Mogen megabedrijven nog wegkomen met spectaculaire belastingkortingen? De Europese Commissie draait de duimschroeven aan: al te grote takskortingen van Fiat en Starbucks werden naar de prullenmand gewezen. En ze hebben nu ook ernstige vragen bij AB Inbev, die ‘Belgische’ bierreus die bij ons een heel gunstig fiscaal regime heeft.

Eerst was er feestgedruis over AB Inbev dat grote concurrent SAB Miller overneemt, waarbij sommigen in onze media een vreemdsoortig patriottisme aan de dag leggen. En nu komt de Europese Commissie deze week met de party pooper. Die fiscale constructies waarbij België spotgoedkope tarieven geeft, daar “maken ze zich ernstige zorgen over”.

AB Inbev is in werkelijkheid al veel langer geen ‘Belgisch’ bedrijf meer. Het wordt gerund door een internationaal, maar vooral Braziliaans management, met snoeiharde bespaarder Carlos Britto aan het hoofd. Ze resideren in Manhattan, New York, en runnen vandaar het bedrijf. Enkel op papier is het beslissingscentrum nog in ons land. En de grootste ‘verankering’ zit hem in het groepje steenrijke Belgische aandeelhouders, die samen met de Braziliaanse investeerders de controle hebben over het bedrijf.

Via kleine deur en postbus bij Grote Markt, betaalt biergigant quasi geen belastingen

En toch is er nog één duidelijke Belgische linkt: het bedrijf betaalt in ons land belastingen. Want haar officiële hoofdzetel, een kleine deur en postbus vlakbij de Brusselse Grote Markt, staat toe om via ons fiscaal systeem te passeren.

En dan blijkt dat die constructie het bedrijf een niet onbelangrijk concurrentieel voordeel oplevert. Want ons land heft officieel 34 procent vennootschapsbelasting, een modale KMO of bedrijf dat geen ingenieuze constructie in elkaar kan draaien, betaalt de volle pot. Om maar te zwijgen van minibrouwerijen of startups die zelf een bier op de markt willen brengen. Deze regering heeft de mond vol van ondernemerschap, maar in praktijk kiest ze toch voor grote bedrijven, zo blijkt uit deze case.

Want op de 1,93 miljard dollar winst, betaalt AB Inbev welgeteld 1 procent belastingen, zo schrijft de New York Times. De Amerikaanse krant ziet dat als een niet te onderschatten competitief voordeel voor de biergigant. “Het voordelige belastingklimaat is deel van een patroon dat kleine landen zoals België gebruiken om multinationals te lokken”, zo schrijft de krant niet onterecht.

En daar komt de Europese Commissie dus op de proppen. Want commissaris voor Mededinging Margrete Vestager heeft het specifiek over 67 Belgische rulings, dat zijn speciale fiscale deals die ons land met grote bedrijven sloot. “Ze baren me zorgen”, zei ze over die rulings. Er is er maar ééntje waar we zeker van zijn dat ze zo’n ruling hebben, en dat is AB Inbev. Het gaat om zogenaamde ‘excess profit’ rulings. Daardoor moeten multinationals niets betalen op de winst die ze haalden uit hun internationale activiteiten.

De Europese Commissie komt met een heel onderzoek naar belastingvoordelen deze week. Grote bedrijven die kortingen krijgen van kleine landen worden aangepakt. “We stoppen hier niet. We vragen inlichtingen over fiscale rulings in alle EU-landen. En we blijven ons onderzoek voeren naar fiscale rulings in Ierland, Luxemburg en België”, zo stelde Vestager fel deze week.

Fiat en Starbucks

Want deze week kreeg Nederland al een stevige tik van Vestager. Ze oordeelde dat de Nederlanders de gigant Starbucks zoveel belastingvoordelen gaven, dat het illegaal is. Overdreven staatssteun. Een zelfde geval was Luxemburg, dat Fiat al te grote voordelen cadeau gaf.

Al jarenlang lopen allerlei winsten via Europese landen zoals Nederland, Luxemburg en Ierland, waar Apple al jaren haar winsten laat terecht komen, en dan nauwelijks belasting betaalt. Maar die periode van gemakkelijke taksvoordelen lijkt dus nu af te lopen. Afwachten natuurlijk hoe fel Vestager durft door te duwen: want voorlopig is er voor België (AB Inbev), Luxemburg (Amazon) of Ierland (Apple) nog niets beslist.

Maar dat de mentaliteit aan het veranderen is, is wel duidelijk. Hetzelfde geldt voor de bankgeheimen en belastingparadijzen zoals Monaco of Jersey. Die kwamen de laatste jaren steeds meer onder druk.