Je kent het wel, nog gezellig iets gaan drinken met je vrienden in het midden van de week. Maar dat ene glas eindigt al snel in vier glazen en je moet de volgende dag gewoon werken. Je zou niet de eerste zijn die het overkomt, want we moeten namelijk aan bepaalde sociale normen voldoen. Daardoor luisteren we niet altijd naar ons lichaam en dat is niet gezond.

Tegenwoordig hebben we er vaker last van dat we ’s ochtends niet uitgeslapen zijn. Dat heeft vaak te maken met het feit dat we niet op tijd in ons bed kunnen. Want we moeten namelijk voldoen aan bepaalde sociale normen.

Schooltijden aanpassen

In de Verenigde Staten heeft de staat Californië een nieuwe wetgeving doorgevoerd waarbij middelbare scholen pas mogen starten om half negen ’s morgens en basisscholen om acht uur.

Daarmee wil de staat verzekeren dat tieners genoeg slaap hebben, zodat hun productiviteit tijdens de schooluren optimaal is. Tieners hebben misschien de reputatie altijd laat op te blijven, maar research toont aan dat dat niet per se hun fout is.

Biologisch gezien hebben tieners namelijk een andere ritme dan mensen met een andere leeftijd. Hun interne klok, die vertelt wanneer je moet opstaan en naar bed moet, matcht niet altijd met de sociale klok. Tieners vroeg uit hun bed jagen om naar school te gaan, kan hun fysieke en mentale gezondheid beïnvloeden.

Sociale jetlag

Een sociale jetlag komt voor wanneer je biologische klok en je sociale klok niet met elkaar gelijklopen volgens Till Roenneberg, professor in chronobiologie aan de universiteit van München. Vaak vraagt onze biologische klok om slaap, terwijl we dat negeren en ons houden aan onze dagelijkse verplichtingen.

“Iedereen die een wekker heeft, luistert niet naar zijn interne klok.” Als je een wekker zet om zes uur ’s morgens, omdat je sociale verplichtingen hebt, maar je eigenlijk wil slapen tot zeven uur, dan kan je een sociale jetlag krijgen.

Wanneer mensen een vrije dag hebben, zijn ze geneigd om laat op te blijven en ook lang uit te slapen, zonder een wekker te zetten. Dat wijst erop dat je biologische klok iets anders verwacht, dan de normen waar je doorheen de week naar leeft.

Maar gewoon luisteren naar ons lichaam en opstaan wanneer we willen is ook niet de juiste aanpak. Je wil in het weekend namelijk slaap proberen in te halen die je in de week verloren bent. Dat is niet de juiste manier om die moeheid aan te pakken.

De invloed van de sociale jetlag

Mensen die proberen te leven naar hun sociale standaarden, kunnen zich ’s ochtends vaak slecht voelen. Dat komt omdat ze te laat in hun bed liggen en te vroeg moeten opstaan. Een ochtendmens heeft daardoor minder last van een sociale jetlag omdat die vaak vroeg gaat slapen en ook vroeg opstaat.

Uit onderzoek blijkt namelijk ook dat ochtendmensen doorgaans meer verdienen dan de nachtraven onder ons. Zo verdienen personen die beter luisteren naar hun biologische klok ongeveer vier tot vijf procent meer dan een avondmens. Ochtendtypes zijn namelijk meer alert en productief in de ochtend. Nachtraven leveren niet vaak de beste prestaties zo vroeg op de dag.

Blauw licht

Daarnaast speelt ook de invloed van het licht van onze smartphones een grote rol in ons modern leven. Het blauwe licht dat onze schermen produceren lijkt op het licht van de zon. Daardoor kunnen we ons lichaam voor de gek houden dat het ’s avonds ook nog dag is. Als dat gebeurt produceert ons lichaam geen melatonine. Dat hebben we net nodig om ’s avonds in slaap te vallen. Maar daar kunnen we zelf iets aan doen door onze smartphone op night shift te zetten of hem niet meer te gebruiken na een bepaald uur.

Wat daarnaast belangrijk is, is dat we licht nodig hebben gedurende onze werkdag. “Het licht in onze omgeving is drastisch veranderd door de jaren heen”, vertelt Roenneberg. Tegenwoordig werken veel mensen namelijk op een kantoor, binnen, waar weinig lichtinval is. In aanraking komen met zonlicht doorheen de dag is even belangrijk als het blauwe licht ’s avonds vermijden.

Oplossing?

Een directe oplossing bestaat er wel. Zo kan je namelijk geen wekker meer zetten en de hele dag in de zon zitten. Heerlijk toch? Maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, aangezien de meeste personen onder ons een vaste kantoorjob hebben.

Wat een mogelijkheid zou zijn, is flexibel werken. Op die manier kan je je bureau naar buiten verhuizen om zo de nodige portie zonlicht op te snuiven. Je wekker afzetten is een ander verhaal, want zoals professor Roenneberg al eerder aanhaalde, is dat ook niet per se de oplossing.