Gevallen van apenpokken werden al vastgesteld in Engeland, Spanje en Portugal. Voor dit virus bestaat er al wel een vaccin.

Apenpokken, ofwel monkeypox, is een soortgenoot van de inmiddels uitgeroeide smallpox dat pokken veroorzaakte. Het virus werd deze week vastgesteld bij 5 jonge personen in Portugal. Er zouden nog 15 andere personen vermoedelijk besmet zijn, berichten de Portugese gezondheidsautoriteiten. In Spanje zouden er zeker 8 gevallen zijn en in het Verenigd Koninkrijk zeker 7, plus nog een twijfelgeval. Het gaat voorlopig om een zeldzame uitbraak van een ziekte die vooral in Afrika voorkomt.

“We maken ons wel zorgen over het feit dat dit heel anders verloopt dan wat we normaal van apenpokken verwachten. Ik denk dat we wat bezorgd zijn dat er verspreiding buiten het Verenigd Koninkrijk kan zijn”, meent Jennifer McQuiston van het Amerikaanse centrum voor ziektebestrijding (CDC). 

Het is niet duidelijk of de jonge Portugezen en Spanjaarden recent naar Afrika, het Verenigd Koninkrijk of andere landen zijn gereisd. Ook in de VS en Canada zouden er namelijk al gevallen zijn vastgesteld. Canada heeft al 13 gevallen op de teller staan en een Amerikaan die recent naar Canada afzakte, zou ook besmet zijn. De patiënten hebben vrijwel allemaal huidletsels maar verkeren in stabiele toestand. 

Sterftecijfer van 15 procent in Afrika

De Amerikaanse epidemioloog Eric Feigl-Ding onderstreept op Twitter dat in Afrika zo’n 1 op 10 mensen overlijdt aan het virus en dat vooral kinderen erg gevoelig zijn voor apenpokken. Toch zou het sterftecijfer van zo’n 15 procent een pak lager liggen in Europa, waar het gezondheidssysteem beter uitgebouwd is.

Het bestaande vaccin tegen smallpox zou zo’n 85 procent effectief zijn tegen apenpokken. Volwassenen die vroeger dat vaccin kregen, zouden nog altijd enige bescherming genieten tegen “monkeypox”. Personen jonger dan 50 jaar die dat virus nooit kregen, zouden binnen de 4 dagen na besmetting een prik kunnen krijgen en voldoende beschermd zijn.

Er zou ook een FDA-goedgekeurd vaccin zijn van farmabedrijf Bavarian Nordic dat een gecombineerde bescherming tegen zowel smallpox and apenpokken biedt. Verder zouden er ook uitstekende antivirale middelen zijn die werkzaam zijn tegen “monkeypox”. Zo zouden de door het Rega Instituut van de KU Leuven ontdekte medicijnen cidofovir en brincidofovir bescherming bieden tegen apenpokken.

Overdracht via de lucht?

De overdracht van apenpokken vindt hoofdzakelijk plaats via met het virus besmette druppeltjes. Direct contact met lichaamsvloeistoffen van een besmette persoon of indirect contact via besmette kleding of beddengoed zou ook leiden tot overdracht, weten verschillende experten. 

In het geval van smallpox zou “overdracht via contact met materiaal van de pokkenpuisten of korstjes ook voorkomen moeten worden. Korsten zijn echter veel minder besmettelijk dan afscheidingen van de luchtwegen”, staat er te lezen op de site van de CDC. “Laten we hopen dat apenpokken minder besmettelijk is, maar laten we eerst voorzichtig zijn”, schrijft Feigl-Ding.

De Amerikaanse epidemioloog vroeg zich ook af of “monkeypox” kan overgedragen worden via de lucht. “We zijn niet 100 procent zeker, maar wellicht is het goed mogelijk. Een studie toont aan dat het 90 uur lang stabiel kan zijn in de lucht en in die tijd mogelijk nog steeds besmettelijk is. Dat is geen goed teken”, besluit de wetenschapper.

“Een onwelkome verrassing”

Het internet reageert ondertussen vooral voorzichtig en cynisch op het nieuws van de nieuwe virusuitbraak. 

“Vandaag heeft de Amerikaanse overheid 13 miljoen apenpokken-vaccins besteld”, schrijft journalist Jordan Schachtel op Twitter. “Big Pharma verdiende 500 miljard dollar met COVID-19. Ze zijn verslaafd aan het nieuwe business model: vrijlaten en vaccineren. De volgende pandemie komt eraan. Monkeypox?”, sneert internetondernemer Kim Dotcom in reactie op dat nieuws.

“Ik verwacht altijd dat nieuwe virussen hun ding zullen doen en de kop zullen opsteken,  vooral als het reizen weer begint, maar mijn hemel, “monkeypox” dat in West-Europa de kop opsteekt, is een onwelkome verrassing”, schrijft viroloog Angela Rasmussen.