Alsjeblieft, hou de partijvoorzitters uit Gent, als je snel een coalitie wil vormen

door Wouter Verschelden
gepubliceerd op dinsdag 16 oktober 2018 om 05:27 •
5 min lezen

Een debat tussen de partijvoorzitters levert een absoluut doembeeld op voor Gent: een bende ruziemakers die bezig is met allerlei politieke spelletjes en niet met de stad. Nu onduidelijk is wie de leiding van de nieuwe coalitie kan nemen, moeien Meyrem Almaci (Groen), John Crombez (sp.a) en Gwendolyn Rutten (Open Vld) zich openlijk in de discussie. En dat is niet bepaald om vrolijk van te worden.

Wat als Tom Balthazar (sp.a) nooit was gedwongen om op te stappen? Wat als hij, en niet de veel zwakkere Rudy Coddens, de kopman en lijsttrekker van sp.a-Groen, of tegenwoordig Groen-sp.a geweest was? Was de erfenis van Daniël Termont dan misschien niet verloren gegaan? Die vragen spoken dezer dagen door het hoofd van veel socialisten, maar ook groenen in Gent.

Het is daarbij interessant van in herinnering te brengen wie destijds dat ontslag forceerde: John Crombez, de sp.a-voorzitter. Een zet die duidelijk slecht uitdraaide, en waarbij verschillende socialisten in Gent stellen dat de persoonlijke ambities van de partijvoorzitter speelden: Crombez overwoog om zelf naar Gent te verhuizen en hier kopman te worden. Om maar te zeggen: de schaduw van de nationale partijleiding lag toen al over de stadspolitiek in Gent.

Verwarring over “initiatiefrecht”

Vandaag is dat meer dan ooit het geval. Maandagavond op het debat tussen de voorzitters op de VRT bij Ivan De Vadder regende het verwijten en bijzonder venijnige uithalen over wie nu aan zet is in Gent. Daarbij stonden Meyrem Almaci (Groen) en John Crombez (sp.a) aan één kant, en verdedigden Gwendolyn Rutten (Open Vld) en ook Wouter Beke (CD&V) van hun kant de nieuwe alliantie die Mathias De Clercq (Open Vld) en Mieke Van Hecke (CD&V) sloten. Daarbij ging het vooral over de symbolische vraag “wie er nu precies aan zet is”, wie het “initiatiefrecht” mag claimen, “wie wie mag uitnodigen”.

Dat daarover verwarring ontstaan is, komt doordat beiden wel een claim kunnen leggen. Het kartel sp.a-Groen verloor in Gent de verkiezingen, maar blijft de grootste formatie. Dat is hun belangrijkste argument om het initiatief te claimen. In zetels gaat Groen bovendien fors vooruit, en klimt het tot 14 zetels. Dat gaat ten koste van sp.a, dat achterblijft met 7 zetels. Ze vormen beiden wel elk een fractie in de gemeenteraad, maar hebben zich aan elkaar vast geklikt. En ze claimen het initiatiefrecht.

Aan de andere kant is er De Clercq. Die haalde veruit de meeste voorkeurstemmen, iets meer dan 24.000 in totaal. Bovendien heeft Open Vld 15 zetels, ééntje meer dan Groen. En De Clercq heeft zich vastgeklonken aan CD&V en Mieke Van Hecke. Die heeft vier zetels en steunt De Clercq als nieuwe burgemeester. Bovendien haalden Open Vld en CD&V samen wel meer stemmen in Gent dan het kartel Groen-sp.a. Dus claimen ook zij het recht uit te nodigen.

Wettelijk is er niets vastgelegd, en er is geen koning die een formateur benoemt. Maar dat lijkt ook totaal onwezenlijk: uiteindelijk zitten De Clercq en de sterke man van het kartel, Filip Watteeuw (Groen) al jaren samen in het schepencollege, en kennen ze elkaar goed. Waarom er niet snel gepraat kan worden, is dan een compleet raadsel.

Bedankt voor jullie steun. We realiseren veruit het beste resultaat in de geschiedenis van @groen. Nu al meer dan 500 gemeenteraadsleden, een stijging met 75%. Overal waar we kunnen nemen we onze verantwoordelijkheid om groen in het beleid te realiseren. #groenezondag pic.twitter.com/pAc1CBBGoi
— Meyrem Almaci (@MeyremAlmaci) 15 oktober 2018

Symbolische sjerp

Tenzij de nacht van de verkiezingen wordt teruggespoeld, en daar de komst wordt opgemerkt van alweer diezelfde partijvoorzitters. Zowel John Crombez als Meyrem Almaci zakten zondagnacht af naar Gent. Zeker bij Almaci speelde een frustratie na de vorming van het kartel, waarbij haar lokale afdeling naliet het kopmanschap op te eisen en uiteindelijk toch Rudy Coddens liet trekken. Dat leidde mee tot de desastreuze uitslag. Die nacht speelde Groen het hard, en begreep sp.a dat als ze de alliantie van het kartel wilden houden, ze de leiding moesten doorgeven aan Groen.

Maandagochtend kwam dan de boodschap: Coddens zette een stap opzij, en Groen mocht de onderhandelingen gaan leiden, en had bijgevolg ook een kandidaat-burgemeester. Alleen: een naam durft Groen daar niet op plakken. Op televisie verschijnen zowel Elke Decruyenaere, de kopvrouw die op nummer twee stond, als sterke man Filip Watteeuw, die pas nummer vijf stond, telkens samen in beeld.

Maar de druk vanuit Groen nationaal is er wel: een groene sjerp in Gent zou bijzonder symbolisch zijn, om het beeld van een “groene golf” op 14 oktober kracht bij te zetten. En dat geldt net zo goed voor Open Vld. Daar maakte voorzitter Gwendolyn Rutten zelfs expliciet haar ambities duidelijk: de liberale voorzitter wilde van twee naar vier centrumsteden gaan. Gent moet dus een blauwe burgemeester krijgen, het lot van de partij hangt er wat aan vast.

Het verklaart waarom Gent voorlopig compleet in een loopgravenoorlog zit, met nationale belangen. Een bijzonder toxische cocktail om onderhandelingen op te starten.