezingen op 19 oktober. Op 7 september moeten de kandidaturen binnen zijn, ook die van huidig voorzitter Meyrem Almaci.

Wat gebeurt er precies? Groen moet beslissen over wie straks de partij gaat leiden, en dus ook wie eventuele regeringsonderhandelingen zal leiden. Het belooft spannend te worden. Al één prominente kandidaat meldde zich: Vlaams fractieleider Björn Rzoska wil voorzitter worden. Hij geniet steun bij een aantal collega’s binnen die Vlaamse fractie. Maar iedereen kijkt nu naar Meyrem Almaci, de huidige voorzitter. Zij heeft nog niet gezegd of ze opnieuw meedoet, maar de meeste interne waarnemers vermoeden van wel. Zelf weigert ze commentaar, maar ze moet wel binnenkort de knoop doorhakken. Toch is ze volgens insiders ‘licht favoriet’.

Details over de stemming: Bij Groen is het een heel specifiek proces: een congres van de leden debatteert én stemt op diezelfde namiddag. Dat congres verloopt onvoorspelbaar: de speeches van de kandidaten zijn heel bepalend. De brede ’top’ kan weinig sturen op dergelijke congressen. Meyrem Almaci werd zo door een congres verkozen, ondanks het feit dat haar tegenkandidaat Elke Van Den Brandt (vandaag Brussels minister) de steun genoot van zowat alle parlementsleden van Groen én impliciet ook het apparaat van de partij achter haar had. De vraag is dus echt wie het beste ligt bij de basis, en wie die basis weet te mobiliseren én overtuigen. Het verleden spreekt daarbij voor de huidige voorzitter.

Tussen de regels: Groen is een wat gewond dier. Ze wonnen heel nipt op 26 mei, terwijl ze eigenlijk een monsteroverwinning verwacht hadden. Dat steekt, en men zoekt intern zondebokken. Het feit dat Almaci voorlopig geen kandidaat is, en Rzoska wel al naar buiten kwam, is veelzeggend over hoe het leiderschap onder vuur lag afgelopen zomer. Welke kritiek is er dan?

• Er is ongenoegen bij de fracties, de parlementsleden. Die vinden manifest dat hun harde werk, de goede rapporten ook van de parlementsleden, niet verzilverd geweest zijn in de campagne.
• Ook weerklinkt het verwijt dat alle media-aandacht opgezogen werd door het duo van Meyrem Almaci en Kristof Calvo. Daarbij wordt uiteraard voorbij gegaan aan de harde wetten van de media, die zich weinig laten ‘sturen’ door wat een partij beslist over wie ‘kopstuk’ mag zijn.
• De regeringsvorming loopt lastig, met ‘dank’ aan Ecolo. Vastgekleefd zitten aan je Franstalige zuster is niet altijd even leuk: tegenover de ‘constructieve’ houding die Groen wil handhaven, staat een keihard ‘veto’ van Ecolo om nog maar te komen praten met de N-VA. Dat geeft Groen een ongemakkelijke positie, waar de huidige leiding niet meteen raad mee weet.

De grote vraag? Is Rzoska dan in staat om Almaci te onttronen? Wel, er zijn toch een paar serieuze vragen te stellen bij z’n poging. Een paar argumenten pro Almaci:

• Zoals gezegd: ze lag en ligt nog steeds erg goed bij de basis, die haar gepassioneerde, persoonlijke stijl altijd heeft weten te smaken. Rzoska is meer onderkoeld, zakelijker.
• Rzoska heeft een ‘Vlaamse’ reflex. Hij zit natuurlijk op het Vlaamse niveau, maar heeft onder meer in Oost-Vlaanderen ook voor de provincie een coalitie met de N-VA gesloten. Maar heeft de rest van zijn partij niet eerder een andere voorkeur?
• Het parcours van Almaci oogt over de hele periode wél positief: meer dan ooit heeft de partij gemeenteraadsleden, schepenen. Allemaal mensen die kunnen mobiliseren voor verkiezingen, en mee groot geworden zijn op het succes dat Almaci bracht.
• De afgelopen media-optredens van Rzoska waren allerminst een succes. Zijn interventie om te melden “dat Groen ook met de N-VA wilde regeren Vlaams”, was vooral om niet het toekomstig verwijt te krijgen dat “Groen zichzelf aan de kant zette”, maar het netto resultaat was toch ongelukkig: Ecolo ‘nooit’ en Groen ‘wél’ met Bart De Wever (N-VA)? En ook z’n recentere uitspraken over de bedrijfswagens liepen niet helemaal lekker. “Terwijl je toch weet dat je die vraag zal krijgen?”, zo vat een Groen parlementslid samen.

Om rekening mee te houden? Almaci heeft dus absoluut geen slechte kaarten in handen. En nog één factor speelt mee: het is natuurlijk niet gezegd dat het een tweestrijd Almaci-Rzoska wordt. Want er kunnen zich gerust nog kandidaten melden. In de coulissen zou onder meer Tinne Van der Straeten denken aan een kandidatuur. Dat zou het allemaal nog meer een onvoorspelbare race maken. Maar hoe dan ook staan de groenen voor enkele spannende dagen, waarbij de kandidaturen nu zaterdag moeten binnen zijn.