Abu Alaa al-Afri is de nieuwe leider van Islamitische Staat. Hij vervangt Abu Bakr al-Baghdadi, die verlamd zou zijn door de verwondingen die hij opliep bij een bombardement van de Westerse coalitie. Dat er zo snel een vervanger voor al-Baghdadi is, en dat de machtsoverdracht zo rimpelloos is verlopen, is een tegenvaller voor de vijanden van IS. De nieuwe baas is bovendien dik met al-Qaida en zou volop werken aan een bundeling van de krachten tussen de twee meest gevreesde terreurgroepen in de wereld.
Abu Alaa al-Afri is een gewezen leraar fysica. Hij is een een charismatisch figuur die niet alleen erg bekend maar ook erg geliefd is bij de IS-militanten. Blijkbaar zat hij al klaar in de coulissen voor het geval er iets met al-Baghdadi gebeurde. Die werd op 18 maart zwaar gewond tijdens een luchtaanval, en was niet meer bekwaam om het kalifaat nog te leiden.
De verwachting van onder meer de CIA was dat het uitschakelen van al-Baghdadi een forse klap zou zijn voor IS en dat er een machtsvacuüm zou ontstaan. Al-Baghdadi was immers een bijzonder figuur redeneerde de Westerse inlichtingendiensten. Hij kwam uit de juiste familie om het kalifaat te runnen, zou afstammen van Mohammed himself, en genoot veel respect als autoriteit inzake de koran en de Islam. Dingen die hem voor iedereen binnen IS acceptabel maakten om te erkennen als de kalief.
Schaduwfiguren
Maar, de jongste maanden doken wel vaker berichten op dat de echte macht binnen het kalifaat niet bij al-Baghdadi lag, dat hij niet veel meer was dan het gezicht van IS, maar dat schaduwfiguren er echt met de plak zwaaien. Zo weten we bijvoorbeeld dat de militaire leiding in handen is van een stel Tsjetsjenen, onder wie deze Abu Omar. Samir Abd Muhammed al-Khlifawi aka Haji Bakr, een voormalige kolonel in de geheime dienst van Saddam Hoessein, ook: die stippelde het hele administratief apparaat van het kalifaat uit. Hij overleed in januari.
“Beter in de omgang met mensen”
En Abu Alaa al-Afri die ook “Afri” of Haji Iman wordt genoemd, is een andere van die figuren. Hij is afkomstig uit de al-Hadar-regio (Mosul). Volgens Hisham al-Hashimi, de topadviseur van de Iraakse regering inzake IS, was Afri al machtiger binnen IS dan al-Baghdadi voor hij die opvolgde. “Hij is belangrijker, slimmer ook als al-Baghdadi en veel beter in de omgang met mensen” volgens al-Hashimi. “Er is consensus binnen het leiderschap van IS dat hij snapt wat de jihad moet zijn en dat hij capabel is als leider en als administrateur.”
Osama bin Laden
Echt veel is er niet bekend over het vroegere leven van de nieuwe IS-leider. Hij was een leraar fysica in Tal Afar (Nineveh) in Irak. Hij is gespecialiseerd in de sharia en heeft daar ook al verschillende artikels over gepubliceerd. Hij is een volger van het jihadisme zoals gepredikt door Abu Musaab al-Suri.
Da’s een interessante figuur, die al-Suri. Hij zit – voor zover we weten – in een Syrische cel. In 2005 werd hij gepakt in Quetta in Pakistan, dat hem op verzoek van president Assad uitleverde aan Syrië. De CIA omschrijft hem als “the most articulate exponent of the modern jihad and its most sophisticated strategies” of ’s werelds topjihadist. Hij vocht in Afghanistan tegen de Sovjets in de jaren tachtig, waar hij Osama bin Laden leerde kennen. Hij week uit naar Spanje, waar hij trouwde en zo de Spaanse nationaliteit verwierf. Hij wordt algemeen aanzien als de man achter de aanslagen in Madrid (2004) en Londen (2005).
Emir van al-Qaida in Irak en lekker streng
In 1998 introduceerde deze topjihadist onze vriend Afri in Afghanistan bij Osama bin Laden. Die was onder de indruk van de leraar fysica. In 2010 maakte Bin Laden hem emir van al-Qaida in Irak, onder meer omdat Afri tijdens de Iraakse burgeroorlog “op strikte wijze de sharia had doen gelden in het noorden van Irak”.
Toen al-Qaida in Irak ISIS werd, verhuisde Afri uiteraard mee. In eerste instantie was hij de liaison tussen al-Baghdadi en de plaatselijke emirs van Irak. Al snel kreeg hij de coördinatie van alle contacten tussen de top van Islamitische Staat en stamhoofden in Syrië en Libië erbij. In december werd hij de vervanger als rechterhand van al-Baghdadi in plaats van de in ongenade gevallen Abu Ali al-Anbari.
Het slechte nieuws
Met Afri aan het hoofd van Islamitische Staat nu, zijn of gaan een aantal dingen veranderen. Zo is hij een voorstander om het leiderschap van de groep voor de helft uit arabieren en voor de helft uit niet-arabische moslims te laten bestaan. Belangrijker voor het Westen is dat hij een verzoening wil met al-Qaida en Jabhat al-Nusra, waar zijn voorganger mee brak. Die bundeling van krachten zou bijzonder slecht nieuws zijn.