De Olympische Winterspelen in Sochi zullen door de strenge homowetgeving van de Russische president Vladimir Putin nu al de geschiedenis ingaan als de Spelen van de homoseksualiteit. Kunstschaatsen wordt bij de mannen historisch tot de meest homoseksuele sport ter wereld beschouwd. Nog steeds komen de atleten maar zelden uit de kast. Nochtans is Sochi de ideale gelegenheid om een krachtige boodschap te versturen.
Spannende pakjes in felle kleuren met allerlei tierlantijntjes. Mannen die sierlijk over het ijs bewegen, met de armen zwaaien en hun lichaam in alle richtingen plooien. Geef toe, het is moeilijk om je geen vragen te stellen bij hun geaardheid. Niet dat het ertoe doet, maar het kunstschaatsen zal op de Olympische Winterspelen in Sochi, die op 7 februari van start gaan, toch extra opvallen. De oorzaak is natuurlijk de strenge homowetgeving die Putin in Rusland introduceerde en die een van de redenen is waarom veel wereldleiders hun kat naar Sochi sturen. Kunstschaatsen zit bij de mannen met het imago van de meest homoseksuele sport op de Winterspelen.
Toch is het zeldzaam dat een kunstschaatser voor zijn geaardheid uitkomt. Niet dat het in andere sporten vaak gebeurt. Wanneer een voetballer uit de kast komt, haalt hij doorgaans de wereldpers. Onlangs besloot de voormalige Duitse international Thomas Hitzlsperger niet langer te verzwijgen dat hij homoseksueel is. Voetbal is natuurlijk een stoere sport, en niet te vergeten een teamsport. Kunstschaatsers zitten toch al met een zeker imago in de buitenwereld, dus waarom zouden zij de stap niet zetten? Mannelijke kunstschaatsers moeten echter ook rekening met hun imago binnen de sportwereld.
De jury speelt een cruciale rol in het kunstschaatsen en de meeste leden zijn vaak heel conservatief ingesteld, stelt een reporter van Buzzfeed op onderzoek in de Amerikaanse schaatswereld. Sommige kunstschaatsers zullen er zelfs alles aan doen om zo mannelijk mogelijk over te komen. Ze kiezen bijvoorbeeld voor stoere muziek tijdens hun nummers en laten geruchten over een vriendin verspreiden. Niet vragen en erover zwijgen, lijkt een gouden regel in de schaatswereld. Hoe goed een kunstschaatser ook is, de opinie van de jury zal er altijd toe doen. Ook ouders doen er aan mee, zo blijkt uit de reportage. Op jeugdkampioenschappen hebben ze vaak een lijstje klaar met andere sporten die hun zoon beoefent: van hockey tot voetbal.
Janetten
België wordt in Sochi vertegenwoordigd door Jorik Hendrickx. Hij is de opvolger van Kevin Van der Perren, de man die kunstschaatsen in ons land weer op de kaart heeft gezet. De schaatser is getrouwd en probeerde altijd zo mannelijk mogelijk over te komen op het ijs. In de aanloop naar de vorige Winterspelen, in Vancouver in 2010, vertelde hij aan Sporza dat sommigen “nu eenmaal beter in de smaak vallen dan anderen”. “Ik weet dat ik hoger zou kunnen eindigen door vrouwelijker te bewegen, maar dat zal ik nooit doen. Ik ben wie ik ben en ik zal nooit veranderen.” Hij verklaarde dat hij van zijn begeleiders het woord ‘janetten’ niet meer mocht gebruiken, maar er wel nog altijd zo over dacht. “Het wordt alleen maar erger.”
Er zijn in het verleden wel al kunstschaatsers geweest die hun geaardheid onthuld hebben. Rudy Galindo verklaarde enkele weken voor de Amerikaanse kampioenschappen van 1996 dat hij homoseksueel is. Hij won de wedstrijd en werd zo de eerste nationale kampioen in de VS die officieel was uitgekomen voor zijn geaardheid. Een andere beroemde schaatser die uit de kast kwam, is Johnny Weir, al duurde het tot 2011 tot hij de vermoedens bevestigde. Vorige maand volgde nog een voormalige Amerikaanse schaatser, Brian Boitano, zijn voorbeeld. De man zal deel uitmaken van de Amerikaanse delegatie in Sochi.
Wel ronddraaien, niet fladderen
Kunstschaatsen werd tot in het begin van de twintigste eeuw nog vaak door rijke mannen beoefend. Pas rond de jaren 30 kreeg de sport een typisch vrouwelijke stempel. Dat had als resultaat dat er niet veel mannen meer actief waren als kunstschaatser. Jongens kregen dan ook vaak geld of beloningen zoals een auto van ouders met een dochter die een mannelijke schaatspartner zocht. Toch is kunstschaatsen helemaal geen sport waar vrouwen opmerkelijk beter in zijn dan mannen.
In de schaatswereld bestaat een eigen indeling van wat mannelijk is en wat als vrouwelijk wordt beschouwd. Ronddraaien is bijvoorbeeld mannelijk, terwijl het dan weer niet kan om met de armen te fladderen.
In de Verenigde Staten wordt gevreesd dat het homoseksuele imago van kunstschaatsen veel mensen weerhoudt om ernaar te kijken. Volgens Outsports zou 25 tot 50 procent van alle mannelijke kunstschaatsers homoseksueel zijn, maar dat wordt in sportkringen ontkracht. Rudy Galindo zei in 2002 dat hij zich altijd eenzaam voelde, aangezien “98 procent van de schaatsers” heteroseksueel is. Ook Doug Mattis, een homoseksuele schaatscoach, zegt dat de sport veel minder gay is dan wordt gedacht: “Ik ben al vaker door voetballers uitgevraagd dan door schaatsers.”